สมาชิก




ลืมรหัสผ่าน
สมัครสมาชิก
 

เมนู

หน้าแรก

รวมรูปภาพ

เว็บบอร์ด

สนทนาคนรักต้นไม้

 

บทความ

หิน-หินเทียม

สารพัดต้นไม้จัดสวน

ไม้ประดับเพื่อการจัดสวน

ปลูกต้นไม้มงคล

เกี่ยวกับเรา

สวนสไตล์ต่างๆ

ต้นไม้ประจำจังหวัด ภูมิสัญญลักษณ์ของเมือง

มหัศจรรย์โลกพฤกษา

ว่าด้วยเรื่อง.....ดิน....และ..ปุ๋ย

พืชจัดสวนมีพิษที่ควรระมัดระวัง

เปลี่ยนสวนเก่าให้เป็นสวนใหม่

จัดสวนพื้นที่ขนาดใหญ่

จัดสวนด้วยตัวเอง

ชื่อนั้นสำคัญไฉน

การทำบ่อเลี้ยงปลา และระบบกรองรักษาคุณภาพน้ำอย่างง่าย

มุมสวนสวยสำหรับคุณ

ในนี้มีอะไรเยอะแยะ

 
สถิติ
เปิดเว็บไซต์ 15/02/2008
ปรับปรุง 19/03/2024
สถิติผู้เข้าชม 17,219,434
Page Views 23,359,758
 
« March 2024»
SMTWTFS
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31      

ต้นไม้ใหญ่ยืนต้น 4

ต้นไม้ใหญ่ยืนต้น 4

ต้นไม้ใหญ่ยืนต้น 4

For information only-the plant is not for sale.


90 ขี้เหล็กบ้าน/Senna siamea 106 เลือดมังกร/Dracaena draco
91 ขี้เหล็กอเมริกัน/Senna spectabilis 107 สะเดาบ้าน/Azadirachta indica
92 ไข่เน่า/Vitex glabrata 108 หูกวาง/Terminalia catappa
93 จันทน์กะพ้อ/Vatica diospyroides 109 หลิว/Salix babylonica
94 จันทน์หอม/Mansonia gagei 110 มหาพรหม/Mitrephora winitii
95 จันทน์เทศ/Myristica fragrans 111 ลำพู/Sonneratia caseolaris
96 โพทะเล/Thespesia populneoides 112 ลำแพน/Sonneratia ovata
97 ปอทะเล/Hibiscus tilliaceus 113 ตะโกสวน/Diospyros malabarica
98 โพฝรั่ง/Hura crepitans 114 พลับพลา/Microcos tomentosa
99 พยอม/Shorea roxburghii 115 แสมขาว/Avicennia alba
100 มะเกลือ/Diospyros mollis 116 แสมทะเล/Avicennia marina
101 ขานาง/Homalium tomentosum 117 มังคะ/Cynometra ramiflora
102 พิกุล/Mimusops elengi 118 หงอนไก่ทะเล/Heritiera littoralis
103 มะฮอกกานีใบเล็ก/Swietenia mahogani 119 องุ่นทะเล/Coccoloba uvifera
104 มะฮอกกานีใบใหญ่/Swietenia macrophylla 120 โกงกางใบเล็ก/Rhizophora apiculata
105 จันทน์ผา จันทน์แดง/Dracaena cochinchinensis 121 ตะบูนขาว/Xylocarpus granatum

EPPO code---รหัส EPPO คือรหัสคอมพิวเตอร์ที่พัฒนาขึ้นสำหรับพืช แมลงศัตรูพืช (รวมถึงเชื้อโรค) ซึ่งมีความสำคัญในการเกษตรและการปกป้องพืช รหัส EPPO เป็นระบบการเข้ารหัสที่กลมกลืนกันซึ่งมีจุดมุ่งหมายเพื่ออำนวยความสะดวกในการจัดการชื่อพืชและศัตรูพืชในฐานข้อมูลคอมพิวเตอร์ตลอดจนการแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างระบบไอที
EPPO (2021) EPPO Global Database (พร้อมใช้งานออนไลน์) https://gd.eppo.int

สถานะการอนุรักษ์ IUCN. Red List of Threatened Species
IUCN  (International Union for the Conservation of Nature) ) https://www.iucnredlist.org/
สถานะการอนุรักษ์ IUCN. Red List of Threatened Specieshttps

1 สูญพันธุ์ (EX) การกำหนดที่ใช้กับสปีชีส์ที่บุคคลสุดท้ายเสียชีวิตหรือการสำรวจอย่างเป็นระบบและตามเวลาที่เหมาะสมไม่สามารถบันทึกได้แม้แต่บุคคลเดียว
2 Extinct in the Wild (EW) หมวดหมู่ที่ประกอบด้วยสปีชีส์ที่สมาชิกอยู่รอดได้เฉพาะในกรงขังหรือเป็นประชากรที่ได้รับการสนับสนุนเทียมซึ่งอยู่นอกขอบเขตทางภูมิศาสตร์ในอดีต
3 ใกล้สูญพันธุ์ขั้นวิกฤต (CR) ซึ่งเป็นประเภทที่มีสิ่งมีชีวิตที่มีความเสี่ยงสูงอย่างยิ่งต่อการสูญพันธุ์อันเป็นผลมาจากจำนวนประชากรที่ลดลงอย่างรวดเร็วจาก 80 ถึงมากกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา (หรือสามชั่วอายุคน) ปัจจุบันขนาดของประชากรน้อยลง กว่า 50 บุคคล หรือปัจจัยอื่นๆ
4 ใกล้สูญพันธุ์ (EN) ซึ่งเป็นชื่อที่ใช้กับชนิดพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการสูญพันธุ์อันเป็นผลมาจากจำนวนประชากรที่ลดลงอย่างรวดเร็วจาก 50 ถึงมากกว่า 70 เปอร์เซ็นต์ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา (หรือสามชั่วอายุคน) ขนาดประชากรปัจจุบันน้อยกว่า 250 บุคคลหรือปัจจัยอื่น ๆ
5 เปราะบาง (VU) ซึ่งเป็นหมวดหมู่ที่ประกอบด้วยสปีชีส์ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการสูญพันธุ์อันเป็นผลมาจากการลดลงอย่างรวดเร็วของประชากร 30 ถึงมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา (หรือสามชั่วอายุคน) ขนาดประชากรปัจจุบันน้อยกว่า จำนวน 1,000 บุคคล หรือปัจจัยอื่นๆ
6 Near Threatened (NT) เป็นชื่อที่ใช้กับชนิดพันธุ์ที่ใกล้จะถูกคุกคามหรืออาจเข้าเกณฑ์สำหรับสถานะถูกคุกคามในอนาคตอันใกล้
7 ความกังวลน้อยที่สุด (LC) หมวดหมู่ที่มีสายพันธุ์ที่แพร่หลายและอุดมสมบูรณ์หลังจากการประเมินอย่างรอบคอบ
8 Data Deficient (DD) ซึ่งเป็นเงื่อนไขที่ใช้กับสปีชีส์ซึ่งจำนวนข้อมูลที่มีอยู่ที่เกี่ยวข้องกับความเสี่ยงของการสูญพันธุ์ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง จึงไม่สามารถดำเนินการประเมินได้อย่างสมบูรณ์ ดังนั้น จึงไม่เหมือนกับหมวดหมู่อื่นๆ ในรายการนี้ หมวดหมู่นี้ไม่ได้อธิบายถึงสถานะการอนุรักษ์ของสปีชีส์
9 ไม่ได้รับการประเมิน (NE) ซึ่งเป็นหมวดหมู่ที่ใช้รวมสัตว์เกือบ 1.9 ล้านชนิดที่อธิบายโดยวิทยาศาสตร์แต่ไม่ได้รับการประเมินโดย IUCN
LR/lc---สิ่งมีชีวิตที่มีความเสี่ยงต่ำต่อการสูญพันธุ์

Version 3.1: สภา IUCN ได้นำเวอร์ชันล่าสุดนี้มาใช้ ซึ่งรวมถึงการเปลี่ยนแปลงต่างๆ อันเป็นผลมาจากความคิดเห็นของสมาชิก IUCN และ SSC และจากการประชุมครั้งสุดท้ายของคณะทำงานพิจารณาหลักเกณฑ์ฯ ในเดือนกุมภาพันธ์ 2543

Version 2.3: IUCN (1994)
สภา IUCN นำเวอร์ชันนี้มาใช้ ซึ่งรวมการเปลี่ยนแปลงไว้ด้วย ความคิดเห็นของสมาชิก IUCN ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2537 ฉบับเริ่มต้นของเอกสารนี้เผยแพร่โดยไม่มีรายละเอียดทางบรรณานุกรมที่จำเป็นเช่นวันที่เผยแพร่และหมายเลข ISBN แต่รวมอยู่ในพิมพ์ซ้ำในปี 2541 และ 2542 รุ่นนี้ใช้สำหรับปี 2539 IUCN Red List of Threatened Animals (Baillie and Groombridge 1996), TheWorld List of Threatened Trees (Oldfield et al. 1998) และ 2000 IUCN Red List of Threatened Species (Hilton-Taylor 2000)


90 ขี้เหล็กบ้าน/Senna siamea

[SEN-nuh] [SI-am-ee-ya]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Senna siamea (Lam.) H.S.Irwin & Barneby.(1982)
ชื่อพ้อง---Has 8 Synonyms.
---Basionym: Cassia siamea Lam.(1785).See https://www.gbif.org/species/2956905
---Mort.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:911410-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Bombay blackwood, Cassod tree, Ironwood, Kassa of tree, Kassod tree, kassodtree, Pheasantwood, Siamese acacia, Siamese senna, Thai cassia, Thai copper pod, Thailand shower, Yellow cassia
ชื่ออื่น---ขี้เหล็ก (ทั่วไป); ขี้เหล็กแก่น (ราชบุรี); ขี้เหล็กบ้าน (ลำปาง, สุราษฎร์ธานี); ขี้เหล็กหลวง (ภาคเหนือ); ขี้เหล็กใหญ่ (ภาคกลาง); ผักจี้ลี้ (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน); แมะขี้เหละพะโดะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); ยะหา (มาเลย์-ปัตตานี);[BANGLADESH: Minjiri.];[BRAZIL: Cássia-de-sião.];[CAMBODIA: Angkanh.];[CHINESE: Guo Mai Xi Li, Tie dao mu.];[CREOLE: Kasya.];[FRENCH: Bois perdrix, Cassia.];[HINDI: Seemia, Kassod.];[INDIA: Beati, Kassod, Kilek, Manjakonnai, Manje-konna.];[INDONESIA: Johar.];[KANNADA: Sima Tangedu, Motovolanyaro, Simethangadi, Hiretangedi.];[LAOS: Khi lek.];[MALAYALAM: Manjakonnei, Manjakonna.];[MALAYSIA: Bebusok, Johor, Juah, Petai Belalang (Malay); Menjuak (Kedah).];[MYANMAR: Mezali.];[PAKISTAN: Minjri.];[PHILIPPINES: Robles, Thailand shower.];[PORTUGUESE: Cásia-do-Siao, Cassia-siamesa, Cássia-da-tailândia, Cássia-siamica.];[SPANISH: Casia amarilla, Casia de Siam.];[SRI LANKA: Wa.];[TAMIL: Manje-konne, Manjal Konrai, Chelumalarkkonrai.];[TELUGU: Sima Tangedu, Kurumbi.];[THAI: Khi lek ban, Khi lek yai, Kilek, Phak chili];[TONGA: Kasia.];[VIETNAM: Muong, Muồng đen].
EPPO Code---CASSM (Preferred name: Senna siamea.)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE - CAESALPINIOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย: เอเซียใต้ และเอเซียตะวันออกเฉียงใต้-
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Senna' มาจากภาษาอาหรับ “sanā” ซึ่งหมายถึงพืชที่มีใบและฝักมีคุณสมบัติ เป็นยาระบาย; ฉายาเฉพาะ 'siamea' = ของหรือมาจากสยาม (ชื่อเดิมของประเทศไทย)
เขตการกระจายพันธุ์---อินดิสตะวันออก มาเลเซีย อินเดีย ศรีลังกา พม่า ไทย เวียตนาม
Senna siamea เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดยJean-Baptiste Lamarck (1744–1829) นักพฤกษศาสตร์ และนักสัตววิทยาชาวฝรั่งเศส ได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดยHoward Samuel Irwin Jr.(1928 –2019) นักพฤกษศาสตร์ และTaxonomist ชาวอเมริกันและRupert Charles Barneby (1911 –2000) นักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกันในปี พ.ศ.2525
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในอินโดมาเลเซีย เป็นพืชพื้นเมืองทางใต้ของอินเดีย, ศรีลังกา, พม่า, ไทย, กัมพูชา, มาเลเซีย และบางส่วนของอินโดนีเซีย เติบโตในป่าหลากหลายชนิดในระดับต่ำ การก่อตัวในป่าทุติยภูมิบนที่ราบ ที่ระดับระดับความสูง 300-750 (1,400) เมตร
- ในประเทศไทย พบขึ้นทั่วทุกภาคของประเทศ ตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ
* บทสรุปของการรุกราน---S. siameaหรือที่เรียกกันทั่วไปในชื่อเก่าว่า Cassia siamea เป็นไม้ป่าและไม้ประดับที่ได้รับความนิยม มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และอาจเป็นประเทศใกล้เคียง ได้มีการนำมาใช้กันอย่างแพร่หลายในภูมิอากาศเขตร้อนชื้นอื่น ๆทั่วโลก และเมื่อเร็ว ๆนี้ได้รับการสังเกตว่าเป็นสัญชาติและรุกรานในออสเตรเลีย (โดยเฉพาะคาบสมุทรเคปยอร์ก ควีนส์แลนด์) เม็กซิโก แคริบเบียน (สาธารณรัฐโดมินิกันและเปอร์โตริโก) มหาสมุทรแปซิฟิก (ฟิจิและเฟรนช์โปลินีเซีย) และแอฟริกา มีความเป็นไปได้สูงที่จะก่อให้เกิดความเสี่ยงที่สำคัญต่อการบุกรุกในประเทศอื่นๆ ที่มีอยู่และเพาะปลูกอยู่แล้ว เนื่องจากการเติบโตอย่างรวดเร็วและการผลิตเมล็ดพันธุ์ที่อุดมสมบูรณ์ source: https://www.cabidigitallibrary.org/doi/10.1079/cabicompendium.11462


ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ไม่ผลัดใบ สูงประมาณ 10-18เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางสูงสุด 30 ซม.เปลือกต้นสีเทาอมน้ำตาล ตามยาวแตกเป็นร่องตื้นๆ แตกกิ่งก้านสาขาเป็นพุ่มแคบ มีระบบรากตื้นซึ่งสามารถถอนได้ง่ายจากแรงลม ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียวปลายคี่ (imparipinnate) ยาว15-30 ซม.มี  6-12 (15) คู่ ใบย่อยรูปไข่แกมขอบขนาน ยาว 3-7 ซม.กว้าง1.2-2 ซม.ปลายใบมนหน้าใบเกลี้ยง หลังใบมีขนสั้นสีเหลืองซีดปกคลุม ดอกเป็นดอกช่อขนาดใหญ่สีเหลืองสดยาว 20-30 ซม.สูงสุด 60 ซม.ออกเฉพาะที่ปลายกิ่งเท่านั้น แต่ละช่อประกอบด้วยดอกจำนวนมากกว่า 10 ดอก ก้านดอกยาว 1.5-2 ซม. มีใบประดับใต้กลีบดอก กลีบดอก1.2-2ซม. ฝักแบนยาว 15-25 ซม  นุ่มและคล้ายริบบิ้นเมื่ออ่อนสีน้ำตาลเมื่อสุก มี 20-30 เมล็ดต่อฝัก เมล็ดมีรูปร่างคล้ายถั่วสีน้ำตาลเข้มเงางามมีความยาว 8 มม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone 11: above 4.5 °C) อุณหภูมิในช่วง (14 - 36°C) ไวต่อความหนาวเย็นและน้ำค้างแข็ง ต้องการแสงแดดเต็มวัน (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน ไม่มีขอบเขตบน) ถึงร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) ชอบดินที่อุดมสมบูรณ์และชื้นมีการระบายน้ำดี แต่มีความทนทานต่อสภาพดินที่เป็นกรด ค่า pH ของดิน 5.5-7.5 เติบโตอย่างรวดเร็วและในการเพาะปลูก สามารถเติบโตได้สูงถึง 15 เมตรใน 10 ปี การบำรุงรักษาต่ำ
- แม้ว่าหลายสายพันธุ์ในวงศ์ Fabaceae จะมีความสัมพันธ์ทางชีวภาพกับแบคทีเรียในดิน แต่สายพันธุ์นี้ว่ากันว่าไม่มีความสัมพันธ์ดังกล่าว ดังนั้นจึงไม่สามารถตรึงไนโตรเจนในชั้นบรรยากาศได้
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง การรดน้ำต้องสม่ำเสมอ อย่าปล่อยให้แห้งระหว่างการรดน้ำ และอย่าให้น้ำมากเกินไป
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งปีละครั้ง เพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ปีละ 3-4 ครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---มีความต้านทานต่อปลวกได้ดี แต่มีความอ่อนไหวต่อการขยายขนาดของแมลงหนอนผีเสื้อ ตัวหนอนที่ทำลายเปลือกไม้ เจาะในลำต้นและราก/ในบรรดาโรคเชื้อราเห็ดหลินจือทำให้เกิดอาการเน่า                                                                                      รู้จักอ้นตราย---ขี้เลื่อยอาจทำให้เกิดการระคายเคืองที่จมูกคอ และดวงตา บางครั้งไม้ก่อให้เกิดผงสีเหลืองที่อาจทำให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนัง มีรายงานว่าอัลคาลอยด์ในฝักและใบเป็นพิษต่อสัตว์ปีก และสุกร
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้นั้นมีคุณค่าทางยา มีคุณค่าอย่างยิ่งสำหรับฟืนคุณภาพสูง ได้รับการปลูกอย่างกว้างขวางในเขตร้อนทั้งสำหรับสิ่งนี้ และสำหรับการใช้งานหลายอย่าง ในระบบวนเกษตร และยังปลูกใช้เป็นไม้ประดับ
ใช้กิน---ในประเทศไทยและอินโดจีน ดอกไม้ ผลอ่อน และใบอ่อน จะถูกกินหลังจากแช่ในน้ำร้อนเพื่อกำจัดสารพิษแม้ว่ารสชาติจะขม
- ตามประเพณีของชาวพม่าในช่วงวันพระจันทร์เต็มดวงของเดือนTazaungmon ครอบครัวชาวพม่าจะเด็ดต้นขี้เหล็ก และเตรียมในสลัดที่เรียกว่า mezali phu thoke หรือในซุป
ใช้เป็นยา---ส่วนที่นำมาใช้และมีสรรพคุณทางยา ได้แก่ ดอก ใบ ใบแก่ ฝัก เปลือกฝัก เปลือกต้น ลำต้น กิ่ง แก่น ทั้งต้นและราก ในยาแผนโบราณ ผลใช้เพื่อดักจับหนอนในลำไส้และป้องกันการชักในเด็ก แก้ไข้มาลาเรีย แก้ปวดท้อง และเบาหวาน
- ในประเทศอินโดนีเซียใช้เพื่อรักษาโรคมาลาเรีย
ใช้ปลูกประดับ---มีคุณค่าด้านความงามในฐานะต้นไม้ประดับและต้นไม้ข้างถนน นิยมปลูกประดับให้ร่มเงาตามถนนและสวนสาธารณะ
- ข้อเสียเปรียบที่สำคัญของสายพันธุ์นี้คือมีระบบรากที่ตื้น ซึ่งทำให้ไวต่อลมแรง
วนเกษตร---ใช้สำหรับควบคุมการกัดเซาะการพังทะลายของดิน
- ในประเทศไนจีเรียมันถูกใช้เป็นพืชเพาะปลูกในที่รกร้าง ใช้เป็นปุ๋ยพืชสดสำหรับทุ่งนาซึ่งสามารถช่วยได้อย่างมีนัยสำคัญลดปัญหาการควบคุมวัชพืชเนื่องจากใบไม้ย่อยสลายช้า ใบจะถูกนำมาใช้เป็นปุ๋ยพืชสดและอาหารสัตว์สำหรับวัว, แพะและแกะ
อื่น ๆ--- แก่นไม้เป็นสีดำน้ำตาล ไม้มีน้ำหนักปานกลางถึงหนักมาก เป็นไม้คุณภาพดีทนทานมักใช้สำหรับงานประดับมุก งานตกแต่ง แกะสลัก เช่นตะลุมพุก ไม้เท้า กล่อง ไม้จับและด้ามขวาน เนื้อไม้ใช้ในงานก่อสร้างบ้านเรือน เสา รอด ตง เครื่องเรือน ใช้เป็นไม้ฟืนและถ่านคุณภาพดี
สำคัญ--- ในประเทศไทยเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดชัยภูมิ และบางแห่งในประเทศก็ตั้งชื่อตามต้นไม้นี้
ภัยคุกคาม---เนื่องจากไม่ทราบว่าสายพันธุ์นี้ถูกคุกคาม และการเกิดขึ้นภายในสวนมีแนวโน้มที่จะลดแรงกดดันต่อประชากรป่า ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN Red List of Threatened Speciesในปี 2017 ถูกระบุอยู่ในรายการที่มีความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2018)
source: Barstow, M. 2018. Senna siamea. The IUCN Red List of Threatened Species 2018: e.T62027907A62027910. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2018-1.RLTS.T62027907A62027910.en. Accessed on 11 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/62027907/62027910
- รู้จักสายพันธุ์นี้จาก การรวบรวม นอกแหล่งกำเนิด (BGCI 2017) ขอแนะนำให้ยืนยันพันธุ์พืชพื้นเมืองที่ได้รับการยืนยัน และตรวจสอบสถานะของประชากรป่า
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล---กรกฎาคม-สิงหาคม/สิงหาคม-ตุลาคม
การขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด *ต้องได้รับการบำบัดล่วงหน้าเพื่อทำให้เปลือกเมล็ดแข็งนิ่มลงและปล่อยให้น้ำซึมเข้าไปได้ ทำได้โดยการแช่เมล็ดในน้ำเกือบเดือดในปริมาณเล็กน้อย (ระวังเมล็ดสุก) จากนั้นแช่เมล็ดไว้ในน้ำอุ่นเป็นเวลา 12 - 24 ชั่วโมง (ระวังอย่าให้ตัวอ่ออนเสียหาย)
- การงอกของเมล็ดที่ผ่านการบำบัดจะอยู่ที่ประมาณ 90% ภายใน 60 วัน
- การงอกของเมล็ดที่ไม่ผ่านการบำบัดจะอยู่ที่ประมาณ 75% ใน 4 - 29 วัน
source: https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Senna%20siamea


91 ขี้เหล็กอเมริกัน/Senna spectabilis

[SEN-nuh] [speck-TAB-ih-liss]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Senna spectabilis (DC.) H.S.Irwin & Barneby.(1982)
ชื่อพ้อง---Has 2 Synonyms. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:234663-2#synonyms
---Basionym: Cassia spectabilis DC.(1813).See https://www.gbif.org/species/2957438
---Pseudocassia spectabilis (DC.) Britton & Rose (1930)
ชื่อสามัญ---Whitebark senna, American Cassia, Casia amarilla, Popcorn Tree, Weeping Cassia, Drooping Cassia, Golden Wonder Tree, Popcorn bush, Spectacular Cassia, Yellow Cassia, Crown-of-Gold Tree, Archibald's Cassia, Calceolaria shower, Pisabed.
ชื่ออื่น ---ขี้เหล็กอเมริกัน (ทั่วไป) ;[BELIZE: Pisabed.];[BOLIVIA: Aceitón, Aceitón ordinario, Carnaval, Hediondillo, Limoncillo, Pacaisillo, Pajarilla amarillo, Ramo.];[BRAZIL: Acássia, Canafístula-de-besouro, Cássia do nordeste, Pau-de-ovelha, Tula-de-besouro.];[CHINESE: Mei li jue ming.];[CUBA: Algarrobillo, Palo bonito.];[DOMINICAN: Palo de burro.];[FRENCH: Casse remarquable, Séné spectaculaire.];[HAITI: Casse marron, Kas mawon (Creole).];[KENYA: Mhomba, Momba, Mwenu.];[MALAYSIA: Antsoan dilaw, Cassia, Mhomba, Mwenu, Panama-ngu, Scented shower.];[NICARAGUA: Candelillo.];[PHILIPPINES: Antsoan-dilau, Palucheba (Tag.).];[PORTUGUESE: Cassia de nordeste, Pau-de-ovelha, Tula-de-besouro.];[PUERTO RICO: Casia amarilla.];[SPANISH: Algarrobilo, Candelillo, Carnaval, Casia amarilla, Casse marron.];[SWAHILI: Mhomba.];[THAI: Khi hlek a- me- ri- kan (general).];[USA: Calceolaria shower, Yellow shower.].
EPPO Code---CASSP (Preferred name: Senna spectabilis)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE - CAESALPINIOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตกระจายพันธุ์---อเมริกาเหนือ- เม็กซิโก ; อเมริกากลาง และอเมริกาใต้- อาร์เจนติน่า, ปรากวัย, บราซิล, โบลิเวีย, เปรู, โคลัมเบีย, เวเนซูเอล่า; เอเซียตะวันออกเฉียงใต้-แคริเบียน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Senna' มาจากภาษาอาหรับ “sanā” ซึ่งหมายถึงพืชที่มีใบและฝักมีคุณสมบัติ เป็นยาระบาย;  ชื่อของสปีชีส์คือคำภาษาละติน "spectabilis" = เป็นอย่างมากโดยอ้างอิงถึงลักษณะการประดับ
Senna spectabilis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Augustin Pyrame de Candolle (1778?1841)นักพฤกษศาสตร์ชาวสวิส และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Howard Samuel Irwin Jr.(1928 –2019) นักพฤกษศาสตร์และTaxonomistชาวอเมริกันและ Rupert Charles Barneby(1911 –2000) นักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกันในปี พ.ศ.2525
Accepted Infraspecifics source: https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:234663-2#synonyms
Includes 2 Accepted Infraspecifics
- Senna spectabilis var. excelsa (Schrad.) H.S.Irwin & Barneby
- Senna spectabilis var. spectabilis
ที่อยู่อาศัย--- มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของอเมริกา เติบโตตามธรรมชาติตามขอบป่า สะวันนา ริมฝั่งแม่น้ำ ถนนพื้นดินเสียและสวนป่า ที่ระดับความสูงไม่เกิน 2,000 เมตร เติบโตที่ระดับความสูง 0-500 เมตร
- ในเปรู ระหว่าง 0-1,000 เมตร และในปานามาระหว่าง 0-1,300 เมตร
- ในนิการากัว ในแอนติโอเกีย (โคลอมเบีย) และโบลิเวีย เกิดขึ้นที่ระดับความสูง 0-2000 เมตร


ลักษณะ ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดเล็กสูง 7-10 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น 30 ซม.ทรงต้นแผ่กว้าง  ก้านใบยาว3-4 ซม ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ (imparipinnate) ยาวถึง 40 ซม.ใบย่อย 6-15 คู่ ใบย่อยรูปหอกแกมรูปขอบขนานยาว 3-8 ซม. กว้าง 1-2 ซม. ปลายแหลมสีเขียวเข้ม มีขนด้านล่าง  ดอกออกเป็นช่อใหญ่แตกแขนงที่ปลายกิ่งยาว15-30 ซม.  ดอก  ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 3,5-4 ซม. มีห้ากลีบสีเหลืองไม่เท่ากัน กลีบดอกล่างที่ใหญ่สุดจะโค้งงอ เกสรตัวผู้ 7 อัน ยาวกว่า 3 อัน ที่เหลือ ผลเป็นฝักยาว18-25.ซม.สีเขียวเปลี่ยนเป็นสีดำเมื่อแก่ เมล็ด 2.5 ซม.สีน้ำตาล  
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone 9 -11) อุณหภูมิในช่วง (5 ถึง 35 ℃) ต้องการแสงแดดเต็มวัน (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน ไม่มีขอบเขตบน) ถึงร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) ชอบดินลึก ชื้นมีทรายหรือดินร่วนปน ที่อุดมสมบูรณ์ ชุ่มชื้นแต่ระบายได้ดี ค่า pH ของดิน 5.5-7.5 มีความทนทานต่อความแห้งแล้ง เป็นต้นไม้ที่เติบโตอย่างรวดเร็ว สามารถสูงถึง 3.5 เมตรภายใน 2 ปี จากเมล็ด การบำรุงรักษาต่ำ
- มีรายงานที่ขัดแย้งกันว่าต้นไม้ต้นนี้มีความสัมพันธ์แบบพึ่งพาอาศัยกันกับแบคทีเรียในดินบางชนิดหรือไม่ จึงไม่เป็นที่แน่ชัดว่าต้นไม้ต้นนี้สามารถตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศได้หรือไม่
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง การรดน้ำต้องสม่ำเสมอ รดน้ำทุกครั้งที่ดินชั้นบนเริ่มแห้ง รดน้ำเท่าที่จำเป็นในฤดูหนาว
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งปีละครั้ง เพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ปีละ 3-4 ครั้ง หรือใช้ปุ๋ยที่สมดุลเดือนละครั้งในช่วงฤดูปลูก
ศัตรูพืช/โรคพืช---มีความต้านทานต่อปลวกได้ดี แต่มีความอ่อนไหวต่อแมลงเกล็ด หนอนผีเสื้อ ตัวหนอนที่ทำลายเปลือกไม้ เจาะในลำต้นและราก/โรคเชื้อรา เห็ดหลินจือ ทำให้เกิดอาการเน่า
รู้จักอ้นตราย---ขี้เลื่อยอาจทำให้เกิดการระคายเคืองที่จมูกคอ และดวงตา บางครั้งไม้ก่อให้เกิดผงสีเหลืองที่อาจทำให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนัง มีรายงานว่าอัลคาลอยด์ในฝักและใบเป็นพิษต่อสัตว์ปีก และสุกร
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นยาและแหล่งที่มาของไม้
ใช้เป็นอาหาร---ใบและดอกของขี้เหล็กอเมริกันใช้เป็นอาหารได้เช่นเดียวกับขี้เหล็กบ้าน
ใช้เป็นยา--- สารสกัดจากพืชถูกนำมาใช้ในการแพทย์แผนโบราณใช้ในการรักษากลากและโรคผิวหนัง  แก้ปวด,  แก้อักเสบ, ยาระบายและยาถ่าย ในประเทศไทยใช้รักษาโรคกลากและโรคผิวหนัง
- ในการแพทย์แผนโบราณ ของแคเมอรูนใช้สำหรับอาการท้องผูก นอนไม่หลับ วิตกกังวล อาการชัก
- ในการแพทย์พื้นบ้าน ของบราซิลใช้เป็นยาแก้ปวด ต้านการอักเสบ ยาระบาย และป้องกันแผลในกระเพาะอาหาร
- ในอายุรเวชใช้แก้ไข้และปวดศีรษะ
ใช้เป็นไม้ประดับ--- เป็นสายพันธุ์ที่ปลูกกันอย่างแพร่หลายในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนสำหรับเป็นไม้ประดับ ใช้เป็นต้นไม้ให้ร่มเงา ต้นไม้ริมถนน ที่ให้ดอกสีเหลืองสดใส ในฤดูร้อน
วนเกษตรใช้---ปลูกให้ร่มเงาและใช้เป็นปุ๋ยพืชสด
อื่น ๆ--- แก่นไม้มีสีน้ำตาล กระพี้มีสีขาว เนื้อไม้มีน้ำหนักปานกลาง ทนทานปานกลางหากเก็บไว้ในที่แห้งและทนต่อการโจมตีของปลวก เนื่องจากขนาดที่เล็กจึงใช้สำหรับอุปกรณ์ขนาดเล็กเช่น ที่จับ เครื่องมือ กล่อง ฯลฯ ไม้ใช้เป็นเชื้อเพลิงและทำถ่าน
ภัยคุกคาม---เนื่องจากไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วง ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2020 ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species ( 2023)
source: Bachman, S. 2023. Senna spectabilis. The IUCN Red List of Threatened Species 2023: e.T19892105A172160517. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2023-1.RLTS.T19892105A172160517.en. Accessed on 12 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/19892105/172160517
- เป็นที่รู้กันว่าอนุกรมวิธานนี้เกิดขึ้นในพื้นที่คุ้มครองหลายแห่ง และมีการรวบรวมและจัดเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้เพื่อการอนุรักษ์นอกถิ่นที่อยู่อาศัย อนุกรมวิธานนี้ยังมีการแสดงคอลเลกชั่นสิ่งมีชีวิตในสวนพฤกษศาสตร์หลายแห่งอีกด้วย
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล ---เป็นระยะตลอดปี
ขยายพันธุ์---การเพาะเมล็ด
- *เมล็ดมีเปลือกหุ้มเมล็ดแข็งและอาจได้รับประโยชน์จากการทำให้เป็นแผลก่อนหว่านเพื่อเร่งการงอก โดยปกติสามารถทำได้โดยการเทน้ำเกือบเดือดจำนวนเล็กน้อยลงบนเมล็ด (ระวังอย่าให้สุก!) แล้วแช่ไว้ในน้ำอุ่นเป็นเวลา 12 - 24 ชั่วโมง มาถึงตอนนี้พวกมันควรจะดูดซับความชื้นและบวมแล้ว - หากไม่เป็นเช่นนั้น ให้ทำการกรีดเปลือกเมล็ดอย่างระมัดระวัง (ระวังอย่าให้ตัวอ่อนเสียหาย) และแช่ไว้อีก 12 ชั่วโมงก่อนหยอดเมล็ด หว่านเมล็ดในตำแหน่งที่มีร่มเงาบางส่วนในแปลงเพาะเมล็ดในเรือนเพาะชำ
- คาดว่าจะมีอัตราการงอกน้อยกว่า 30% จากเมล็ดที่ไม่ผ่านการบำบัด โดยเมล็ดจะงอกภายใน 10 - 30 วัน
- เมื่อต้นกล้าสูง 4 - 6 ซม. ให้ปลูกในภาชนะแยก และต้นกล้าควรจะพร้อมปลูกในอีก 4 - 5 เดือนต่อมา                                               source: https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Senna+spectabilis


92 ไข่เน่า/Vitex glabrata

ชื่อวิทยาศาสตร์---Vitex glabrata R.Br.(1810)
ชื่อพ้อง---Has 12 Synonyms
---Vitex cunninghamii Schauer.(1847)
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:865735-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Smooth Chaste Tree, Black Plum, Black berry tree, Black Currant Tree, Water peacock's foot tree, White wood chaste tree
ชื่ออื่น---ไข่เน่า(ทั่วไป); ขี้เห็น, ขี้เหร่ (เลย,อุบลราชธานี); คมขวาน, ฝรั่งโคก(ภาคกลาง); ปลู(เชมร-สุรินทร์); [ASSAMESE: Pani-amora, Pani-amra, Gohera, Pani-amori, Bhodia.];[INDONESIA: Kandotu, Anpon; Banges (Java); Wolato bungango (Sulawesi); Fuli kaa, Kayu kula, Gupasa..];[KANNADA: Hole lakki.];[MALAYALAM: Aatunocci.];[MALAYSIA: Meroko; Leban (Malay).];[MARATHI: Songarbi, Sheras.];[MYANMAR: Mak-lok-kaing, Panameikli, Tauksha, Thauk-kya.];[PAPAU NEW GUINEA: Nagal-egal.];[PHILIPPINES: Adgauon, Tugas-abgauon (S. L. Bis.); Mulawin (Tag.); Molave (Ilk., Tag., Pamp., Bik., Bis); Small flower chaste tree (Engl.).];[SANSKRIT: Paravatapadi.];[TAMIL: Kattu-nocci.];[TELUGU: Kondavaavili.];[THAI: Khai nao (General); Khi hen (Loei, Ubon Ratchathani); Khom khwan, Farang khok (Central); Plu (Khmer-Surin); Teen-nok.].
EPPO Code---VIXGL (Preferred name: Vitex glabrata.)
ชื่อวงศ์---LAMIACEAE (LABIATAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---เอเชีย: บังคลาเทศ กัมพูชา อินเดีย อินโดนีเซีย ลาว มาเลเซีย เมียนมาร์ ปาปัวนิวกินี สิงคโปร์ ไทย เวียดนาม; ออสตราเลเซีย: ออสเตรเลีย; อเมริกาเหนือ: สหรัฐอเมริกา.
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Vitex' มาจากภาษาละติน 'vieo' แปลว่า 'การทอ' ; ฉายาเฉพาะ 'glabrata' จากคำคุณศัพท์ภาษาละติน = ค่อนข้างเรียบ
Vitex glabrata เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กระเพรา(Lamiaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Robert Brown (1773–1858)นักพฤกษศาสตร์และนักบรรพชีวินวิทยาชาวสก็อตในปี พ.ศ.2353
ที่อยู่อาศัย--- มีถิ่นกำเนิดในออสเตรเลียตะวันตก แพร่หลายตั้งแต่คาบสมุทรอาหรับ ไปจนถึงแอฟริกาตะวันออก จนถึง นามิเบีย บอตสวานา สวาซิแลนด์ และแอฟริกาใต้ ตามป่าผลัดใบบนเนินเขาและที่ราบสูง ที่ระดับความสูงถึง 1,450 เมตร
- ในทวีปเอเซียพบใน อินเดีย, บังคลาเทศ, ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เกิดตามธรรมชาติในป่าดงดิบที่พบได้บ่อยตามขอบป่าบางครั้งก็อยู่ในป่าผลัดใบหรือทุ่งหญ้าที่ระดับความสูงไม่เกิน 1,000 เมตร
- ในประเทศไทย พบขึ้นในป่าแล้ง ป่าเบญจพรรณ ชายป่าดิบชื้นในทุกภาคของประเทศ ในระดับความสูงตั้งแต่ระดับน้ำทะเลจนถึง 400 เมตร

 

ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูงประมาณ 6-15 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางของลำต้นถึง 40-100 ซม ทรงพุ่มกลมโปร่งเปลือกไม้ สีเทาหรือน้ำตาล เปลือกแข็ง เรียบ มักเป็นรอยแยกในแนวตั้ง ข้างในเป็นสีเหลืองซีดในไม่ช้าจะเปลี่ยนเป็นสีเขียวแกมดำ กิ่งก้านและกิ่งแตกแขนงเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กิ่งอ่อนมีขนสั้นๆหนาแน่น ใบประกอบแบบนิ้วมือ ก้านใบยาว 9-16 ซม.มีใบย่อย3-5ใบ ขนาดไม่เท่ากัน ใบกลางมีขนาดใหญ่สุด รูปไข่หรือรูปไข่กลับ แผ่นใบกลางกว้าง 7-15 × 4-8 ซม. แผ่นใบด้านข้างกว้าง 5-7 x 2-3 ซม. ก้านใบย่อยยาว 0.5-1 ซม.ขอบใบเรียบหรือหยักเล็กน้อย มีขนเบาบาง ดอกช่อออกที่ปลายกิ่งหรือซอกใบใกล้ปลายกิ่งช่อยาว 8-20 ซม.มีดอกย่อยขนาดเล็กจำนวนมาก สีขาวมี5กลีบ ดอกจะเป็นดอกแบบสมบูรณ์เพศผสมตัวเองหรือต่างต้นต่างดอกก็ได้ ผลไม่สุก รูปไข่หรือไข่กลับสีเขียวแข็งขนาด 1.2 - 2.5 ซม.เมื่อสุกสีม่วงดำ นิ่ม มีเมล็ด 4 เมล็ดไม่มีเอ็นโดสเปิร์ม กลีบเลี้ยงถาวรที่ฐาน
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone: 9 - 11) เป็นพืชเขตร้อนและสามารถเจริญเติบโตได้ดีในอุณหภูมิที่อบอุ่นถึงร้อนตั้งแต่ 20°C ถึง 35°C ต้องการตำแหน่งแสงแดดส่องถึงโดยตรงอย่างน้อย 5-6 ชั่วโมงต่อวัน สามารถปรับให้เข้ากับดินได้หลากหลายประเภท แต่ชอบดินที่มีการระบายน้ำดีโดยมีค่า pH ที่เป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นกลางระหว่าง 6.0 ถึง 7.5  อัตราการเจริญเติบโตปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง การรดน้ำต้องสม่ำเสมอ รดน้ำต้นไม้ทุกๆ 2-3 วันในช่วงฤดูร้อน และทุกๆ 5-7 วันในช่วงฤดูหนาว
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งประจำปีเพื่อรักษารูปร่างและส่งเสริมการเจริญเติบโตที่มากขึ้น การตัดแต่งกิ่งควรทำในช่วงปลายฤดูหนาวหรือต้นฤดูใบไม้ผลิก่อนที่จะมีการเจริญเติบโตใหม่
การใส่ปุ๋ย---ไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ยมากนัก แต่การใช้ปุ๋ยที่สมดุลเล็กน้อยในต้นฤดูใบไม้ผลิสามารถช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตและการออกดอกที่ดี สามารถใช้ปุ๋ยที่ละลายช้า ซึ่งมีไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรัส (P) และโพแทสเซียม (K) เท่ากันที่โคนต้นได้
ศัตรูพืช/โรคพืช---มีความทนทานต่อศัตรูพืชและโรค แต่บางครั้งอาจได้รับผลกระทบจากเพลี้ยอ่อน ไรเดอร์และแมลงหวี่ขาว/ โรคราแป้งและใบจุดยังสามารถเกิดขึ้นได้โดยเฉพาะในสภาพอากาศชื้น
รู้จักอ้นตราย---None known

 

ใช้ประโยชน์---ใช้กิน ผลสุกกินได้รสหวานเล็กน้อย หรือนำไปดองในน้ำเกลือ  
ใช้เป็นยา---เปลือกและรากเป็นสมุนไพร ขับพยาธิในเด็ก แก้ตานขโมย เด็กถ่ายเป็นฟอง เป็นยารักษาโรคระบบทางเดินอาหาร รักษาโรคกระเพาะและลำไส้ ใช้เป็นยาสมานแผล
- ในอินเดีย ใช้ในการแพทย์แผนโบราณเพื่อรักษาโรคต่างๆ รวมถึงอาการปวดหัว เป็นไข้ และปวดประจำเดือน
- สารสกัดจาก Vitex glabrata ยังได้รับการศึกษาถึงคุณสมบัติต้านการอักเสบและต้านมะเร็ง
ใช้ปลูกประดับ--- เป็นไม้ต้นที่ทรงพุ่มสวยงามให้ร่มเงา
อื่น ๆ---แก่นไม้สีฟางอ่อนถึงน้ำตาลอ่อน เนื้อไม้สีเทามีความแวววาวมันแข็งปานกลางเนื้อแน่นและทนทาน มีคุณภาพดีใช้สำหรับงานก่อสร้างบ้าน เฟอร์นิเจอร์ ล้อเกวียนและพาย
สถานภาพ---เป็นพืชเฉพาะถิ่น (endemic) ของออสเตรเลีย *[พืชถิ่นเดียวหรือพืชเฉพาะถิ่น (endemic plants) คือพืชชนิดที่พบขึ้นและแพร่พันธุ์ตามธรรมชาติในบริเวณเขตภูมิศาสตร์เขตใดเขตหนึ่งของโลก และเป็นพืชที่มีเขตกระจายพันธุ์ทางภูมิศาสตร์ค่อนข้างจำกัด ไม่กว้างขวางนัก มักจะพบพืชถิ่นเดียวบนพื้นที่ที่มีลักษณะจำกัดทางระบบนิเวศ เช่น บนเกาะ ยอดเขา หน้าผาของภูเขาหินปูน แอ่งพรุ ฯลฯ  ถิ่นที่อยู่ดังกล่าวมีสภาพจำกัดของสิ่งแวดล้อมหรือมีสภาพดินฟ้าอากาศเฉพาะที่ (microclimate).] http://www.rspg.or.th/plants_data/rare_plants/definition.htm
ภัยคุกคาม---ไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วง ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2019 Vitex glabrataถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species (2020)
source: de Kok, R. 2020. Vitex glabrata. The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T62019863A62019866. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2020-1.RLTS.T62019863A62019866.en. เข้าถึงเมื่อวันที่ 12 มกราคม 2567
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/62019863/62019866
- สายพันธุ์นี้เกิดขึ้นในพื้นที่คุ้มครองหลายแห่ง ถูกเก็บไว้ใน คอลเลกชันนอกแหล่งกำเนิด 7 แห่ง (BGCI 2019)
- ชนิดนี้จัดอยู่ในประเภทไม่ถูกคุกคามทั่วโลกโดย de Kok (2007) เนื่องจากไม่ถูกคุกคามในรัฐเวสเทิร์นออสเตรเลีย ความกังวลน้อยที่สุดในดินแดนทางตอนเหนือ และความกังวลน้อยที่สุดในควีนส์แลนด์
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล---กุมภาพันธ์-กันยายน/ตุลาคม-ธันวาคม
ขยายพันธุ์ --- เพาะเมล็ด ปักชำ
- ขั้นแรก เก็บผลไม้สุกแล้วเอาเมล็ดออกจากเนื้อ ทำความสะอาดเมล็ดและแช่ในน้ำ 2-3 ชั่วโมง เพาะเมล็ดพืชในกระถางดินผสมที่มีการระบายน้ำได้ดี และรักษาความชื้นไว้ การงอกอาจใช้เวลาหลายสัปดาห์ เมื่อต้นกล้าเติบโตสูงไม่กี่นิ้ว ก็สามารถย้ายไปยังตำแหน่งถาวรได้


93 จันทน์กะพ้อ/Vatica diospyroides

ชื่อวิทยาศาสตร์---Vatica diospyroides Symington.(1938)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms.See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:321621-1
---Vatica fleuryana Tardieu.(1942)
ชื่อสามัญ---Broken Heart Flower
ชื่ออื่น---เขี้ยวงูเขา (พังงา); จันทน์กะพ้อ, จันทน์ตะพ้อ (กรุงเทพฯ); จันทน์พ้อ (ภาคใต้) ;[CHINESE: Shì guǒ qīngméi.];[THAI: Khiao ngu khao (Phangnga); Chan ka pho, Chan ta pho; Chan pho (Peninsular).];[VIETNAM: Táu muối Bắc Bộ, Táu muối.]
EPPO Code---1VTCG (Preferred name: Vatica.)
ชื่อวงศ์---DIPTEROCARPACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---ประเทศไทย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Vatica' เป็นชื่อนิคม ของ ชาว Etruscan 'Vatica' หรือ 'Vaticum' ซึ่งตั้งอยู่ในพื้นที่ทั่วไปที่ชาวโรมันเรียกว่า Ager Vaticanus หรือ “ดินแดนวาติกัน” ; ฉายาเฉพาะ 'diospyroides' แปลว่า "เหมือนกับสกุล Diospyros" เนื่องจากเนื้อผลไม้และเปลือกมีความคล้ายคลึงกับสกุล "Ebony" Diospyros
Vatica diospyroides เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ยางนา (Dipterocarpaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Colin Fraser Symington(1905–1943) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในปี พ.ศ.2481
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทย แหล่งที่พบตามธรรมชาติจะขึ้นปนกับไม้ยางที่เกิดในที่ราบหรือป่าดงดิบทางภาคใต้ โดยเติบโตเป็นกลุ่มในบริเวณแอ่งน้ำ (หนองทุ่งทอง) ที่ระดับความสูงไม่เกิน 100 เมตร
- ชนิดนี้มีรายงานจากมาเลเซียและเวียดนามด้วยเช่นกัน แต่เป็นการปลูกหรือระบุอย่างไม่ถูกต้องพวกนั้นไม่ใช่พืชพื้นเมือง
ลักษณะ---จันทน์กะพ้อเป็นไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางสูงประมาณ 6-15เมตร ต้นแตกกิ่งมากที่ยอดเป็นทรงกลม เปลือกแตกและมีน้ำยางใสซึมออกมาใบรูปรีแกมขอบขนานหรือใบหอกยาว 10-28 ซม. เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได ก้านใบยาว 1-2.5 ซม.งอเป็นข้อ สีเขียวเข้มเป็นมัน ใบอ่อนมีขนสีน้ำตาลแดง ดอกออกเป็นช่อสั้นๆตามซอกใบและปลายกิ่ง ช่อดอกยาว 4-5 ซม.ช่อแยกแขนงมี 1-5 ดอก ใบประดับรูปใบหอก ยาวประมาณ 2 มม.ก้านดอกยาว 1-2 มม. กลีบเลี้ยงรูปไข่ ยาว 4-5 มม.กลีบดอกมี5กลีบสีขาวหรือเหลืองอ่อน กลีบรูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 1.2-1.7 ซม.มีขนสีน้ำตาลด้านนอก ดอกบานเพียงวันเดียวแล้วร่วง ดอกทยอยบานนาน 1-2 สัปดาห์ ผลรูปรี ยาว 1.5-3 ซม.ปลายเป็นติ่งแหลม ผิวมีนวลแป้งสีน้ำตาล แห้งแตกเป็น 3 ส่วน กลีบเลี้ยงรูปไข่ ปลายเรียวแหลม ยาว 1-1.5 ซม. เรียงซ้อนเหลื่อมที่โคน
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตร้อนชื้น ชอบความชื้นสูง ทนน้ำท่วมขัง เหมาะปลูกในที่โล่งแจ้งริมน้ำ หรือในที่มีน้ำหลากน้ำท่วม ชอบน้ำมาก เป็นไม้โตช้ามากถ้าปลูกอยู่ในที่แจ้งแดดจัดมักไม่งามใบมักจะไหม้ การปลูกต้องอาศัยร่มเงาจากต้นไม้อื่น
การรดน้ำ---ต้องการน้ำมาก รดน้ำเมื่อดินชั้นบนเริ่มแห้ง อย่าปล่อยให้ดินแห้งแข็งเป็นเวลานาน
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก
ศัตรูพืช/โรคพืช---Unknown
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์---ใช้เป็นยา ดอกใช้ผสมกับยาอื่นปรุงเป็นยาหอมแก้ลม บำรุงหัวใจ เนื้อไม้มีสรรพคุณแก้ลมวิงเวียน ขับลม แก้เสมหะ แก้สันนิบาต
ใช้ปลูกประดับ---เนื่องจากดอกของต้นจันทน์กะพ้อมีกลิ่นหอมแรง ออกดอกดก จึงนิยมใช้ปลูกเป็นไม้ประดับได้ โดยจะปลูกตามป่าอนุรักษ์ ตามสนามหน้าบ้าน หรือใช้จัดสวนหย่อมก็ได้ และควรปลูกทางด้านทิศตะวันออกที่มีไม้ใหญ่
อื่นๆ---*คนโบราณจะใช้ดอกกลั่นทำน้ำมันใส่ผมและมีการนำมาใช้ทำน้ำหอม นิยมนำดอกจันทน์กะพ้อมาเก็บไว้ในตู้เสื้อผ้า เพื่อใช้อบให้เสื้อผ้ามีกลิ่นหอม ไม้จันทน์กะพ้อมีเนื้อไม้เป็นสีน้ำตาลอมเหลือง สามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้างหรือใช้ทำด้ามเครื่องมือเครื่องใช้*[ข้อมูลจากเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)]
พิธีกรรม/ความเชื่อ--- ตามตำนานของไทยดอกจันทน์กะพ้อ ที่ปลูกในสวนช่วยรักษาวิญญาณของผู้อกหัก และเยียวยาหัวใจที่แตกสลาย ซึ่งไปตรงกับ คุณสมบัติทางสมุนไพรของพืชที่ใช้ในการแพทย์พื้นบ้านเพื่อใช้รักษาปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ ใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ
สถานภาพ---เป็นพืชถิ่นเดียว (endemic) ของประเทศไทย พบในภาคใต้ที่จังหวัดระนอง สุราษฎร์ธานี พังงา และตรัง *[พืชถิ่นเดียวหรือพืชเฉพาะถิ่น (endemic plants) คือพืชชนิดที่พบขึ้นและแพร่พันธุ์ตามธรรมชาติในบริเวณเขตภูมิศาสตร์เขตใดเขตหนึ่งของโลก และเป็นพืชที่มีเขตกระจายพันธุ์ทางภูมิศาสตร์ค่อนข้างจำกัด ไม่กว้างขวางนัก มักจะพบพืชถิ่นเดียวบนพื้นที่ที่มีลักษณะจำกัดทางระบบนิเวศ เช่น บนเกาะ ยอดเขา หน้าผาของภูเขาหินปูน แอ่งพรุ ฯลฯ  ถิ่นที่อยู่ดังกล่าวมีสภาพจำกัดของสิ่งแวดล้อมหรือมีสภาพดินฟ้าอากาศเฉพาะที่ (microclimate).] http://www.rspg.or.th/plants_data/rare_plants/definition.htm
ภัยคุกคาม---เนื่องจากเป็นสายพันธุ์ที่ถูกคุกคามโดยการสูญเสียที่อยู่อาศัยประชากรและที่อยู่อาศัยลดลง และมีแนวโน้มที่จะน้อยกว่านี้ ในอนาคตสายพันธุ์นี้อาจถูกกดดันจากการเก็บเกี่ยวเนื่องจากดอกไม้และพืชทั้งหมดอาจถูกรวบรวมเพื่อการวิจัยทางการแพทย์หรือเพื่อใช้ในการทำน้ำหอม นี่เป็นภัยคุกคามต่อสายพันธุ์โดยเฉพาะเนื่องจากเป็นการยากที่จะเผยแพร่สายพันธุ์เพื่อจุดประสงค์เหล่านี้ (Srisawat et al. 2013) ได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2017 Vatica diospyroides ถูกระบุว่า ใกล้สูญพันธุ์ภายใต้เกณฑ์ B1ab(i,iii,iv,v)  
สถานะการอนุรักษ์---EN - ENDANGERED B1ab(i,iii,iv,v) - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2017)
source: Pooma, R., Newman, M.F. & Barstow, M. 2017. Vatica diospyroides. The IUCN Red List of Threatened Species 2017: e.T33482A2837625. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T33482A2837625.en. Accessed on 13 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/33482/2837625
- ชนิดนี้รายงานจาก  การรวบรวม นอกแหล่งกำเนิด เพียงครั้งเดียว (BGCI 2017) ควรมีการรวบรวมสัตว์สายพันธุ์นี้นอกถิ่นที่อยู่เพิ่มเติม
- เกิดขึ้นในพื้นที่คุ้มครอง (เช่น วนอุทยานหนองทุ่งทอง) ขอแนะนำให้ติดตามจำนวนประชากรที่ลดลงเนื่องจากการเก็บเกี่ยวเพื่อวัตถุประสงค์ทางการแพทย์และความงาม และจำกัดตามที่จำเป็น ควรตรวจสอบวิธีการขยายพันธุ์ต่อไป ที่อยู่อาศัยที่เหลือควรได้รับการคุ้มครอง
ระยะเวลาออกดอก/ ติดผล---มกราคม-เมษายน/กุมภาพันธ์ - สิงหาคม
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด เมล็ดมีความงอกต่ำ ควรเพาะทันทีเมื่อเก็บมาจากต้น


From Wikipedia, the free encyclopedia
Mansonia เป็นชื่อทางวิทยาศาสตร์ของสิ่งมีชีวิตสองสกุลและอาจหมายถึง:
Mansonia (แมลงวัน)สกุลแมลงในวงศ์ Culicidae
Mansonia (พืช)ซึ่งเป็นพืชสกุลหนึ่งในวงศ์ Malvaceae
Mansonia (Plant) เป็นพืชสกุลไม้ดอก ประกอบด้วยต้นไม้ป่าดิบหรือไม้ผลัดใบขนาดใหญ่ห้าสายพันธุ์ สายพันธุ์นี้มีถิ่นกำเนิดในแอฟริกาเขตร้อนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีสามสายพันธุ์แอฟริกัน Mansonia altissimaกระจายอยู่ทั่วแอฟริกาตะวันตกตอนกลาง รวมถึงบางส่วนของเบนิน แคเมอรูน สาธารณรัฐอัฟริกากลาง สาธารณรัฐคองโก กานา ไอวอรี่โคสต์ ไลบีเรีย ไนจีเรีย และโตโก
Accepted Species https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:38763-1#children
Includes 5 Accepted Species
---Mansonia altissima (A.Chev.) A.Chev.(1912) - W. Tropical Africa ถึงคองโก
---Mansonia diatomanthera Brenan.(1947) - มีถิ่นกำเนิดทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศแทนซาเนีย
---Mansonia dipikae Purkay.(1947) - มีถิ่นกำเนิดในรัฐอัสสัมและอรุณาจัลประเทศของอินเดียในเทือกเขาหิมาลัยตะวันออก
---Mansonia gagei J.R.Drumm.(1905) - อยู่ในพม่า ลาว และไทย
---Mansonia nymphaeifolia Mildbr.(1921) - มีถิ่นกำเนิดในแคเมอรูน

94 จันทน์หอม/Mansonia gagei 

ชื่อวิทยาศาสตร์---Mansonia gagei J.R.Drumm.(1905)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms.See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:824303-1#synonyms
---Burretiodendron umbellatum Kosterm.(1962)
ชื่อสามัญ---Musk sandalwood, Thai sandalwood, Burmese sandalwood, Kalamet, Mansonia Heartwood.
ชื่ออื่น--- จันทน์, จันทน์ขาว, จันทน์พม่า, จันทน์หอม, จันทน์ชะมด (ทั่วไป) ;[CHINESE: Man Suo Ni Ya Xin Cai.];[MYANMAR: Kala-met, Ka-la-mak ; Bastard sandalwood (Eng).];[THAI: Chan, Chan-cha-mot, Chan pha ma, Chan hom (General).].
EPPO Code--- 1MANSG (Preferred name: Mansonia)
ชื่อวงศ์---MALVACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---เมียนมาร์ ไทย ลาว
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุลตั้งตาม Francis Bruce Manson (c.1850 – 1908) นักสะสมพืชในพม่า (เมียนมาร์ในปัจจุบัน) สังกัดกรมป่าไม้อินเดีย ; ฉายาเฉพาะ 'gagei'
Mansonia gagei เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกเคยอยู่ภายใต้ในวงศ์ย่อย Sterculiaceae ปัจจุบันอยู่วงศ์ย่อย Helicteroideae ของวงศ์ชบา (Malvaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย James Ramsay Drummond (1851–1921) นักพฤกษศาสตร์สมัครเล่นเป็นข้าราชการในอินเดียเกิดในสกอตแลนด์ในปี พ.ศ.2448
จันทน์ชะมด เป็นชื่อเรียกไม้ต้น 2 ชนิด ได้แก่
---Aglaia silvestris (M. Roem.) Merr.ในวงศ์กระท้อน (Meliaceae)
---Mansonia gagei J.R. Drumm. ex Prain เครื่องยาจันทน์ชะมดที่มีจำหน่ายตามร้านขายยาไทยในปัจจุบันได้มาจากแก่นพืชชนิดนี้


ที่อยู่อาศัย---พบที่เมียนมาร์ (มัณฑะเลย์ ตะนาวศรี) ; ประเทศไทย; ลาว ในประเทศไทยพบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ ภาคกลางที่สระบุรี ภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ที่นครศรีธรรมราช ขึ้นตามป่าดิบชื้น และป่าดิบแล้งที่เป็นหินปูน ตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณที่ระดับความสูงความสูง 100-650 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้น ไม่ผลัดใบขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงประมาณ 10-20 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น 30-60 ซม.เปลือกต้นสีเทาอมขาว หรือสีเทาอมน้ำตาล แตกเป็นร่องตื้นตามแนวยาวของลำต้น เรือนยอดรูปกรวยต่ำค่อนข้างโปร่ง ใบ เดี่ยวกว้าง 3-6 ซม. ยาว 8-14 ซม.ออกเรียงสลับรูปรีแกมรูปขอบขนานหรือรูปรีแกมรูปไข่กลับ ปลายใบแหลม โคนใบเว้าเบี้ยวเล็กน้อยหรือเว้าเป็นรูปหัวใจ ขอบใบหยักเป็นคลื่นห่างๆ แผ่นใบบางสีเขียวเข้ม ดอกออกเป็นช่อเล็กๆตามปลายกิ่งและซอกใบ ดอกขนาดเล็กมี 5 กลีบสีขาวอมเหลืองอ่อนๆ ภายนอกมีขนสีเทานุ่มปกคลุมทั่วไป ผลยาว 1-1.5 ซม.รูปกระสวยส่วนปลายมีครีบหรือปีกเป็นรูปทรงสามเหลี่ยม มักออกเป็นคู่
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---เติบโตในชีวนิเวศเขตร้อนชื้นเป็นหลัก
การรดน้ำ---Unknown
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---Unknown
ศัตรูพืช/โรคพืช---Unknown
รู้จักอ้นตราย---ไม่มีผลกระทบต่อมนุษย์และสัตว์
ใช้ประโยชน์--ใช้เป็นยา น้ำมันที่กลั่นจากเนื้อไม้ใช้เข้ายาบำรุงหัวใจ เนื้อไม้ใช้เป็นยาแก้ไข้แก้โลหิตเสียแก้กระหายน้ำและอ่อนเพลีย
- * ในพม่าใช้ ไม้และรากบดเป็นยาพอกแล้วทาภายนอก หรือกินเพื่อกำจัดเสมหะและรักษาโรคหัวใจ โรคทางเดินปัสสาวะ และโรคโลหิตจาง นอกจากนี้ยังใช้ทาเฉพาะที่บนร่างกาย เพื่อให้เกิดความเย็นและบรรเทาอาการคัน
- สารเคมีที่มีประโยชน์ทางการแพทย์หลายชนิดได้รับการสกัดจากแก่นไม้ชนิดนี้: ในบรรดาสารเคมีเหล่านี้ ได้แก่ อนุพันธ์ของ coumarin , mansorins และ mansonones ซึ่งแสดงฤทธิ์ต้านฮอร์โมนเอสโตรเจน; รวมถึง mansorins ซึ่งแสดงฤทธิ์ต้านเชื้อรา สารต้านอนุมูลอิสระ และฤทธิ์ต้านตัวอ่อน (Tiew et al.2003) source: The medicinal plants of Myanmar https://www.gbif.org/species/7467227
อื่น ๆ--- แก่นไม้เป็นสีน้ำตาลเข้มมะกอก กระพี้เป็นสีน้ำตาลอ่อน เนื้อไม้แข็งมากเนื้อสัมผัสแน่นและเป็นเนื้อเดียวกัน มีกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์จากไม้เมื่อโค่นสด ไม้ที่ถึงอายุไข 100 ปีขึ้นไปจะตายเองตามธรรมชาติ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าตายพราย จะมีกลิ่นหอมมาก ใช้ทำหีบใส่ผ้า เครื่องแกะสลัก ดอกไม้จันทน์ ธูป น้ำหอมที่ได้จากการกลั่นชิ้นไม้ใช้ปรุงเครื่องหอม และเครื่องสำอาง ปรุงน้ำอบไทย
สำคัญ---1ใน 4 ไม้มงคลชั้นสูง ใช้สร้างพระโกศที่ใช้ในงานพระราชพิธี
ระยะเวลาออกดอก ---สิงหาคม - ตุลาคม
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด


95 จันทน์เทศ/Myristica fragrans

[my-RIS-ti-kuh] [FRAY-granz]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Myristica fragrans Houtt.(1774)
ชื่อพ้อง---Has 8 Synonyms.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:586076-1#synonyms
---Palala fragrans (Houtt.) Kuntze.(1891)
ชื่อสามัญ---Mace, Nutmeg, Nutmeg Tree
ชื่ออื่น---จันทน์เทศหอม,(ภาคกลาง), จันทน์บ้าน(ภาคเหนือ) ;[ASSAMESE: Jaiphol.];[CHINA: Rou dou kou.];[CZECH: Muškátovník vonný, Macizeň.];[FTNLAND: Muskottipuu.];[FRENCH: Muscadier commun, Noix muscade, Pied de muscade, Pied-muscade.];[GERMAN: Duftende Muskatnuß, Muskatnußbaum.];[HINDI: Jaiphal, Mada shaunda, Taiphal.];[INDONESIA: Bunga pala, Pala, Pala banda.];[ITALIAN: Noce moscata (albero).];[MALAYSIA: Pala.];[MYANMAR: Zar-date-hpo, Zar-pwint, (Eng).];[PORTUGUESE: Moscadeira, Noz-moscada.];[SANSKRIT: Jatiphala];[SPANISH: Moscadero, Nogal moscado, Nuez moscada.]; [SWEDISH: Muskotnoettraed.];[TAMIL: Jati pattiri, Jatikka.];[THAI: Chan thet (Central); Chan-ban (Shan-Northern).];[VIETNAM: Nhục đậu khấu, Ngọc khấu.]
EPPO Code---MYIFR (Preferred name: Myristica fragrans.)
ชื่อวงศ์---MYRISTICACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---มาเลเซีย หมู่เกาะโมลุกกะ ประเทศอินโดนีเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อของสกุล Myristica มาจากกรีก "myristicόs" มาจากภาษากรีกแปลว่า "มีกลิ่นมดยอบ" โดยอ้างอิงถึงเมล็ดที่มีกลิ่นหอมและใบของต้นจันทน์เทศ= กลิ่น; ชื่อของสปีชีส์คือคำภาษาละติน "fragrans" = "มีกลิ่นหอม" โดยอ้างอิงถึงคุณสมบัติด้านกลิ่นหอมของสายพันธุ์นี้
- ชื่อสามัญ nutmeg มาจากภาษาฝรั่งเศสโบราณ nois muscade ซึ่งมีรากมาจากภาษาลาติน nux แปลว่า "nut" และ muscada แปลว่า "musky"
Myristica fragrans เป็นสายพันธุ์ของพืชดอก ในครอบครัววงศ์จันทน์เทศ (Myristicaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Maarten Houttuyn หรือ Houttuijn (1720 –1798) นักธรรมชาติวิทยาชาวดัตช์ในปี พ.ศ.2317
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในหมู่เกาะมาลูกูทางตะวันออกของอินโดนีเซีย แต่มีการปลูกกันอย่างแพร่หลายทั่วเขตร้อน มีการเพาะปลูก ในกวางตุ้ง ยูนนาน ไต้หวัน อินโดนีเซีย มาเลเซีย เกรนาดาในทะเลแคริบเบียน เกระละในอินเดีย ศรีลังกา และอเมริกาใต้ เติบโตในพื้นที่ชายฝั่งทะเลของพื้นที่เขตร้อนชื้นระดับความสูงไม่เกิน 500 เมตร
- ในประเทศไทยจะพบได้มากทางภาคใต้
- ในประเทศพม่า พบในเขตตะนาวศรี เมืองมะริด และเมือง Mawlamyaing


ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบ สูง 5-18 เมตร เปลือกแก่ค่อนข้างเรียบและเป็นสีเขียวมะกอกมีสีขาวกระดำกระด่าง กิ่งอ่อนมักมีสีแดงใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปวงรีแกมขอบขนาน กว้าง 4-5 ซม.ยาว 10-15 ซม.ผิวใบมัน ดอกเป็นดอกแยกเพศอยู่คนละต้น (Dioecious) ช่อดอกเพศเมียมีช่อดอกออกที่ซอกใบ ดอกสีเหลืองปนเหลืองครีม กลีบดอกอ้วนขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 7 มม. และยาว 12 มม. รูปคนโทขนาดเล็ก ช่อดอกตัวผู้เป็นช่อดอกที่ประกอบไปด้วยดอกไม้ 4 ถึง 15 ดอก  มีกลิ่นหอม สีขาวครีมมีกลีบรูปคล้ายกัน แต่มีขนาดเล็กลงยาว 5-8 มม.และมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 3-5 มม.ผลมีเนื้อรูปรี ยาว 5-8 ซม. สีเหลือง มีเมล็ดรูปไข่ 1 เมล็ดสีน้ำตาลเนื้อและเปลือกแข็ง ขนาด 1-4 ซม.เส้นผ่านศูนย์กลางยาว 0.5 มม.เมล็ดถูกปกคลุมอย่างผิดปกติโดย reticulum ของเนื้อเยื่อสีแดงสด (aril) ผลไม้สุกใน 8-9 เดือน
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตร้อนชื้น (USDA Zone: 10-11) อุณหภูมิที่เหมาะสมระหว่าง 25 ถึง 30°C ต้องการตำแหน่งที่มีแสงแดดยามเช้า และร่มเงาช่วงบ่าย หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรงไม่น้อยกว่า 4-6 ชั่วโมงต่อวัน) ขึ้นได้ในดินเกือบทุกชนิดแต่ดินที่เหมาะกับการเจริญเติบโตคือดินร่วนปนทรายที่มีอินทรีย์วัตถุสูง มีการระบายน้ำดี มีค่า pH อยู่ในช่วง 6.5 - 7.5 ทนได้ 5.5 - 7.5 ต้นไม้มีเพียงระบบรากตื้น ๆ ดังนั้นจึงจำเป็นต้องปลูกในที่กำบังจากลมแรง
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำเป็นประจำ และดินชุ่มชื้นสม่ำเสมอ ต้นจันทน์เทศมีรากตื้น เพื่อป้องกันไม่ให้ต้นไม้แห้ง ให้ปูหญ้าออร์แกนิกหนา 2 ถึง 3 นิ้ว รอบโคนต้นไม้จนถึงแนวการให้น้ำ
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดต้นไม้เพื่อรักษารูปทรงปีละครั้ง ต้นไม้เล็กไม่จำเป็นต้องมีการตัดแต่งมากนัก นอกจากการตัดกิ่งที่อยู่ภายในทรงพุ่มออก
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักปีละครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---Hypothenemus moschatae (หนอนเจาะลูกจันทน์เทศ) ; Carpophilus dimidiatus (ด้วงข้าวโพด) ; Corcyra cephalonica (มอดข้าวป่น) ; Scale insects (แมลงเกล็ด) /ไวต่อโรคหลายชนิด เช่น Rosellinia bunodes (รากเน่าดำ); Calonectria quinqueseptata (ใบจุดของ Hevea spp.) ; Phytophthora ramorum [ตายอย่างกะทันหัน (SOD).]
รู้จักอันตราย--- เนื่องจากลูกจันทน์เทศมีสาร myristicin ขอแนะนำให้ใช้ความระมัดระวัง กินส่วนที่เกินเมล็ดอาจทำให้เกิดอาการปวดศีรษะอย่างรุนแรง, คลื่นไส้, เวียนศีรษะและอาการเพ้อ ลูกจันทน์เทศสามารถใช้เป็นยาเสพติดที่มีผลกระทบประสาทหลอน แต่เป็นอันตราย การบริโภคลูกจันทน์เทศบดละเอียด (ประมาณ 8 กรัม น้อยกว่าสามเมล็ด) กล่าวกันว่าทำให้เสียชีวิต
การใช้ประโยชน์---พืชได้รับการปลูก อย่างกว้างขวางในพื้นที่ที่เหมาะสมของเขตร้อนเป็นไม้ประดับและในการค้าเชิงพาณิชย์สำหรับเครื่องเทศสองชนิดมันผลิตลูกจันทน์เทศและเมซ พื้นที่การผลิตที่สำคัญคืออินโดนีเซียศรีลังกาและกรานาดาในหมู่เกาะอินเดียตะวันตก
ใช้กิน---เมล็ดเป็นแหล่งของลูกจันทน์เทศเป็นเครื่องเทศ มักจะเป็นผงแล้วเพิ่มไปยัง อาหารจานหวานทั่วไปเช่นคัสตาร์ด, ซอส, เค้กและพุดดิ้ง เนื้อแห้งโดยรอบเมล็ดเป็นแหล่งของ mace เป็นเครื่องเทศ ใช้สำหรับปรุงแต่งรสชาติอาหารจานหลักเช่น ซุป ซอส แกงกะหรี่ ผักดองและขนมอบ
- เนื้อผลจันทน์เทศสด ฝานเป็นชิ้นกินจิ้มพริกกะเกลือ ช่วยทำให้กลิ่นปากสะอาด
- ดอกเพศผู้ที่ร่วงหล่นใต้ต้นนำมาตากแห้ง ใช้ชงน้ำร้อนดื่มเป็นชา ช่วยขับลม
- น้ำมันหอมระเหย (ส่วนใหญ่เป็นน้ำมันลูกจันทน์เทศจากเมล็ดและน้ำมัน mace จาก Aril แต่ยังมาจากเปลือกไม้ใบไม้และดอกไม้) และสารสกัด (เช่น oleoresins) มักใช้ในอุตสาหกรรมบรรจุกระป๋องในเครื่องดื่มและเครื่องสำอาง
ใช้เป็นยา---เมล็ดจะถูกนำมาใช้ภายในในการรักษาโรคท้องร่วงบิด อาเจียน ท้องแน่น อาหารไม่ย่อยและอาการจุกเสียด ใช้ภายนอกรักษาอาการปวดฟันปวดไขข้อและปวดท้อง  
- เมล็ดใช้ในอายุรเวทในการรักษาการย่อยอาหารที่ไม่ดี นอนไม่หลับ ปัสสาวะเล็ด และการหลั่งเร็ว
- ในประเทศพม่าใช้ M. fragrans ใช้ร่วมกับ tha-na-kha (Limonia acidissima), taungtan-gyi (Premna integrifolia) และน้ำมันสนสำหรับใช้ภายนอกในการรักษาเนื้องอก
ใช้อื่น ๆ---น้ำมันหอมระเหยมีฤทธิ์ฆ่าแมลงฆ่าเชื้อราและฆ่าเชื้อแบคทีเรีย น้ำมันคงที่ที่ได้จากการกดเมล็ดใช้ในขี้ผึ้งและเทียน
- sap สีแดง (kino) อยู่ในเปลือกของสายพันธุ์ส่วนใหญ่ในประเภทนี้สามารถใช้เป็นสีย้อมที่ให้สีย้อมสีน้ำตาลถาวร
- ในแซนซิบาร์ ลูกจันทน์เทศจะถูกเคี้ยวเป็นทางเลือกในการสูบกัญชา
ภัยคุกคาม---เนื่องจากได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 1998 Myristica fragrans ถูกระบุว่ามีข้อมูลไม่เพียงพอสำหรับการประเมินความเสี่ยงของการสูญพันธุ์
สถานะการอนุรักษ์---DD - Data Deficient - ver 2.3 - IUCN Red List of Threatened Species.(1998)
source: World Conservation Monitoring Centre. 1998. Myristica fragrans. The IUCN Red List of Threatened Species 1998: e.T33986A9820569. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.1998.RLTS.T33986A9820569.en. Accessed on 15 January 2024.
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ


96 โพทะเล/Thespesia populnea

[thess-PEE-zee-uh] [pop-ULL-nee-uh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Thespesia populnea (L.) Sol. ex Corrêa (1807)
ชื่อพ้อง---Has 16 Synonyms.
---Basionym: Hibiscus populneus L.(1753) See https://www.gbif.org/species/3152795
---Parita populnea (L.) Scop.(1777)
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:564713-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Pacific rosewood, Seaside mahoe, Rosewood of seychelles, Yellow mallow tree, Umbrella tree, Portia tree, Cork tree, Coast cotton tree, Indian tulip tree, Tulip tree
ชื่ออื่น--- บากู (มาเลย์-นราธิวาส); ปอกะหมัดไพร (ราชบุรี); ปอมัดไซ (เพชรบุรี); โพทะเล (ภาคกลาง) ;[BANGLADESH: Shanboloi.];[BENGALI: Parjatak.];[BRAZIL: Bela-sombra, Pau-rosa, Tespésia.];[CHINESE: Tong mian.];[FIJI: Mulomulo.];[FRENCH: Arbre ombrelle, Bois de rose d'Océanie, Kalfata, Motel debou, Porché.];[GERMAN: Küsten-Tropeneibisch, Baum-Eibisch, Pappelblättriger.];[GUAM: Kilulo.];[HINDI: Bhendi, Gajadanda.];[INDIA: Arasi, Asha, Bhendi, Bhindi, Bugari.];[INDONESIA: Baru laut; Salimuli, Waru laut, Waru lot, Tebawan.];[MALAYSIA: Baru laut, Bebaru (Sarawak); Banalu, Baru, Baru baru.];[MYANMAR: Sabu-bani.];[PHILIPPINES: Banalo.];[PORTUGUESE: Bela-sombra, Pau-rosa.];[PUERTO RICO: Emajaguilla, Otaheita, Seaside mahoe.];[SPANISH: Alamo, Alamo blanco, Carana, Clamour, Duartiana, Emajagüilla, Higuillo, Jaqueca, Majaguilla, Majugua de la Florida, Palo de jaqueca.];[SRI LANKA: Gan sooriya.];[SWAHILI: Mtakawa.];[TAMIL: Cheelanthi.];[TELUGU: Parijatamu.];[THAI: Ba-ku (Malay-Narathiwat, Pattani); Po kamat phrai (Ratchaburi); Po mat sai (Phetchaburi); Pho thale (Central).];[USA/HAWAII: Milo.].
EPPO code---TSSPO (Preferred name: Thespesia populnea.)
ชื่อวงศ์ ---MALVACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อินเดีย ศรีลังกา จีน ไต้หวัน ญี่ปุ่น เวียดนาม กัมพูชา ฟิลิปปินส์ ภูมิภาคมาเลเซีย หมู่เกาะแปซิฟิก แอฟริกา
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุลThespesia หมายถึง 'ถูกกำหนดโดยพระเจ้า' โดย Daniel Solander ซึ่งเป็นสมาชิกของเรือกัปตันคุกหลังจากเห็นในตาฮิติ (เฟรนช์โปลินีเซีย) ; ฉายาเฉพาะ 'populnea' จากภาษาละติน 'populneus' = คล้ายกับต้น poplar (พันธุ์ Populus)
Thespesia populnea เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ชบา (Malvaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Daniel Solander (1733–1782) นักพฤกษศาสตร์และนักธรรมชาติวิทยาชาวสวีเดน จากอดีต José Francisco Correia da Serra (Corrêa da Serra ) (1751–1823) นักพฤกษศาสตร์ชาวโปรตุเกสในปี พ.ศ.2350
ที่อยู่อาศัย---มีช่วงกำเนิดที่กว้างขวางมากและมีการกระจายอย่างกว้างขวางทั่วเขตร้อน พบมากที่สุดในพื้นที่ชายฝั่งทะเลในอเมริกากลาง, อเมริกาเหนือ, แคริบเบียน, แอฟริกา, เอเชีย, ตอนเหนือของออสเตรเลีย, บนหมู่เกาะอินเดีย และมหาสมุทรแปซิฟิก พบขึ้นตามชายฝั่งทะเล ที่ดอน และริมฝั่งแม่น้ำลำคลองที่ได้รับอิทธิพลจากน้ำกร่อย ที่ระดับความสูง 150-500 เมตร
- ถูกระบุว่าเป็นสายพันธุ์รุกรานในบาฮามาส ฟลอริดา และเปอร์โตริโก ที่เกาะเซนต์จอห์น หมู่เกาะเวอร์จินของสหรัฐอเมริกามีรายงานว่า T. populnea รุกล้ำชายหาดซึ่งมีเต่าทะเลทำรังอยู่ (CABI 2017)


ลักษณะ---เป็นไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางสูง 8-15 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 20-60 (-120) ซม เรือนยอดค่อนข้างแน่นทึบแผ่กว้าง ลำต้นคดงอแตกกิ่งต่ำเปลือกเรียบสีเทาแล้วเปลี่ยนเป็นผิวขรุขระ มีรอยแตกตามยาวเมื่ออายุมากขึ้น มีช่องอากาศกระจายอยู่ทั่วไป เปลือกในเป็นเส้นใยเหนียวลอกออกได้ง่าย ใบเดี่ยวเรียงสลับแผ่นใบรูปหัวใจขนาดกว้าง 8-12 ซม.ยาว 9-13 ซม.ขอบใบเรียบ ใบอ่อนที่ปลายยอดปกคลุมด้วยเกล็ดสีบรอนซ์หรือสีทองแดงหนาแน่น ดอกจะโน้มเอียงหรือห้อยลง ไม่มีริ้วประดับ ดอกมีกลีบดอกห้ากลีบเฉียงกว้างความยาว 5 ซม.ขึ้นไป สีเหลืองซีดมักมีจุดสีน้ำตาลแดงที่ฐานมีขนรูปดาวเล็ก ๆ อยู่บนพื้นผิวด้านนอก ดอกจะบานและโรยวันเดียวกัน กลีบดอกและเปลี่ยนเป็นสีม่วงหรือสีชมพู ผลแคปซูล ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 ซม.แห้งแล้วแตกตามรอยประสานรูปทรงกลมแป้นปลายมนหรือแบนเล็กน้อยเมื่อแก่เต็มที่แตกออกเป็น 5 แฉกจากปลายผลลงมา 1/2 - 2/3 ของความยาว เมล็ดหลายเมล็ด รูปไข่ ยาว 1 ซม. มีขนสีน้ำตาล
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone 11: above 4.5 °C) เติบโตได้ดีที่สุดในแสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 6ชั่วโมงต่อวัน) สามารถทนต่อบริเวณที่มีร่มเงาได้ อุณหภูมิที่เหมาะสมอยู่ในช่วง 20 - 30°C แต่ทนได้ 10 - 35°C พืชสามารถอยู่รอดได้ในอุณหภูมิที่ต่ำถึง 4°C นอกจากนี้ยังสามารถทนต่อน้ำค้างแข็งที่เบามากเป็นครั้งคราวได้ ชอบดินทราย ดินภูเขาไฟ หินปูนและดิน ที่มีค่า pH ของ 6.0-7.4 ทนต่อดินหนักดินเค็มและน้ำท่วม เป็นครั้งคราว แต่ไม่เติบโตในพื้นที่น้ำท่วมถาวร ทนต่อไอเกลือและลมทะเล พืชเติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงสองสามปีแรก โดยเฉลี่ย 50 - 150 ซม. ต่อปี แต่จะช้าลงเมื่อต้นอายุ 7 - 10 ปี เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้นโต 1 - 3 ซม.ต่อปี เริ่มออกดอกได้เมื่อต้นอายุเพียง 1 - 2 ปี อาจต้องใช้เวลา 25-40 ปีก่อนที่ต้นไม้จะเติบโตจนมีขนาดใหญ่พอที่จะผลิตไม้ที่ใช้ประโยชน์ได้
การรดน้ำ---ทนแล้ง; เหมาะสำหรับ xeriscaping
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---สามารถปลูกได้ในดินหลากหลายชนิดและไม่จำเป็นต้องใส่ ปุ๋ยมากนัก
ศัตรูพืช/โรคพืช---ค่อนข้างมีแนวโน้มที่จะเป็นแหล่งที่อยู่ของศัตรูพืชร้ายแรงเช่น Bollworm (หนอนเจาะสมอ), Anthonomus grandis (มอดฝ้ายเม็กซิกัน)/ ไวต่อขั้นตอนและรากเน่าที่เกิดจากเชื้อรา Phellinus noxius นอกจากนี้ยังเสี่ยงต่อโรคใบจุด (leaf spot) และ canker
รู้จักอ้นตราย---None known
การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้เอนกประสงค์ใช้เป็นอาหารและยาและสินค้าอื่น ๆ อีกมากมายสำหรับใช้ในท้องถิ่น
ใช้กิน---ดอกไม้ดอกตูมและใบไม้อ่อน ดิบ-สุก กินเป็นผัก ต้มหรือเพิ่มในซุป ผลสุกจะกินดิบต้มหรือทอดเป็นผัก
ใช้เป็นยา---ทุกส่วนของพืช เปลือก, ราก, ใบ, ดอกไม้ ผลไม้ ล้วนใช้รักษาใช้สำหรับเตรียมยาแผนโบราณ
- ผลไม้และใบ ประกอบไปด้วยสารประกอบที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียในขณะที่สารสกัดเมทาโนลิกของดอกตูมมีฤทธิ์ต้านเชื้อรา
- แก่นไม้เป็นยาขับลม มันมีประโยชน์ในการรักษาเยื่อหุ้มปอดอักเสบ, อหิวาตกโรค, อาการจุกเสียดและไข้สูง
- ลำต้นใช้ในการรักษามะเร็งเต้านม เมล็ดเป็นยาถ่าย
วนเกษตร---ใช้ควบคุมการกัดเซาะชายฝั่ง และมักจะปลูกเป็นรั้วมีชีวิตใน Karnataka อินเดียและหมู่เกาะ Pacific
- ในบางส่วนของโลก เช่นฮาวายและอินเดีย ตอนใต้ T. populnea ถือเป็นสายพันธุ์ที่สำคัญใน โครงการฟื้นฟูที่อยู่อาศัยสำหรับป่าแห้งชายฝั่ง
ใช้ปลูกประดับ---พืชที่เหมาะสำหรับการปลูกริมทะเลให้การคัดกรองที่พักพิงและร่มเงา
อื่น ๆ---แก่นไม้มีสีน้ำตาลแดงถึงสีเข้มหรือสีน้ำตาลช็อกโกแลตมักมีลายเส้นสีม่วงตัดกันอย่างแหลมคม (และดึงดูดใจ) ไม้ที่ตัดใหม่มีกลิ่นเหมือนกุหลาบ ต้นไม้เป็นแหล่งของไม้ที่สวยงามแข็งแรงและแข็งซึ่งมีมูลค่าสูงในหมู่เกาะแปซิฟิก ใช้เพื่อวัตถุประสงค์ที่หลากหลาย ใช้ทำชามแบบดั้งเดิม สิ่งประดิษฐ์ ปืน เครื่องประดับและเครื่องใช้ของม้า นอกจากนี้ยังใช้สำหรับการก่อสร้างแบบเบา, พื้นแม่พิมพ์, เครื่องดนตรี  เนื่องจากมีความทนทานใต้น้ำจึงเป็นที่นิยมสำหรับการสร้างเรือ
- เปลือกที่เหนียวให้เส้นใยที่แข็งแรงใช้สำหรับสายระโยงระยางในการประมง
- น้ำมันที่ได้จากเมล็ดสามารถใช้ในโคมไฟ
- ไม้ที่แช่ในน้ำจะให้สารละลายที่ให้สีย้อมสีน้ำตาลเข้ม ผลไม้และดอกไม้ให้สีย้อมสีเหลืองที่ละลายน้ำได้ ใบให้สีย้อมสีดำ
ความเชื่อ/พิธีกรรม---ในหมู่เกาะแปซิฟิกบางแห่งถือว่าเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์และได้รับการปลูกรอบ ๆวัด ใบของต้นไม้ใช้ในพิธีทางศาสนา
ภัยคุกคาม---เนื่องจากพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่กว้างขวาง ประชากรจึงมีขนาดใหญ่และมีเสถียรภาพ ไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วง ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2560 Thespesia populnea ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species ( 2017)
source: Rivers, M.C. & Mark, J. 2017. Thespesia populnea. The IUCN Red List of Threatened Species 2017: e.T61788175A61788179. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T61788175A61788179.en. Accessed on 15 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/61788175/61788179
- สายพันธุ์นี้ที่รู้จักนอกถิ่นที่อยู่มี 46 ชนิดในสวนพฤกษศาสตร์ทั่วโลก (BGCI 2017)
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล ---กันยายน-ตุลาคม
- ในทะเลแคริบเบียน การออกดอกส่วนใหญ่เกิดขึ้นตั้งแต่เดือนเมษายนถึงมกราคม
- ในแถบเส้นศูนย์สูตร พืชมักจะออกดอกตลอดทั้งปี
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด ปักชำ ตอนกิ่ง การชำราก
- การเพาะเมล็ด ขั้นแรก เก็บเมล็ดที่โตเต็มที่ เมื่อผลแห้งและเริ่มแตก แช่เมล็ดในน้ำเป็นเวลา 24 ชั่วโมงเพื่อทำให้เปลือกเมล็ดแข็งนิ่มลง
- ปลูกเมล็ดลงในดินลึก 2-3 ซม.โดยให้ปลายแหลมคว่ำลง รดน้ำเบา ๆ และทำให้ดินชุ่มชื้นแต่น้ำไม่ขัง การงอกควรเกิดขึ้นภายใน 1-2 สัปดาห์ เมื่อต้นกล้าเติบโตได้สูง 10-15 ซม.ให้ย้ายลงปลูกตำแหน่งถาวร


โพทะเลด่างสามสี

 

ชื่อวิทยาศาสตร์---Thespesia populnea Variegated
ชื่ออื่น---โพทะเล, โพทะเลด่างสามสี
ชื่อวงศ์--- MALVACEAE  
Thespesia populnea Variegated เป็นความหลากหลาย (Varieties) ของสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ชบา (Malvaceae)
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ทรงพุ่มเรือนยอดกว้าง ใบเดี่ยวมีหลายสีสลับภายในใบ (แดงเขียว ขาว) ใบรูปหัวใจปลายใบแหลม ดอกสีเหลือง ดอกแก่เปลี่ยนเป็นสีชมพู-แดง


97 ปอทะเล/Hibiscus tilliaceus

[hi-BIS-kus] [til-ee-AH-see-us]


ชื่อวิทยาศาสตร์---Hibiscus tiliaceus L.(1753)
ชื่อพ้อง---Has 6 Synonyms
---Talipariti tiliaceum (L.) Fryxell.(2001)
---More. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:30143354-2#synonyms
---* Fryxell (2001) เสนอชื่อใหม่ Talipariti เพื่อรวม Hibiscus taga 22 ชนิดจากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ไปยังอเมริกากลางและอเมริกาใต้ โดยมีหนึ่งสายพันธุ์เกิดขึ้นในเกาหลี ญี่ปุ่น และชายฝั่งออสเตรเลีย การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่ได้รับการยอมรับอย่างสม่ำเสมอ ทำให้เกิดความสับสนกับขีดจำกัดของชนิดพันธุ์และการกระจายพันธุ์ source: https://www.cabidigitallibrary.org/doi/10.1079/cabicompendium.27132
ชื่อสามัญ---Sea hibiscus, Beach hibiscus, Cottonwood, Green cottonwood, Sea rosemallow, Coast cotton tree, Yellow mallow tree, Coast hibiscus, Cottonwood hibiscus, Lime-tree-leaved hibiscus, Linden hibiscus, Norfolk hibiscus.
ชื่ออื่น---บา (จันทบุรี); ขมิ้นนางมัทรี (เลย); ปอทะเล (ภาคกลาง); ปอนา (ภาคใต้); ปอฝ้าย (ภาคกลาง); ผีหยิก (เลย); โพทะเล (กรุงเทพฯ) ;[AUSTRALIA: Malwan, Mapandhurr, Native hibiscus, Native rosella, Yal.];[BENGALI: Chelwa.];[CAMBODIA: Bae s (Central Khmer).];[CHINESE: Huang jin.];[CUBA: Majagua];[Guam: Pago.];[FIJI: Vau, Vau ndamu,Vau ndamundamu.];[FRENCH: Bois de liège, Hibiscus tilléiforme, Liège des Antilles, Mahot blanc.];[GERMAN: Linden-Roseneibisch.];[HAITI: Coton mahaut, Grand mahaut, Maho fran.];[HINDI: Bola.];[INDIA: Attuparathi, Bala, Banish, Belapata.];[INDONESIA: Babaru, Baru, Waru, Waru laut.];[JAPANESE: Yama-asa.];[LAOS: Hou sua, Ta sua.];[MALAYALAM: Puzhapparuthi,Taipparutti,Aattuparuthi.];[MALAYSIA: Baru, Baru laut, Baru-baru, Bebaru bulu.];[MARATHI: Belapata.];[MYANMAR: Thinban.];[PANAMA: Hibisco marítimo.];[PHILIPPINES: Bago, Balabago, Balibago, Bauan, Danglin, Dangliu, Ganglog.];[PORTUGUESE: Algodoeiro-da-praia, Milola, Algonodero-de-playa, Majaguito de playa, Majagua.];[PUERTO RICO: Emajagua.];[SAMOA: Fau.];[SPANISH: Majagua, Majaguito de playa.];[SRI LANKA: Beli-patta.];[TAHITI: Purau.];[TAMIL: Nir Paratthi.];[TELUGU: Ettagogu, Etagogu.];[THAI: Khamin nang matse, Po thale, Po faai, po na.];[TONGA: Fau.];[USA/HAWAII: Hau.];[VANUATU; Hurao.];[VIETNAM: Bụp tra, Tra làm chiếu.];[TRADE NAME: Coast cottonwood, Cuban bast.].
EPPO Code---HIBTI (Preferred name: Hibiscus tiliaceus)
ชื่อวงศ์---MALVACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---มหาสมุทรอินเดีย แอฟริกาตะวันออก เขตร้อนของเอเซีย-อินเดีย จีน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไปจนถึงตอนเหนือของประเทศออสเตรเลีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อของสกุลมาจากภาษาละติน "hibiscum" ซึ่งเป็นชื่อที่ Pliny (23-79) ใช้เพื่อบ่งบอกถึง Althaea officinalis ในทางกลับกันมาจากภาษากรีก "ἰβίσκος" (ibiscos) ซึ่งหมายถึง Malvaceae บางชนิด ; ชื่อเฉพาะคือคำคุณศัพท์ภาษาละติน "tiliaceus, a, um" จาก "tilia" = linden เนื่องจากใบมีลักษณะคล้ายกับใบของ Linden ( Tilia europaea L.)  
Hibiscus tiliaceus เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ชบา (Malvaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน ในปี พ.ศ.2296
ที่อยู่อาศัย---เป็นพืชชายฝั่งที่พบได้ทั่วไป รอบ ๆ มหาสมุทรอินเดียตั้งแต่แอฟริกาตะวันออกไปจนถึงเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รวมถึงออสเตรเลียทางเหนือ และตะวันออก ไปยังหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตก และตอนกลาง พบได้ทั่วไปใน หรือใกล้กับชายหาดป่าชายเลน และปากแม่น้ำ พบได้ที่ระดับความสูงถึง 800 เมตร


ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางสูง 3-10 เมตร ลำต้นสั้น คดงอ แตกกิ่งมากเปลือกเรียบเกลี้ยง สีเทาถึง น้ำตาลอ่อน เปลือกชั้นในสีชมพูประขาว มีกิ่งก้านสาขาทรงพุ่มใบหนาแน่น  ใบเป็นใบเดี่ยวก้านใบมีความยาว 5-13 ซม. มีเกล็ดฐานขนาดใหญ่มีขนสั้นสีขาวแหลม 2 ใบยาวประมาณ 2.5-4 ซม. ร่วงเร็วและทิ้งวงรอยแผลเป็น  แผ่นใบรูปหัวใจขนาดกว้าง 5-10 ซม.ยาว 7-15 ซม.เนื้อใบบางคล้ายกระดาษสีเขียว-เหลือง ดอก เดี่ยวออกตามง่ามใบหรือออกเป็นกระจุกด้านเดียวใกล้ปลายกิ่ง ดอกขนาดใหญ่ มีริ้วประดับ 7-10 กลีบ กลีบเลี้ยงยาว 2.5-3 ซม.สีเทาสีเขียว มีขนดก ดอกบานขนาด5-10ซม.มี 5 กลีบรูปไข่กลับ กลีบดอกบางเรียงซ้อนเกยทับกัน บริเวณโคนกลีบด้านด้านในเป็นสีม่วงหรือสีแดงเข้ม มีเกสรเป็นแกนยื่นออกมา กลีบดอกเริ่มบานเป็นสีเหลือง แล้วค่อยๆเปลี่ยนเป็นแดงอมส้ม เมื่อดอกใกล้โรยจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอมม่วง ดอกบานและร่วงในวันเดียว ผลเป็นผลแคปซูลรูปไข่ถึงเกือบกลมมี 5 ช่อง แก่แล้วแตก ขนาดความยาว 2.5-3 ซม.มีขนยาวชี้สีเทาเขียว เมล็ดเล็กรูปไตสีน้ำตาลจำนวนมาก ขนาด 3-5 มม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในภูมิภาคภูมิอากาศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน (USDA Zones 10-12)โดยมีอุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 24 - 41°C และอุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 5 - 24°C ต้องการตำแหน่งที่มีแสงแดดเต็มที่ (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) หรือร่มเงาเล็กน้อย ชอบดินที่อุดมสมบูรณ์และชุ่มชื้นแต่ระบายน้ำได้ดี แต่ปลูกได้ในดินทุกชนิด มีค่า pH ที่เหมาะสม 5–8.5 ขึ้นเจริญงอกงามในที่ลุ่ม มากกว่าในที่ดอน ทั้งในที่ใกล้น้ำกร่อย น้ำเค็ม หรือ น้ำเปรี้ยว พืชชนิดนี้เหมาะอย่างยิ่งกับพื้นที่ชายฝั่งทะเล และทนทานต่อลมเค็มและดินเค็มได้สูง ไม่ทนความแห้งแล้งได้นาน และต้องการความชื้นในดินอย่างต่อเนื่อง
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลางชอบดินชื้นหรือเปียกรดน้ำให้ดินชุ่มชื้นเป็นประจำและสม่ำเสมอ อย่าปล่อยให้หน้าดินแห้งแข็งเป็นเวลานาน
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---Unknown
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีปัญหาแมลงหรือโรคร้ายแรง ระวังศัตรูธรรมชาติ Meloidogyne arenararia (ไส้เดือนฝอยรากปมถั่วลิสง), Adoretus sinicus (ด้วงกุหลาบจีน), Alurodicus dispersus (แมลงหวี่ขาว), Maconellicoccus hirsutus (เพลี้ยแป้งชบาสีชมพู)
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์--- พืชถูกเก็บจากป่าเพื่อเป็นอาหารและยา และเป็นแหล่งวัสดุ
ใช้กิน---รากดอกและใบอ่อนกินได้และถูกนำมาใช้เป็นอาหารโดยเฉพาะในช่วงเวลาที่เกิดภาวะข้าวยากหมากแพง
- ในอินโดนีเซียใช้สำหรับการหมัก 'เทมเป้' (tempeh) ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ถั่วเหลืองแบบดั้งเดิมที่ได้รับความนิยมในชวา
ใช้เป็นยา---ดอกไม้, รากและเปลือกมีคุณสมบัติทางยาที่เป็นที่รู้จักและมีศักยภาพ และใช้ในการแพทย์แผนโบราณ เช่น ใบใช้แก้ไข้ และบรรเทาอาการไอ เปลือกไม้รักษาโรคบิด ดอกไม้ใช้สำหรับการติดเชื้อที่หูและฝี เปลือกและดอกไม้ เป็นยาระบาย
ใช้ปลูกประดับ---ให้ร่มเงา ใช้ปลูกประดับสำหรับสวนริมทะเล ในเอเชียตะวันออก โดยเฉพาะไต้หวัน มักใช้เป็นพืชบอนไซ
วนเกษตร---ใช้ปลูกเพิ่มความคงตัวของดินสำหรับทางลาด หนองน้ำ ขอบแม่น้ำ พื้นที่ชายฝั่ง เนินทราย และแนวชายหาด เป็นพันธุ์ที่มีระบบรากตื้น มักถูกลมพัดเมื่อปลูกในตำแหน่งที่มีลมแรง กิ่งก้านจะผลิตรากใหม่อย่างรวดเร็วเพื่อพัฒนาพืชใหม่ ด้วยวิธีนี้ พืชจึงสามารถสร้างพุ่มหนาทึบในพื้นที่ขนาดใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณที่ต้นไม้เติบโตเป็นดินที่อ่อนนุ่ม นิสัยในการฟื้นฟูนี้สามารถเกิดขึ้นได้ทั่วไปโดยเฉพาะหลังจากพายุไซโคลน
- เป็นสายพันธุ์บุกเบิกอายุสั้น ที่สามารถรุกรานได้ และระบบรากที่กว้างขวางอาจกลายเป็นปัญหาในการเพาะปลูกได้ เชื่อกันว่าเป็นแหล่งอาศัยของแมลงพาหะโรคเน่าทางใบของมะพร้าว (Cocos nucifera)
อื่น ๆ---แก่นไม้สีเขียวเข้มและไม้กระพี้ขาว ไม้เนื้ออ่อนนุ่มและมีรูพรุนปานกลางหนักและแข็งแรงมาก ไม้ที่ตัดสดมีกลิ่นคล้ายมะพร้าว ใช้งานง่ายและขัดเงาได้ดี มีความทนทานในน้ำทะเลและมีการใช้กันอย่างแพร่หลายสำหรับเรือแคนู ทุ่นลอยและเสา  
- ไม้ที่ใช้เป็นเชื้อเพลิง ทําฟืนได้ดี โดยเฉพาะการรมควันช้าๆ และใช้ในการก่อไฟด้วยการเสียดสี
- ในฮาวาย ไม้ถูกใช้โดยอุตสาหกรรมงานฝีมือของฮาวายในการทำชามและกำไล
- เปลือกชั้นในใช้สำหรับทำเส้นใยเป็นเส้นเชือกสำหรับ เชือก อวน ตะกร้าและสายเบ็ดตกปลารวมถึง 'กระโปรงหญ้า' ที่ใช้สำหรับงานพิธีและส่งออกสำหรับนักเต้นฮูลาจากซามัวและที่อื่น ๆในมหาสมุทรแปซิฟิก
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2017 ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2017)
source: Rivers, M.C. & Mark, J. 2019. Hibiscus tiliaceus (amended version of 2018 assessment). The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T61786470A143753393 https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-1.RLTS.T61786470A143753393.en. เข้าถึงเมื่อวันที่ 16 มกราคม 2567
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/61786470/143753393
- มี คอลเลกชัน นอกแหล่งกำเนิด ที่รู้จักกันดี ในสวนพฤกษศาสตร์ทั่วโลกมากกว่า 60 รายการ (BGCI 2017)
ระยะเวลาออกดอก ---เกือบตลอดทั้งปี หรือออกในช่วง มิถุนายน-สิงหาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ
- การเพาะเมล็ด หว่านในแหล่งกำเนิด หรือในภาชนะ การงอกมักจะค่อนข้างรวดเร็ว รักษาความชื้นที่อุณหภูมิ 25-28°C ระยะเวลางอก 15-30 วัน  ปลูกไว้ในตำแหน่งถาวรเมื่อมีความสูง 10 ซม.ขึ้นไป และออกดอกครั้งแรกเมื่ออายุ 2-3 ปี
- การปักชำ ตัดไม้ที่มีความสูง 20-40 ซม. และมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. ลงดินโดยตรงหรือในเรือนเพาะชำ ซึ่งสามารถหยั่งรากได้ง่ายและมักออกดอกภายในหนึ่งปี เราสามารถใช้กิ่งที่มีความยาวได้ถึง 3 เมตรและฝังไว้ประมาณ 1/3

สกุล Hura ปัจจุบันประกอบด้วยสองสายพันธุ์ คือ ;-(แสดงในหน้านี้ 1 สายพันธุ์)
-Hura crepitans L. - มีต้นกำเนิดมาจากนิการากัว ,บาฮามาส ,โบลิเวีย ; ได้รับการแนะนำหลายประเทศในแอฟริกา (กินี ,กินีบิสเซา ,เบนิน ,สาธารณรัฐแอฟริกากลาง )
-Hura polyandra Baill -เม็กซิโกอเมริกากลางเอกวาดอร์

98 โพฝรั่ง/Hura crepitans

[HOO-ruh] [KREP-ih-tanz]


ชื่อวิทยาศาสตร์---Hura crepitans L. (1753)
ชื่อพ้อง ---Has 14 Synonyms.See https://www.gbif.org/species/5380015
---Hura crepitans var. genuina Müll.Arg.(1866), not validly publ.
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:350060-1#synonyms
ชื่อสามัญ ---Sand box tree, Monkey pistol, Monkey’s dinner bell, Monkey-no-climb-tree, Possum wood.
ชื่ออื่น---ทองหลางฝรั่ง (กรุงเทพฯ); โพทะเล, โพฝรั่ง, โพศรี (บุรีรัมย์) ; [BRAZIL: Arvore-do-diabo, Arceira, Assaçú, Catauá.];[BOLIVIA: Achohó.];[CHINESE: Xiang he zi.];[COLOMBIA: Acuapar arenillo, Ceiba amarilla, Ceiba de leche.];[COSTA RICA: Javillo];[CUBA: Habillo, Salvadera, Haba.];[DUTCH: Zandkokerboom.];[FRENCH: Açacu, Arbre au diable, Sablier élastique.];[GERMAN: Sandbüchsenbaum.];[HAITI: Arbre du diable, Sablier blanc.];[INDIA: Mulbara-sanam.];[INDONESIA: Buah Roda.];[NICARAGUA: Habillo.];[PANAMA: Ceibo, Havillo, Nuno, Tronador.];[PERU: Catahua.];[PORTUGUESE: Assacu, Assacu-preto, Assacú-vermelho, Inupupu.];[PUETO RICO: Javilla, Molinillo.];[SPANISH: Acuapa, Arenillo, Castaneto, Habillo, Jabillo, Javillo, Ochoho, Salvadera, Ceiba amarilla.];[SURINAME: Posentri.];[SWEDISH: Sanddoseträd.];[TAMIL: Kattu arasu maram.];[THAI: Thong lang farang (Bangkok); Pho thale (Buri Ram); Pho farang (Buri Ram); Pho si (Buri Ram).];[VENEZUELA: Ceiba blanca, Jabillo.]
EPPO Code--- HURCR (Preferred name: Hura crepitans)
ชื่อวงศ์---EUPHORBIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตการกระจายพันธุ์---อเมริกาเหนือและใต้: เปรู, โบลิเวีย, บราซิล, ตอนเหนือของแคริเบียน, นิคารากัว
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Hura คือที่ชาวบ้านให้ความหมายว่า "พิษที่เป็นพิษ"; ชื่อสายพันธุ์ภาษาละติน "crepo" = เสียงแตก, เพื่อส่งเสียง, โดยอ้างอิงกับผลไม้ที่เมื่อสุกระเบิดด้วยลักษณะเสียงแตก
Hura crepitans เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ (Euphorbiaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนในปี พ.ศ.229
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของอเมริกาเหนือและใต้ รวมทั้งป่าฝนอเมซอนด้วย พบในบาฮามาส โบลิเวีย บราซิล (เอเคอร์ อเมซอน อามาปา ปารา Roraima รอนโดเนีย และโตกันตินส์) โคลัมเบีย คอสตาริกา คิวบา โดมินิกันรีพับลิก เอกวาดอร์ กายอานา เฮติ ฮอนดูรัส จาเมกา  Antilles, Leeward Islands, นิการากัว, ปานามา, เปรู, เปอร์โตริโก, ซูรินาเม, ตรินิแดดและโตเบโกและแอนทิลลิส เวเนซูเอลา ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่โล่งและริมป่ามักจะอยู่ใกล้กับลำธารน้ำ


สถานที่ถ่ายภาพ: สวนพฤกษศาสตร์ภาคกลาง พุแค สระบุรี

ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ไม่ผลัดใบ หรือกึ่งผลัดใบ สูงประมาณ 15-40 เมตร และอาจสูงได้ถึง 45 เมตรในถิ่นกำเนิด เส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2 เมตรที่โคน ลำต้นแก่มีหนามสั้น ๆขึ้นกระจายทั่วไป มีน้ำยางใส ก้านใบยาว 5-20 ซม.ใบเดี่ยวลักษณะคล้ายใบโพธิ์ กว้าง 5-15 ซม.ยาวประมาณ 5-25 ซม.สีเขียวเข้มมันวาวข้างบน ดอกเพศผู้และดอกเพศเมียอยู่บนต้นเดียวกัน ดอกเพศผู้มีสีแดงเข้มเป็นช่อดอกยาว 4-6 ซม. และมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2 ซม. ดอกเพศเมียเป็นรูปเห็ดเล็ก ๆก้านช่อดอกยาว 1-1.5 ซม. และยาวได้ถึง 6 ซม. ผลไม้เป็นแคปซูลที่แตกเป็นเนื้อไม้ กลมแป้นเป็นซี่กลีบเท่า ๆ กัน 16 ซี่ เส้นผ่านศูนย์กลางผล 4-8 ซม.รูปทรงคล้ายผลฝักทอง เนื้อแข็ง ภายในมีเมล็ดคล้ายเมล็ดถั่วปากอ้า ประกอบด้วยเมล็ด สีน้ำตาลหนึ่งอันสำหรับเกสรเพศเมียแต่ละอัน เมล็ดมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 ซม.เมื่อผลไม้แห้งเมล็ดจะถูกขับออกมาอย่างเสียงดังและรุนแรงและกระจายเมล็ดออกไปได้ไกล 14 -20 เมตรโดยไม่มีสิ่งกีดขวาง กลไกการกระจายตัวพบได้ทั่วไปใน Euphorbiaceaeอื่น ๆ อีกมากมาย
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตภูมิอากาศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน (USDA Zone 8a-11) อุณหภูมิในช่วง 20 ถึง 38 ℃ ชอบแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6 ถึง8 ชั่วโมต่อวัน) ถึงร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน แต่จะทำงานได้ดีที่สุดโดยมีบางชั่วโมงเป็นอย่างน้อยในช่วงเช้า) ขึ้นได้ดีในดินทุกชนิดไม่เฉพาะเจาะจงกับดิน มีความเป็นกรด ปานกลางถึงด่างเล็กน้อย และมีการระบายน้ำดี
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ดินที่ชื้นสม่ำเสมอ อย่าปล่อยให้แห้งระหว่างการรดน้ำ
การตัดแต่งกิ่ง---ปีละครั้งในช่วงต้นฤดูใบไม้ผลิ ตัดกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยน้ำอเนกประสงค์แบบเจือจางทุกเดือนจะช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตและการออกดอกที่ดี ควรใส่ปุ๋ยก่อนที่ดอกตูมจะเริ่มปรากฏขึ้น
ศัตรูพืช/โรคพืช---ด้วงใบ (Leaf beetles); ด้วงลองฮอร์น (Longhorn beetles) /ผลไม้เหี่ยวเฉา (Fruit withering); พืชเหี่ยวเฉา (Plant dried up)
รู้จักอ้นตราย---ทุกส่วนของพืชมีพิษ โดยเฉพาะเมล็ดพืชและน้ำยาง หากรับประทานเมล็ดเข้าไปอาจก่อให้เกิดผลต่อระบบทางเดินอาหารอย่างรุนแรงและมีฤทธิ์เป็นยาระบายรุนแรงถึงแม้จะมีจำนวนจำกัด (2-3) เนื่องจากมีสารประกอบที่มีพิษสูง (polypeptide) โดยมีฤทธิ์คล้าย ๆ กัน (ricin) บรรจุอยู่ในเมล็ดละหุ่ง ( Ricinus communis L.)
- น้ำยางที่ระคายเคืองสูง และเป็นสารก่อมะเร็งเมื่อสัมผัสกับผิวหนัง อาจทำให้เกิดโรคผิวหนังอักเสบร้ายแรง และเยื่อบุตาอักเสบที่ดวงตา และตาบอดชั่วคราว การสูดดมขี้เลื่อยขณะทำงานกับไม้อาจทำให้เกิดผลร้ายแรงต่อระบบหายใจ เช่นเดียวกับการสัมผัสดวงตา ควรใช้ความระมัดระวังในการจัดการ
การใช้ประโยชน์---แม้จะมีความเป็นพิษสูง แต่ส่วนต่างๆ ของพืชก็ถูกนำมาใช้ในการแพทย์แผนโบราณของประชากรต่างๆ ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเพื่อเป็นยาและแหล่งวัสดุ บางครั้งมีการซื้อขายไม้
ใช้เป็นยา---ใบ, เปลือกไม้, ผลไม้, เมล็ด, น้ำมันเมล็ดและน้ำยาง ล้วนใช้เป็นยา ในการแพทย์แผนโบราณ เปลือกเป็นยาถ่าย น้ำยางในเปลือกมีพิษ แม้ว่าจะมีการกล่าวกันว่าเป็นการรักษาโรคเรื้อน ยางใช้เป็นยารักษาโรคเท้าช้าง น้ำมันข้นหนืดที่ได้จากเมล็ดนั้นมีความเข้มข้นสูงและรุนแรงมาก
ใช้ปลูกประดับ---ต้นไม้ถูกปลูกเพื่อให้ร่มเงาในสวนและได้รับการปลูกฝังอย่างกว้างขวางในฐานะไม้ประดับในเขตร้อนของอเมริกา แอฟริกาและเอเชีย มักจะปลูกไปตามถนนและในสวนสาธารณะ
ใช้อื่น ๆ---แก่นไม้มีสีซีดสีน้ำตาลอมเหลืองถึงสีน้ำตาลเข้มสีม่วงหรือสีเขียว พื้นผิวมีความละเอียดถึงปานกลาง ความมันวาวสูง ไม่มีกลิ่นที่โดดเด่น มีความทนทานปานกลาง อ่อนไหวต่อความเสียหายจากปลวก ถูกใช้สำหรับช่างไม้ทั่วไปในการก่อสร้างภายใน กล่อง ลังไม้ วีเนียร์และไม้อัดเฟอร์นิเจอร์  น้ำยางใช้กับหัวลูกศรพิษ และเบื่อปลา
- ในสมัยก่อนมีการนำผลที่ยังไม่สุกมาต้ม เจาะรู ตากให้แห้งบรรจุทรายไว้ในผลใช้สำหรับซับหมึกจากปากกาเป็นที่มาของชื่อ Sand box tree
รู้จักอันตราย---เด็ก ๆ หรือผู้ใหญ่ที่รู้เท่าไม่ถึงการณ์ มีการนำผลโพศรีไปรับประทานและเกิดอาการพิษ ทั้งนี้เนื่องจากผลซึ่งมีลักษณะสวยงามและดึงดูดสายตา ประกอบกับมีเมล็ดซึ่งมีรูปร่างลักษณะคล้ายกับเมล็ดถั่วปากอ้าที่ใช้บริโภค ทุกส่วนของพืชมีน้ำยางที่เป็นพิษมาก ประกอบไปด้วยสาร diterpene hura-toxin และมีน้ำย่อย hurain ซึ่งเป็นเอนไซม์ย่อยโปรตีน ที่สามารถย่อยเนื้อได้ จึงทำให้เกิดอาการแพ้เมื่อสัมผัสกับผิวหนัง โดยจะเกิดอาการเป็นผื่นแดงแบบไฟลามทุ่งและพุพองขึ้นเป็นตุ่มน้ำใส และอาจทำให้ตาบอดหากสัมผัสกับดวงตา น้ำยางมีสารพิษ
ฃยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด ปักชำ ตอนกิ่ง
- เมล็ดที่มีความงอกได้สั้น โดยก่อนนำเมล็ดไปเพาะให้แช่ไว้ในน้ำเป็นเวลา 1 วัน รักษาความชื้นไว้ 30% ที่อุณหภูมิ 25-28 °C โดยใช้ระยะเวลาในการงอก 1- 2 เดือน


99 พยอม/Shorea roxburghii

[SHOR-ee-a] [roks-BURGH-ee-eye]

   

ชื่อวิทยาศาสตร์---Shorea roxburghii G.Don.(1831)
ชื่อพ้อง ---This name is a synonym of Anthoshorea roxburghii.See https://powo.science.kew.org/taxon/321430-1
ชื่อสามัญ---Shorea, White meranti, Talora lac tree, Lac tree of South India, Taloora Lac Tree, Sweet Shorea.
ชื่ออื่น---กะยอม (เชียงใหม่); กูวิง (มาเลย์-นราธิวาส); ขะยอม (ลาว); ขะยอมดง (ภาคเหนือ); แคน (เลย); เชียง, เซี่ยว (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่); พะยอม (ภาคกลาง); พะยอมดง (ภาคเหนือ); พะยอมทอง (ปราจีนบุรี, สุราษฎร์ธานี); ยอม (ภาคใต้); ยางหยวก (น่าน); สุกรม (ภาคกลาง) ;[CAMBODIA: Popé:l.];[CHINESE: Suō luó shuāng.];[MALAYSIA: Temak, Meranti temak, Meranti Temak Nipis.];[HINDI: Sal.];[INDIA: Jalakanda, Jalari, Jalla, Kunjiti, Sal, Talura.];[KANNADA: Bile bovu, Jaalari mara, Aragina mara, Jhallmara, Jaala, Jaalaranda.];[LAOS: Khanho:m.];[MALAYALAM: Thalooram, Jal, Varangi.];[MALAYSIA: Meranti Temak Nipis, Temak.];[MYANMAR: Kaban-ywet-they, Pantheya, Panthitya.];[PHILIPPINES: Lauan-puti, Lawaan (Tag.); Malaanonang (Tag., Bik.); Mindanao white lauan, White lauan (Engl.).];[TAMIL: Kungiliyam, Kungili, Talari, Talura.];[TELUGU: Jaalari chettu, Talari, Talura.];[THAI: Kayom, Phayom, Su krom.];[VIETNAM: Sến cật, Sến mủ, Sên dỏ.].
EPPO Code---SHORX (Preferred name: Shorea roxburghii)
ชื่อวงศ์---DIPTEROCARPACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อินเดีย พม่า ไทย มาเลเซีย กัมพูชา ลาว เวียตนาม
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Shorea ตั้งเป็นเกียรติแก่ Sir John Shore Teignmouth (1751-1834) ผู้ว่าการบริษัท Bristish East India Company 1793-1798. ; ชื่อสายพันธุ์ 'roxburghii 'เป็นเกียรติแก่นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษ William Roxburgh (1751-1815) ผู้อำนวยการสวนพฤกษศาสตร์กัลกัตตา
Shorea roxburghii เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ยางนา (Dipterocarpaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย George Don (พ.ศ. 2341–1856) นักพฤกษศาสตร์ชาวสก็อตในปี พ.ศ.2374


ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดใน กัมพูชา; อินเดีย (รัฐอานธรประเทศ รัฐกรณาฏกะ ทมิฬนาฑู); ลาว; มาเลเซีย (มาเลเซียตอนใต้); พม่า; ประเทศไทย; เวียดนาม พบส่วนใหญ่ขึ้นรวมกันเป็นกลุ่ม อยู่ในป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้งหรือป่าดิบชื้นที่ระดับความสูง 0-1500 เมตร
- ในประเทศไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าเบญจพรรณแล้งและชื้น ป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้งทั่วๆไปและ มักจะพบในป่าที่ถูกรบกวนน้อย ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเล 60-1,200 เมตร สังเกตุง่าย เมื่อดอกบานต้นจะปกคลุมด้วยดอกสีขาวทั้งต้น
ลักษณะ---เป็นไม้ต้นขนาดใหญ่อาจผลัดใบหรือไม่ผลัดใบก็ได้แล้วแต่สภาพแวดล้อมถ้าผลัดใบจะผลัดใบในเดือนตุลาคมถึงพฤศจิกายน ความสูงประมาณ 15-30 เมตร ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 90 ซม. เปลือกแตกเป็นร่องสีเทาอมน้ำตาลเข้มเรือนยอดรูปไข่ทึบ ใบรูปขอบขนานรี ขนาดกว้างประมาณ 3.5-7 ซม.ยาว 8-15 ซม.โคนใบมนและเว้าเป็นติ่งสั้นๆ ปลายใบป้าน หลังใบมีขนสีน้ำตาลนิ่มปกคลุม ดอกออกเป็นช่อที่ซอกใบและช่อดอกที่ปลายกิ่ง ดอกออกเพียงข้างเดียวสีขาว กลีบเลี้ยง 5 กลีบ กลีบดอก 5 กลีบ เป็นรูปขอบขนาน เกสรเพศผู้ 15 อัน อับเรณู 1.5 มม. เชิงเส้น ดอกมีกลิ่นหอม ผลเป็นแคปซูล ล้อมรอบด้วยกลีบเลี้ยงรูปพระจันทร์เสี้ยว ปีกเป็นรูปขอบขนาน มี 3 ปีกใหญ่ ไม่เท่ากัน ยาว 4-7 ซม. มีเส้นเด่นชัด เมื่อแห้งจะเป็นสีน้ำตาลแก่ มีเมล็ดรูปไข่กลับเพียงเมล็ดเดียวยาว 0.7-1 ซม
ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---ปลูกได้ในเขตภูมิอากาศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนเล็กน้อย (USDA Zone: 10-12) อุณหภูมิไม่ต่ำกว่า 10 °C เจริญเติบโตได้ดีที่สุดในพื้นที่ที่มีอุณหภูมิกลางวันต่อปีอยู่ในช่วง 27 - 35°C แต่สามารถทนอุณหภูมิได้ 12 - 45°C เมื่อพืชอยู่เฉยๆ พืชสามารถอยู่รอดได้ในอุณหภูมิที่ต่ำถึงประมาณ 8°C แต่การเจริญเติบโตของต้นอ่อนอาจได้รับความเสียหายอย่างรุนแรงที่อุณหภูมิ 10°C ต้องการแสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) มักพบขึ้นบนดินทรายในป่า แต่ชอบดินร่วนอุดมสมบูรณ์มีการระบายน้ำดี ถ้าปลูกในดินเหนียว หรือดินที่แฉะจะออกดอกน้อยมาก เติบโตได้ในดินที่เป็นกรดมาก ค่า pH ในช่วง 5.5 - 6 ทนได้ 4.9 - 7.2 อัตราการเจริญเติบโตปานกลาง การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ควรให้น้ำทุก 5-7 วัน
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งปีละครั้งในช่วงต้นฤดูใบไม้ผลิ กิ่งที่ตาย เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักปีละ 3-5 ครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---มีความทนทาน ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องโรคและศัตรูพืช
รู้จักอ้นตราย---None known

  

การใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเป็นแหล่งการค้าของไม้ White Meranti และใช้เป็นยาในท้องถิ่น
ใช้กิน---ดอกอ่อนกินดิบ สุก เปลือกเคี้ยวกินกับหมากพลูให้แทนนินมาก เปลือกไม้หรือไม้ชิ้นเล็ก ๆ นำมา ใส่เครื่องหมักดองกันบูดกันเสียได้
ใช้เป็นยา---ใช้พื้นบ้าน ยาต้มเปลือกใช้ในการรักษาโรคบิด เปลือกและใบต้มเป็นยาแก้ไข้ บำรุงกำลัง และฝาดสมาน ดอกไม้แห้งรวมกับดอกไม้อื่น ๆ ใช้บำรุงหัวใจและแก้ไข้ รากต้มใช้รักษาอาการท้องเสีย
ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับ---ปลูกเป็นไม้ให้ร่มเงา ดอกมีกลิ่นหอม เหมาะสำหรับงานภูมิทัศน์ และงานจัดสวนทั่วไป เนื่องจากสามารถปรับให้เข้ากับสภาพแวดล้อมได้หลากหลาย
- พะยอมต้นใหญ่จะขุดล้อมยากมาก เพราะมักพบตามป่าเบญจพรรณและป่าดงดิบที่เป็นดินทราย ตุ้มดินที่ล้อมขึ้นมามักแตก ทำให้พะยอมต้นใหญ่ที่ล้อมมาปลูกเพื่อจัดสวนจะมีราคาแพง
อื่น ๆ---แก่นไม้มีสีขาวครีมกลายเป็นสีเหลืองน้ำตาลตามอายุ เนื้อไม้แข็งปานกลางทนทานปานกลาง ทนต่อเชื้อราราแห้งและปลวก แต่ทำให้ไม้แห้งยาก ใช้ตกแต่งภายในและเครื่องเฟอร์นิเจอร์ การก่อสร้าง ทำ รอด ตง คาน พื้นกระดาน
ความเชื่อ/ความเป็นมงคล---คนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดที่ปลูกต้นพะยอมไว้ประจำบ้าน จะช่วยทำให้คนในบ้านมีนิสัยที่อ่อนน้อม  ช่วยทำให้ไม่ขัดสนในเรื่องต่าง ๆ รวมไปถึงเรื่องเงินทองด้วย การปลูกเพื่อเอาคุณนั้นให้ปลูกไว้ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือและควรปลูกในวันเสาร์
ภัยคุกคาม---เนื่องจากการถูกเอารัดเอาเปรียบของสิ่งมีชีวิตและการสูญเสียถิ่นอาศัยที่กำลังลดลงในพื้นที่ขอบเขตและคุณภาพ ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2017 Shorea roxburghii ถูกระบุว่ามีความเสี่ยงภายใต้เกณฑ์ A2cd Z (สายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---VU- VULNERABLE A2cd Z - ver 3.1  - IUCN. Red List of Threatened Species (2017)
source: Pooma, R., Newman, M.F. & Barstow, M. 2017. Shorea roxburghii. The IUCN Red List of Threatened Species 2017: e.T33028A2831736. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T33028A2831736.en. Accessed on 18 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/33028/2831736
- มีรายงานการเก็บรวบรวมนอกแหล่งกำเนิด ของสัตว์สายพันธุ์นี้ จำนวน 5 สาย พันธุ์ (BCGI 2017) ควรมีการรวบรวมสัตว์สายพันธุ์นี้นอกถิ่นที่อยู่เพิ่มเติม มัน- ถูกบันทึกจากพื้นที่คุ้มครองตลอดระยะของมัน ในมาเลเซีย ชนิดนี้ได้รับการประเมินว่าใกล้ถูกคุกคาม (Chua et al. 2010) ชนิดพันธุ์นี้ได้รับการระบุว่าเป็นพันธุ์ที่ได้รับการอนุรักษ์เป็นลำดับแรกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (Luoma-aho et al. 2003)
- แนะนำให้ติดตามแหล่งที่อยู่อาศัยของสายพันธุ์ที่เหลืออยู่ และได้รับการคุ้มครองในพื้นที่ที่สูญเสียอย่างมาก การเก็บเกี่ยวสายพันธุ์ควรได้รับการตรวจสอบและจัดการเพื่อให้แน่ใจว่าการใช้สายพันธุ์นั้นมีความยั่งยืน
- การลดลงของจำนวนประชากรควรได้รับการติดตามต่อไปและ ความพยายาม ในแหล่งกำเนิดเพื่อลดการสูญเสียเพิ่มเติม
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล --ธันวาคม-กุมภาพันธ์/มกราคม-มีนาคม
ขยายพันธุ์--- เพาะเมล็ด
เราไม่มีข้อมูลเฉพาะสำหรับสายพันธุ์นี้ - ข้อมูลด้านล่างนี้เป็นคำแนะนำทั่วไปสำหรับพืชสกุลนี้ source: https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Shorea+roxburghii
- เมล็ดพันธุ์ ควรหว่านโดยเร็วที่สุด ไม่ต้องการการบำบัดล่วงหน้า แต่แนะนำให้แช่เมล็ดไว้ 12 ชั่วโมงก่อนหยอดเมล็ด
- เมล็ดจะถูกหว่านในแปลงเพาะ โดยคลุมไว้ด้วยส่วนผสมของทรายและดิน (1:1) หรือด้วยขี้เลื่อยชั้นบางๆ การงอกของเมล็ดสดมักจะดีและรวดเร็ว ประมาณสองสัปดาห์หลังจากการงอก เมื่อต้นกล้าสูง 5 - 6 ซม.นำไปปลูกในภาชนะแต่ละใบขนาดประมาณ 15 x 23 ซม.ที่มีรูระบายน้ำที่ดีอยู่ที่ฐาน
- โดยปกติแนะนำให้ใช้ส่วนผสมของดินป่าและทราย (ในอัตราส่วน 3:1) เป็นสื่อในการปลูกเพื่อนำเชื้อราไมคอร์ไรซาที่เหมาะสมไปที่ราก
- วางต้นกล้าไว้ในแสงแดด 50 - 60% และรดน้ำวันละ 2 ครั้ง
- ต้นกล้าสามารถปลูกได้เมื่อมีความสูง 30 - 40 ซม.ให้ได้รับแสงแดดเต็มที่เป็นเวลาหนึ่งเดือนก่อนปลูก


100 มะเกลือ/Diospyros mollis

[dy-oh-SPY-ros] mollis

 

ชื่อวิทยาศาสตร์---Diospyros mollis Griff.(1844)
ชื่อพ้อง--No synonyms are recorded for this name.See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:322726-1
ชื่อสามัญ---Mollis Ebony, Mollis Persimmon
ชื่ออื่น ---ผีเผา (เงี้ยว-ภาคเหนือ); มะเกลือ (ทั่วไป); มักเกลือ (เขมร-ตราด);[CAMBODIA: Meak k (Central Khmer).];[JAPAN: Diosupirosu morurisu, Taikokutan.];[LAOS: Mak keua (หมากแก้ว).];[MALAYSIA: Kayu eboni(Malay).];[THAI: Phi-phao (Shan-Northern); Ma kluea (General); Mak kluea (Khmer-Trat).];[VIETNAM: Mặc nưa.].
EPPO Code---DOSML (Preferred name: Diospyros mollis)
ชื่อวงศ์---EBENACEAE
ถิ่นกำเนิด----ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---พม่า  ภูมิภาคอินโดจีน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Diospyros' คือการผสมระหว่างคำคุณศัพท์ภาษากรีก “diós” = พระเจ้า และคำนามสำคัญ “pyrós” = ข้าวสาลี ดังนั้นในความหมายกว้างๆ ก็คือ 'อาหารศักดิ์สิทธิ์'; ชื่อระบุชนิด 'mollis' หมายถึงมีขนนุ่ม
Diospyros mollis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์มะพลับ (Ebenaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย William Griffith (1810–1845) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในปี พ.ศ.2387
ที่อยู่อาศัย---พบที่พม่า (พะโค, มันดะเลย์) ไทย ลาว เวียดนาม พบได้ในป่าเบญจพรรณและในแหล่งที่อยู่อาศัยที่ถูกรบกวน ที่ระดับความความสูง 5- 500 เมตร
- ในประเทศไทยพบทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ จะพบมากทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออกตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณและป่าดิบชื้นทั่วไป


ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบหรือไม่ผลัดใบขนาดใหญ่ สูงได้ถึง 10-30 เมตร เปลือกต้นสีดำเป็นรอยแตกสะเก็ดเล็กๆหรือเป็นร่องทั่วลำต้น เปลือกในสีเหลืองกระพี้สีขาว กิ่งอ่อนจะมีขนนุ่มขึ้นประปราย ก้านใบยาว 0.5-1 ซม.ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่ หรือรูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง2-3ซม.ยาว4-7ซม. ปลายใบสอบแคบเข้าหากัน เส้นแขนงใบข้างละ 10-15 เส้น  โคนใบกลมหรือมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบบางเกลี้ยง สีเขียวเข้ม ใบอ่อนมีขนนุ่มทั้ง2ด้าน ใบอ่อนสีเงินใบแก่หนาสีเขียวเมื่อแห้งสีดำ ดอก ออกที่ซอกใบ แยกเพศอยู่คนละต้น (dioecious) ดอกเพศผู้ออกเป็นช่อสั้นประมาณ 3 ดอก ส่วนดอกเพศเมียออกเป็นดอกเดี่ยว กลีบดอกสีเหลืองโคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย แยกออกเป็นกลีบที่ปลาย ผลเป็นผลสดกลมเกลี้ยงขนาด 1.5-2 ซม.ก้านผลยาว 2–5 มม.ผลดิบสีเขียว ผลแก่สีเหลือง ผลแห้งสีดำ มีกลีบเลี้ยง 4 กลีบติดอยู่ที่ขั้วผล ผลไม้แต่ละผลมีเมล็ดเพียงเมล็ดเดียว เมล็ดสีน้ำตาลอมดำเนื้อหุ้มเมล็ดเป็นวุ้นใส
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในพื้นที่ภูมิอากาศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน ตำแหน่งแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง6-8 ชั่วโมงต่อวัน) ขึ้นได้ดีในดินทุกชนิดที่มีการระบายน้ำดี มีสภาพเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นด่างเล็กน้อย
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ดินชื้นสม่ำเสมอ รดน้ำสัปดาห์ละ3-4 ครั้ง อย่าให้น้ำมากเกินไปจนน้ำขังแฉะ
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเพื่อรักษาขนาดและรูปทรงปีละครั้ง หลังการสิ้นสุดการออกดอกออกผล
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักใส่ปีละ 1-2 ครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---Bactrocera dorsalis (แมลงวันผลไม้ตะวันออก)
รู้จักอ้นตราย---ในปัจจุบันไม่มีการแนะนำให้ใช้ผลมะเกลือในการถ่ายพยาธิแล้ว เนื่องจากมีความเสี่ยง เพราะยังไม่มีการศึกษาวิจัยอย่างแน่นอนว่ามันจะแปรสภาพไปเป็นสารที่ทำให้ตาบอดได้มากน้อยเพียงใด และที่สำคัญโรคพยาธิต่าง ๆ ในปัจจุบันก็ลดน้อยลงอย่างมากหากเปรียบเทียบกับสมัยก่อน แถมกระทรวงสาธารณสุขก็ไม่แนะนำให้นำมาใช้เป็นยาถ่ายอีกด้วย และก็ไม่มีการนำมาใช้ในการถ่ายพยาธินานมากนับสิบปีแล้ว
ใช้ประโยชน์----ใช้กินได้ เปลือกใช้ผสมเครื่องดื่มพื้นเมืองเพื่อกันบูด เปลือกนำไปปิ้งไฟให้เหลือง ใช้ใส่ผสมรวมกับน้ำตาล นำไปหมักก็จะได้แอลกอฮอล์ ที่เรียกว่าน้ำเมา
ใช้เป็นยา---มีประโยชน์ทางด้านเป็นสมุนไพร ใบมะเกลือนำมาตำคั้นเอาแต่น้ำผสมกับสุรา ใช้ดื่มแก้อาการตกเลือดภายหลังการคลอดบุตรของสตรี ลำต้น, เปลือกต้น, ราก, ทั้งต้นใช้แก้กระษัย รากและผลดิบใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ ควรใช้ด้วยความระมัดระวังเนื่องจากมีพิษ
ใช้ปลูกประดับ---นิยมปลูกตามบ้านเรือน วัดวาอาราม ริมถนนหรือตามสวนสาธาณะให้ร่มเงา
ใช้อื่น ๆ---แก่นมีสีดำสนิท เนื้อมีความละเอียดเป็นมันสวยงามแข็งทนทาน ใช้ทำเครื่องเรือนเครื่องใช้อย่างดีเป็นพันธุ์ไม้พื้นเมืองของไทยที่ ไม้มีน้ำหนักมากที่สุด(1,300กก/ม3)ใช้ในงานแกะสลักอุปกรณ์ดนตรีเครื่องมือเครื่องใช้เฟอร์นิเจอร์ไม้มะเกลือเครื่องเรือนไม้มะเกลือประดับมุก
- ผลสุกเป็นสีย้อมผ้าให้สีดำ ติดทนนาน  
สำคัญ---เป็นต้นไม้ประจำจังหวัด สุพรรณบุรี ประเทศไทย
พิธีกรรม/ ความเชื่อ---แก่นไม้มะเกลือที่มีสีดำตามอายุไม้ ยิ่งต้นมะเกลืออายุมากเท่าไร แก่นก็จะมีสีดำสนิทมากขึ้นเรื่อย ๆ และจะมีพุทธคุณช่วยเสริมพลังอำนาจ ในสมัยก่อนมักนิยมนำแก่นมะเกลือไปทำเป็นด้ามอาวุธ นอกจากนี้ยังเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ที่ช่วยขจัดปัดเป่าสิ่งไม่ดีให้แก่ผู้ปลูก
ระยะเวลาออกดอก/ ติดผล--- มกราคม-กันยายน/ สิงหาคม-ธันวาคม
ขยายพันธุ์ --- ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด   แยกต้นที่เกิดใหม่


101 ขานาง/Homalium tomentosum

ชื่อวิทยาศาสตร์---Homalium tomentosum (Vent.) Benth.(1844)
ชื่อพ้อง---Has 4 Synonyms.
---Basionym: Blakwellia tomentosa Vent. (1803[1808]) See https://species.wikimedia.org/wiki/Homalium_tomentosum
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:779866-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Burma lancewood,Moulmein lancewood, Lancewood.
ชื่ออื่น---ขางนาง, ขานาง, คะนาง (ภาคกลาง); โคด (ระยอง); ช้างเผือกหลวง (เชียงใหม่); แซพลู้ (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี); ปะหง่าง (ราชบุรี); เปลือย (กาญจนบุรี); เปี๋อยนาง, เปื๋อยคะนาง (อุตรดิตถ์); เปื๋อยค่างไห้ (ลำปาง); ลิงง้อ (นครราชสีมา) ;[INDONESIA: Dlingsem.];[MYANMAR: Myawwat hkyaww];[THAI: Khang nang , Kha nang , Kha nang (Central); Khot (Rayong); Chang phueak luang (Chiang Mai); Sae-phlu (Karen-Kanchanaburi); Pa ngang (Ratchaburi); Plueai (Kanchanaburi); Pueai nang, pueai kha nang (Uttaradit); Pueai khang hai (Lampang); Ling ngo (Nakhon Ratchasima).];[VIETNAM: Chà ran lông dày, Thiên liệu].
EPPO Code---HLUTO (Homalium tomentosum)
ชื่อวงศ์---SALICACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---บังคลาเทศ อินเดีย จีน พม่า ไทย ลาว กัมพูชา เวียตนาม  มาเลเซีย ติมอร์-เลสเต อินโดนีเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Homalium' มาจากภาษากรีก “homalos” = เท่ากัน ตามจำนวนกลีบเลี้ยงที่เท่ากับกลีบดอกและคล้ายกัน ; ชื่อระบุชนิด 'tomentosum' เป็นคำคุณศัพท์ภาษาละติน = มี ขนหยาบ  
Homalium tomentosum เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์สนุ่น (Salicaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Étienne Pierre Ventenat (1757–1808) นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศส และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย George Bentham (1800-1884) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในปี พ.ศ.2387
ที่อยู่อาศัย---พบที่บังคลาเทศ อินเดีย จีน พม่า อินโดจีน มาเลเซีย ติมอร์-เลสเต อินโดนีเซีย พบได้ที่ระดับความสูงต่ำไม่เกิน 700 เมตร
- ในประเทศไทยพบขึ้นทางภาคเหนือและภาคกลางของประเทศ มีมากในจังหวัดกาญจนบุรี ราชบุรี บริเวณที่เป็นเขาหินปูนที่สูง ป่าเบญจพรรณและป่าดิบทั่วไป มักจะอยู่ที่ระดับความสูง 100 -350 เมตร

 

ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงได้ถึง 20- 40 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้นสูงสุด 90 ซม มีรากค้ำยันสูงถึง 1 เมตรและกว้าง 20 ซม ลำต้นกลมตรง เปลือกต้นบางสีขาวนวลหรือเทาอ่อน โคนต้นมีพูพอน เรือนยอดเป็นพุ่มทึบ กิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลนุ่ม ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่กลับถึงรูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ กว้าง 5-13 ซม.ยาว 10-20 ซม.ปลายใบมนหรือกลม โคนใบรูปลิ่ม ขอบใบจักมนคล้ายฟันเลื่อย แผ่นใบสีเขียวเข้ม ท้องใบสีเขียวหม่นและมีขนสาก ช่อดอกแบบช่อแขนงหรือลดรูปคล้ายช่อกระจะ ออกที่ซอกใบและที่ปลายยอดเป็นดอกสมบูรณ์เพศ กลีบเลี้ยงเชื่อมกันเป็นรูปกรวย มีขน ปลายแยกเป็น 5-6 แฉก ดอกย่อยขนาดเล็ก กระจุกละ2-3 ดอก กลีบดอกเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นแฉกมี 5–12 กลีบ สีเหลืองแกมเขียว กลีบดอกติดอยู่ในท่อกลีบเลี้ยง กลีบดอกแต่ละกลีบจะมีเกสรเพศผู้ติดอยู่ ก้านเกสรยาวประมาณ 2 มม. รังไข่มี 1 ช่อง ผนังรังไข่ติดกับผนังด้านในของท่อกลีบเลี้ยง ก้านเกสรเพศเมียมี 2-3 อัน แยกจากกัน หรือ ติดกันเพียงเล็กน้อยที่โคนก้าน ผลแห้งขนาดเล็กยาวประมาณ 3 มม.เป็นชนิดผลแห้งแก่ไม่แตก ภายในมีเพียง 1 เมล็ด
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---เติบโตในชีวนิเวศเขตร้อนชื้นเป็นหลัก ต้องการแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) ดินที่มีการระบายน้ำดี อัตราการเจริญเติบโตความสูงของต้นไม้ในสวน หลัง 2 ปี และ 5 ปี คือ 3 เมตร และ 5 เมตร ตามลำดับ โดยมีเส้นผ่านศูนย์กลางเฉลี่ย 7 ซม.เมื่ออายุ 5 ปี
การรดน้ำ---ต้องการน้ำและความชื้นปานกลาง
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---Unknown
ศัตรูพืช/โรคพืช---มีความอ่อนไหวต่อแมลงศัตรูพืชต่างๆ /โรคราแป้ง และเชื้อรา
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์---พืชถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ประโยชน์จากไม้ในท้องถิ่นเป็นหลักและใช้เป็นยา ถูกแนะนำให้ใช้ในโครงการปลูกป่าทดแทน
ใช้เป็นยา---รากเป็นยาฝาดสมาน ทำความสะอาดแผล ลำต้น ต้มน้ำดื่ม แก้อัมพฤกษ์
ใช้ปลูกประดับ---ปลูกเพื่อใช้เป็นร่มเงา และให้ใบสวยงาม
วนเกษตรใช้---พืชอาจเป็นประโยชน์สำหรับโครงการปลูกป่า
ใช้อื่น ๆ---เนื้อไม้สีน้ำตาลอมเหลือง ค่อนข้างแข็งและหนัก ไม้มีคุณภาพสูงแต่มีความยากลำบากอย่างมากในการจัดการโดยไม่ให้แตกแยกออกจากกัน กระดานไม้ขนาดใหญ่ มีแนวโน้มที่จะแตกหลังจากการเลื่อย ถ้าจัดการกับปัญหาเหล่านี้ได้จะเป็นไม้ที่มีค่ามาก ไม้ที่ใช้ทำคาน เกวียน เครื่องเรือน คราด
สำคัญ---เป็นต้นไม้มงคลพระราชทานประจำ จังหวัดกาญจนบุรี ประเทศไทย
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2020 Homalium tomentosum ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2020)
source: IUCN SSC Global Tree Specialist Group & Botanic Gardens Conservation International (BGCI). 2021. Homalium tomentosum. The IUCN Red List of Threatened Species 2021: e.T192334925A192374463. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2021-1.RLTS.T192334925A192374463.en. เข้าถึงเมื่อ 20 มกราคม 2567
ระยะออกดอก/ติดผล---ธันวาคม - มกราคม/ มีนาคม - พฤษภาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง และแยกต้นที่เกิดใหม่
- มีรายงานว่าเมล็ดมีความสามารถในการงอกต่ำมาก น้อยกว่า 5% การงอกเริ่มต้น 3 - 6 สัปดาห์หลังหว่านเมล็ด การหว่านในทุ่งโดยตรงค่อนข้างประสบความสำเร็จสำหรับสายพันธุ์นี้ การงอกใหม่ตามธรรมชาติมีมากมาย และต้นกล้าสามารถทนต่อร่มเงาปานกลาง
- ชนิดนี้ทนทานต่อไฟ งอกขึ้นมาจากตอไม้ที่ตายแล้วได้ง่าย


102 พิกุล/Mimusops elengi

ชื่อวิทยาศาสตร์ ---Mimusops elengi L. (1753).
ชื่อพ้อง ---Has 16 Synonyms.
---Kaukenia elengi (L.) Kuntze.(1891)
---More. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:787918-1#synonyms
ชื่อสามัญ--Spanish cherry, Bullet Wood, Tanjong Tree, Asian bulletwood, Indian Medlar, Asian bulletwood.
ชื่ออื่น---แก้ว(เลย,ภาคเหนือ); กุน, พิกุลเขา, พิกุลเถื่อน, พิกุลป่า (ภาคใต้); ซางดง (ลำปาง); พิกุล(ภาคกลาง) ;[ASSAMESE: Bakul, Bokul.];[BENGALI: Bakul.];[CHINESE: Xiāng lǎn, Yīlǎng zǐ yìng jiāo];[FRENCH: Coing de Chine, Elengi, Marouc, Ravalli.];[HINDI: Maulsari, Moulasiri.];[INDONESIA: Bunga tanjong, Tanjung, Karikis, Tanjung laut.];[KANNADA: Ranjal, Pokkalathu.];[LAOS: Phi koun; 'Sa koun.];[MALAYALAM: Elenji, Elengi, Bakulam, Llanni, Mukura, Elanchi.];[MALAYSIA: Bitis, Elengi, Mengkula, Nyatoh bato, Tanjong Tree, Bunga Tanjung, Red Coondoo, Tanjong.];[MARATHI: Bakuli.];[MYANMAR: Thitcho-khaya, Khayay pin, Chayar pin, Sot-keen, Kaya.];[NEPALESE: Bhalsari.];[PHILIPPINES: Kabiki, Tugatoi, Bansalagin.];[PORTUGUESE: Abricoteiro-do-brasil.];[SANSKRIT: Bakula.];[SINGAPORE: Medlar, Bullet Wood, Bunga Mengkula, Mengkulah, Mengkulang.];[SWEDISH: Elengiträd.];[TAMIL: Bagulam, Magadam, Magizham, Magizhamaram.];[TELUGU: Pagada, Vakulamu.];[VIETNAM: Sến xanh.];[THAI: Kaeo (Loei, Northern); Kun, phikun khao, Phikun thuean, Phikun pa (Peninsular); Sang dong (Lampang); Phikun (Central).];[URDU: Kirakuli.];[VIETNAM: Sến xanh.];[TRADE NAME: Bakul, Betis, Bitis, Bulletwood, Tanjung.];  
EPPO Code---MMOEL (Preferred name: Mimusops elengi)
ชื่อวงศ์---SAPOTACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อินเดีย ศรีลังกา บังคลาเทศ ไทย พม่า Malesia หมู่เกาะโซโลมอน นิวแคลิโดเนีย วานูอาตู ออสเตรเลีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Mimusops' จากภาษากรีกกลาง " mimous " = " ลิง " กับ ภาษาละตินใหม่-" ops" = ใบหน้า  หมายถึงกลีบดอกและรูปทรงของดอกที่มีลักษณะคล้ายหน้าลิง 'ความคล้ายคลึงกันนั้นคลุมเครือที่สุด' (Hugh Glen) ; ชื่อระบุชนิด 'elengi' ใน ภาษา มาลายาลัม เป็นชื่อพืชชนิดหนึ่งที่มีชื่อ Mimusops elengi
Mimusops elengi เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์พิกุล (Sapotaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนในปี พ.ศ.2296


ที่อยู่อาศัย---ถิ่นกำเนิด เทือกเขาหิมาลัย อินเดีย (รวมถึงหมู่เกาะอันดามัน) ศรีลังกา บังคลาเทศ อินโดจีน (ไทย) ออสเตรเลีย (ตะวันตก เหนือ ควีนส์แลนด์) แต่มีการปลูกกันทั่วไปใน Malesia ไปยังหมู่เกาะโซโลมอน นิวแคลิโดเนีย วานูอาตู สายพันธุ์นี้ได้รับการแนะนำโดยการเพาะปลูกไปยังส่วนอื่น ๆ ของโลกและประเทศในเขตร้อนอื่น ๆ ในสหรัฐอเมริกา (ฟลอริดา), แคริบเบียน รวมถึงทางตอนใต้ของทะเลทรายซาฮาราในแอฟริกา (โมซัมบิก) พบได้ทั่วไปใกล้ทะเล แต่อาจพบได้ในสถานที่ที่มีโขดหินและป่าไม้ ที่ระดับความสูงถึง 600 (1200) เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง พบขึ้นตามป่าดงดิบในภาคตะวันออกเฉียงใต้ ต้นสูงประมาณ 5-15 เมตร เรือนยอดแน่นทึบเป็นพุ่มกลม เปลือกสีเทาอมน้ำตาลมีรอยแตกตามยาวลำต้น ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงตัวเวียนรอบกิ่ง รูปหอกแคบๆหรือรูปหอกแกมรูปไข่กลับ แผ่นใบ 7-14 x 2.5-7 ซม.โคนใบแหลม ปลายใบมนหรือแหลม ใบเกลี้ยงขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่น ก้านใบยาว 1-2.5 ซม ดอกสีขาวเส้นผ่านศูนย์กลางดอกประมาณ 1ซม.มีกลิ่นหอมออกเป็นกระจุกตามปลายกิ่งและง่ามใบกลีบรองดอกมี 2 วง วงละ 4 กลีบ กลีบดอกมี 24 กลีบเรียงซ้อนกันเป็น 2 วงโคนกลีบเชื่อมติดกัน ผลสดมีเนื้อรูปไข่ ขนาด1.5-2 ซม.ภายในมีเมล็ด1เมล็ด
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตร้อนและ กึ่งเขตร้อน (USDA Zones: 10 -11) สามารถทนต่อน้ำค้างแข็งเล็กน้อย เติบโตได้ดีที่สุดในตำแหน่งที่มีแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) แต่ทนต่อร่มเงาได้ (ตำแหน่งที่มีแสงสว่างและมีแสงแดดส่องถึงไม่ใช่แสงแดดโดยตรงบางชั่วโมงต่อวัน) ปรับตัวให้เข้าได้กับดินหลากหลายชนิด ชอบดินที่อุดมสมบูรณ์และระบายน้ำได้ดี โดยมีค่า pH เป็นกลางถึงเป็น กรด เล็กน้อย ค่อนข้างทนลม สามารถปลูกได้ในพื้นที่ชายฝั่ง สามารถทนน้ำท่วมได้นานถึง 2 เดือน ต้นไม้เติบโตช้า แต่บางครั้งต้นไม้อาจสูงถึง 34 เมตรใน 20 ปีโดยมีเส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น 50 ซม.
การรดน้ำ---ความต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำเป็นประจำเพื่อให้ดินชุ่มชื้นแต่น้ำไม่ขัง
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งเล็กน้อยเพื่อรักษารูปร่างและกำจัด กิ่ง ที่ตายหรือเป็นโรคออก ใช้กรรไกรตัดแต่งกิ่ง ที่สะอาดและ คม หรือเลื่อยสำหรับกิ่งใหญ่ การตัดแต่งกิ่งทำได้ดีที่สุดหลังฤดูออกดอก
การใส่ปุ๋ย---ปุ๋ย NPK ที่สมดุล (เช่น 10-10-10) ใส่ปีละสองครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---อาจไวต่อสัตว์รบกวนเช่น แมลงเกล็ด (Coccoidea) และเพลี้ยแป้ง (Pseudococcidae) ซึ่งกินน้ำเลี้ยงของพืช /โรคใบจุดอาจเกิดขึ้นได้เช่นกัน ซึ่งสามารถรักษาได้ด้วยยาฆ่าเชื้อรา
รู้จักอ้นตราย---None known (ไม่มีส่วนใดของ Mimusops elengi ที่รู้ว่าเป็นพิษ)
ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ให้อาหาร ยารักษาโรค และสินค้าหลากหลายสำหรับคนในท้องถิ่น มักจะได้รับการปลูกเพื่อให้ร่มเงาตามถนนและในสวนและสำหรับการใช้งานที่หลากหลาย
ใช้กิน--- ผลดิบ, สุก กินได้ สามารถกินดิบหรือดอง เมื่อสุกเนื้อสีเหลืองจะมีรสหวาน น้ำมันที่ได้จากเมล็ด ใช้ทำอาหาร  คุณภาพทางโภชนาการของน้ำมันกลั่นนั้นถือว่าใกล้เคียงกับน้ำมันถั่วลิสง

ใช้เป็นยา---ตำรายาไทย ดอกพิกุล จัดเป็นหนึ่งใน พิกัด "จตุทิพยคันธา" กลิ่นทิพย์ ๔ ประการ คือ ดอกพิกุล ชะเอมเทศ มะกล่ำเครือ ขิงแครง สรรพคุณ บำรุงธาตุ บำรุงหัวใจ แก้เสมหะ แก้ลมปั่นป่วน แก้พรรดึก ส่วนต่าง ๆ ของต้นไม้มีคุณสมบัติเป็นยา
- ในประเทศมาเลเซีย เปลือกใช้รักษาไข้ สิว และท้องเสีย
- ชาวอินโดนีเซียสูบใบเพื่อบรรเทาอาการหอบหืด และนำเปลือกมาทารักษาอาการคัน โรคไขข้อ และโรคหนองใน สารสกัดจากดอกไม้ ใช้กับโรคหัวใจ ตกขาว  ปวดประจำเดือน
- ใบ ดอก เปลือก และเมล็ด ถูกนำมาใช้เป็นยาพื้นบ้านในหมู่เกาะมลายูอย่างหลากหลาย
- ในระบบการแพทย์แบบดั้งเดิมของอินเดีย, อายุรเวทและในระบบยาพื้นบ้าน, เปลือก, ผลไม้และเมล็ดของ Mimusops elengi มีคุณสมบัติเป็นยาหลายอย่างเช่นยาสมานแผลยาชูกำลัง และยาแก้ไข้ ถูกกล่าวถึงในคัมภีร์โบราณของอายุรเวท มันถูกใช้ในการรักษาและบำรุงรักษาสุขอนามัยในช่องปาก การล้างปากด้วยน้ำสะอาดที่ทำจากเปลือกไม้ Bakul ฯลฯ การเตรียมการที่สำคัญของ Mimusops คือ 'bakuladya taila' ช่วยในการเสริมสร้างความแข็งแรงของฟัน นอกจากนี้ยังป้องกันกลิ่นปากและช่วยให้เหงือกแข็งแรง
ใช้ปลูกประดับ---ใช้ประโยชน์ในฐานะที่เป็นไม้ประดับและไม้ให้ร่มเงาขนาดเล็ก ต้นไม้ริมถนน พื้นที่เปิดโล่งสาธารณะ ศูนย์ราชการ คัดกรอง เป็นที่นิยมปลูกกันมากด้วยลักษณะเรือนยอดที่สวยงามพุ่มทึบ และดอกมีกลิ่นหอม สามารถปลูกใกล้ทะเล
ใช้อื่น ๆ--- แก่นไม้มีสีแดงเข้มหรือสีน้ำตาลแดงเข้ม พื้นผิวละเอียด ไม้นั้นหนัก แข็งแรงและทนทานมาก ยากที่จะทำงานโดยเฉพาะอย่างยิ่งในการเลื่อย ไม้นี้ใช้สำหรับงานก่อสร้างทั่วไปงานสร้างเรือและต่อเรือ เสาเข็ม สะพาน อุปกรณ์การเกษตร นอกจากนี้ยังใช้สำหรับปูพื้น ประตู และกรอบ ฐานราก หมอนรถไฟ ไม้ซุง งานเฟอร์นิเจอร์ และตู้ ของเล่น สินค้ากีฬา และเครื่องดนตรี ผลิตแผ่นไม้และไม้อัดคุณภาพดี มีค่าพลังงานของแก่นไม้ใช้เป็นฟืนที่ดี
- ดอกไม้มีกลิ่นหอมมากและรักษากลิ่นไว้เป็นเวลานานหลังจากที่แห้ง นิยมใส่ในถุงผ้าลินินเก็บไว้ในตู้ หรือใส่ในหมอน
- ดอก ใบ เปลือกไม้มีน้ำมันหอมระเหยใช้ทำน้ำหอม เปลือกไม้ ใช้สำหรับฟอกหนัง แต่มีแทนนินอยู่ในระดับต่ำ เปลือกไม้ให้สีย้อมสีน้ำตาล
ความเชื่อ/พิธีกรรม--- มีการถวายดอกพิกุล ให้กับองค์พระพิฆเนศในช่วง 21-pushpa puja ดอกพิกุลถือว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในศาสนาเชนและศาสนาพุทธ
- ในอินเดียมีความเชื่อกันว่าดอกพิกุลจะบานสะพรั่งเมื่อไวน์หวานถูกโรยจากปากของหญิงสาวสวย
สำคัญ---ดอกไม้ประจำจังหวัดยะลา ประเทศไทย
- ดอกไม้ประจำเมือง อัมปังจายา รัฐสลังงอร์ ประเทศมาเลเซีย
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2018 Mimusops elengi ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2019)
source: Barstow, M. 2019. Mimusops elengi. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T61964765A61964768. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-1.RLTS.T61964765A61964768.en.  เข้าถึงเมื่อ20 มกราคม 2567
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/61964765/61964768
- ในศรีลังกา ชนิดนี้ถูกพิจารณาว่าใกล้ถูกคุกคาม (MOE 2012)
- สายพันธุ์นี้มีอยู่ใน คอลเลกชันนอกแหล่งกำเนิดมากกว่า 35 รายการ (BGCI 2018) รวมถึงคอลเลกชันอย่างน้อยห้ารายการในอินเดีย
- ในสิงคโปร์ มีต้นไม้มรดกหนึ่งต้นของ Mimusops elengi ใน Sentosa
- ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับขนาดการเก็บเกี่ยวสายพันธุ์จากป่าจะเป็นประโยชน์ในการแจ้งแผนการจัดการที่ยั่งยืน
--- *แม้ว่าโดยทั่วไปจะไม่ถูกมองว่าเป็นสายพันธุ์ที่ถูกคุกคาม แต่ในบางภูมิภาคในเอเชีย (เช่น ฟิลิปปินส์) Mimusops elengi ถูกจัดเป็นต้นไม้ที่สูญพันธุ์ https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Mimusops+elengi
ระยะออกดอก ---ตุลาคม-พฤศจิกายน (ระยะเวลาบาน 4-5 สัปดาห์)
- ต้นไม้อาจออกดอกและติดผลได้ตลอดทั้งปี
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ
- เมล็ดสามารถเก็บไว้ได้ประมาณ 9 เดือน และต้อง 'หลังสุก' ในช่วงเดือนแรกของการเก็บรักษา
- เมล็ดพันธุ์ ควรหว่านในภาชนะแยกแต่ละภาชนะในตำแหน่งที่แรเงา โดยปกติจะงอกภายใน 17 - 82 วัน โดยมีอัตราความสำเร็จประมาณ 70 - 90% ต้นกล้าสามารถปลูกได้เมื่อมีความสูง 20 - 30 ซม


103 มะฮอกกานีใบเล็ก/Swietenia mahogani

[swee-TEEN-ee-uh] [mah-HAH-go-nye]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Swietenia mahagoni (L.) Jacq. (1760)
ชื่อพ้อง---Has 6 Synonyms.
---Basionym: Cedrela mahagoni L. (1759) https://www.gbif.org/species/3190485
---Cedrus mahagoni (L.) Mill. (1768)
---More. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:1080203-2#synonyms
ชื่อสามัญ---West Indian Mahogany, Small-leaved Mahogany, Cuban Mahogany, True Mahogany, Dominican Mahogany, American Mahogany.
ชื่ออื่น---มะฮอกกานีใบเล็ก ;[BENGALI: Mahagni.];[BRAZIL: Mogno, Mogno-de-folhas-pequenas, Mogno-do-Caribe, Mogno-verdadeiro.];[CHINESE: Tao hua xin mu.];[CREOLE: Kajou peyi.];[DUTCH: Mahok, Acajouhout, Mahagonieboom.];[FRENCH: Arbre d'acajou, Acajou pays, Acajou d'Amérique, Mahogany d'Amérique, Saint-Domingue, Petites feuilles.];[GERMAN: Amerikanisches Mahagoni, Echter Mahagonibaum, Kubanischer Mahagonibaum.];[HINDI: Mahagoni, Mahagni, Mahaagonichetta, Ciminukku.];[INDONESIA: Mahoni.];[ITALIAN: Acagiu, Legno amaranto, Mogano di Cuba.];[JAPANESE: Ooba Mahoganii.];[MALAYSIA: Cheria mahogany.];[PORTUGUESE: Mogno-de-Cuba.];[PUERTO RICO: Mahogany tree, Small leaf mahogany.];[SPANISH: Aguano, Caobano, Caoba Espanõla, Coabilla.];[SUOMI: Karibianaitomahonki.];[SWEDISH: Kubamahogny.];[TAMIL: Cimainukku, Mmahagony.];[THAI: Mahokkani-bailek];[VIETNAM: Gi[as]in[uwj]ga.];[TRADE NAME: Mahogany, Honduran mahogany.].
EPPO Code---SWIMG (Preferred name: Swietenia mahagoni.)
ชื่อวงศ์---MELIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตกระจายพันธุ์---รัฐฟลอริดาตอนใต้  ประเทศสหรัฐอเมริกา อเมริกาตอนใต้ -เม็กซิโก ประเทศในเขตร้อน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Swietenia เป็นเกียรติแก่ Gerard van Swieten (1700–1772) แพทย์ชาวดัตช์ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งสวนพฤกษศาสตร์เวียนนา ; ขื่อสายพันธุ์ 'mahagoni' อาจมาจากชื่อ "m'oganwo' ที่ทาสชาวแอฟริกันตั้งให้ในจาไมก้่ถึงต้นไม้นี้ที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับต้นไม้ในแอฟริกา (Khaya ivorensis) เรียกว่า "oganwa" = ราชาแห่งป่า
Swietenia mahagoni เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กระท้อนหรือวงศ์มะฮอกกานี (Meliaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Nikolaus Joseph von Jacquin (1727-1817) นักวิทยาศาสตร์ นักเคมีและนักพฤกษศาสตร์ ชาวเนเธอร์แลนด์ในปี พ.ศ.2303
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในแคริบเบียน อินเดีย ศรีลังกา บังคลาเทศ อินโดจีน จีน (รวมถึงไต้หวัน) เวเนซุเอลา พบได้ในป่าดิบแล้งหรือชื้นมักจะอยู่บนเขาหินปูนที่ระดับความสูงตั้งแต่ 50 - 1,500 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลางสูง 15-18 เมตร ลำต้นเปลาตรงใบเป็นใบประกอบ ใบค่อนข้างหนา และเหนียวหน้าใบสีสีเขียวเข้มเป็นมัน หลังใบสีอ่อนกว่าและมีเส้นกลางใบสีน้ำตาลแดง ดอก เป็นช่อเกิดตามง่ามใบตอนปลายกิ่งยาวประมาณ 5-15 ซม.ดอกสีเหลืองอ่อนอมเขียว ผลขนาดกว้าง 3-6 ซม.ยาว 9-12 ซม.ผลแก่สีน้ำตาลเมื่อแก่จะแตกออกเป็น5พู เปลือกหนาภายในมีเมล็ดสีน้ำตาล ขนาดของเมล็ดรวมปีกประมาณ 0.4-0.8 ซม.

ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตชื้นไปจนถึงเขตร้อนชื้น (USDA Zones: 10a -11) อุณหภูมิอยู่ในช่วง 24 - 32°C แต่สามารถทนอุณหภูมิได้ 16 - 36°C ตำแหน่งดีที่สุด ตำแหน่งที่แสงแดดเต็มที่ 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) ชอบดินทรายที่อุดมสมบูรณ์มีการระบายน้ำดี มีค่าpH ในช่วง 6 -7 ทนได้ 5.5 - 8 หลีกเลี่ยงดินที่แข็งและหนักขาดธาตุอาหาร อัตราการเจริญเติบโตเร็วในช่วงแรก การบำรุงรักษาต่ำ
- *ต้นไม้ต้นนี้สามารถเติบโตได้สูงระหว่าง 10 ถึง 20 เมตร (Morton  1987) ปัจจุบันมักมีรูปแบบที่สั้นกว่าและเป็นไม้พุ่มเนื่องจากการกัดเซาะทางพันธุกรรม (CoP8 Prop93 1992, CoP10 Prop69 1997) ชนิดนี้เติบโตในป่าแกลเลอรีที่แห้งถึงชื้น (CoP8 Prop93 1992) นอกจากนี้ยังบันทึกไว้ในพื้นที่ลุ่ม ด้านหลังป่าชายเลนซึ่งเป็นหนองน้ำมากกว่า และแสดงให้เห็นถึงความทนทานต่อชนิดพันธุ์ต่อน้ำท่วมเป็นระยะๆ (Morton 1987) มะฮอกกานีเป็นไม้ที่ทนต่อร่มเงาและเจริญเติบโตได้ไม่ดีภายใต้ร่มไม้แบบปิด นี่เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้การฟื้นฟูตามธรรมชาติไม่ดี เนื่องจากจำเป็นต้องมีการรบกวนในวงกว้างเพื่อส่งเสริมการเติบโตที่แข็งแรง (Rodan et al. 1992) https://www.iucnredlist.org/species/32519/68104916
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำเป็นประจำและสม่ำเสมอ
การตัดแต่งกิ่ง---ไม่จำเป็นต้องตัดแต่งใด ๆหากต้นไม้ปลูกไว้ในตำแหน่งที่ดี เพื่อให้มีขนาดโตเต็มที่ อย่าปล่อยให้กิ่งก้านมีขนาดใหญ่กว่า 2 ใน 3 ของเส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น สิ่งนี้จะทำให้อายุขัยของต้นไม้เพิ่มขึ้น
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก หรือปุ๋ยเม็ดอเนกประสวค์ ปีละ 3 ครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีปัญหาหรือศัตรูพืชร้ายแรง ระวัง หนอนเจาะ ฟนอนผีเสื้อ แมลงเกล็ด
รู้จักอ้นตราย---None known
การใช้ประโยชน์---มะฮอกกานีที่ได้จากไม้หลายชนิดในสกุล Swietenia ถือได้ว่าเป็นไม้ที่ดีที่สุดในโลกสำหรับงานเฟอร์นิเจอร์และตู้ชั้นสูง สายพันธุ์นี้เป็นสายพันธุ์แรกที่ชาวยุโรปค้นพบและถูกส่งออกจาก Hispaniola
ใช้เป็นยา---เปลือกใช้เป็นน้ำยาฆ่าเชื้อ ยาสมานแผลและยาแก้ไข้ โรคท้องร่วงและโรคบิด สารสกัดเมทานอลของเปลือกไม้แสดงฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์โปรติเอส HIV-1 สารสกัดจากอีเธอร์ของเมล็ดยับยั้งการรวมตัวของเกล็ดเลือด
ใช้เป็นไม้ประดับ---เป็นไม้ร่มเงาและไม้ริมถนนยอดนิยม ปลูกให้ร่มเงาร่มรื่นตามริมถนน ตามสถานที่ราชการ บ้านเรือนหรือสวนสาธารณะ
อื่น ๆ---แก่นไม้มีสีแดงหรือชมพูสีจะเข้มขึ้นตามอายุจนถึงสีแดงเข้มหรือสีน้ำตาล ทนต่อปลวก แต่มีความเสี่ยงต่อแมลงชนิดอื่น เป็นทางเลือกสำหรับเฟอร์นิเจอร์คุณภาพสูง การต่อเรือและการแกะสลัก (ไม้จะสามารถใช้ประโยชน์ได้จนกว่าจะปลูกเป็นเวลา 40 ปี)
- น้ำมันสกัดได้จากเมล็ดเมล็ดซึ่งอาจมีมูลค่าเชิงพาณิชย์
- เปลือกไม้เป็นแหล่งของแทนนินและถูกนำมาใช้สำหรับการย้อมสี
- เปลือกของผลที่ถูกบดใช้เป็นวัสดุปลูก
ภัยคุกคาม---เนื่องจากตั้งแต่ศตวรรษที่ 16 มันถูกใช้อย่างกว้างขวางในป่า ทรัพยากรหมดลงอย่างรุนแรง ประชากรกว่า 50% ลดลงในช่วงสามชั่วอายุที่ผ่านมา จากการลดลงของช่วงธรรมชาติและการแสวงหาผลประโยชน์ ได้รับการประเมินล่าสุดสำหรับบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2018 Swietenia mahagoni ถูกระบุว่าใกล้ถูกคุกคามภายใต้เกณฑ์ A2cd
สถานะการอนุรักษ์---NT - Near Threatened A2cd - IUCN Red List of Threatened Species (2020)
source: Bahamas GTA Workshop 2018 & Barstow, M. 2020. Swietenia mahagoni. The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T32519A68104916. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2020-1.RLTS.T32519A68104916.en. Accessed on 20 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/32519/68104916
- ชนิดพันธุ์ นี้มีรายชื่ออยู่ในภาคผนวก II ของ  CITES รายการระบุถึงท่อนเลื่อย ไม้แปรรูป และแผ่นไม้อัด ซึ่งจะช่วยติดตามการค้าระหว่างประเทศของสายพันธุ์ ภายใต้กฎหมาย สัตว์ชนิดนี้ยังถูกห้ามการค้าและการเก็บเกี่ยวในหลายประเทศ รวมถึงคิวบา (CoP8 Prop94 1992) และสาธารณรัฐโดมินิกัน (CoP8 Prop93 1992) การค้าขายยังคงเกิดขึ้นแต่เป็นระยะๆ หรือบางครั้งอาจมาจากสวน
- ก่อนหน้านี้สายพันธุ์นี้ได้รับการประเมินทั่วโลกว่าใกล้สูญพันธุ์ (Americas Regional Workshop 1998) สายพันธุ์นี้ได้รับการประเมินในระดับประเทศว่าใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่งสำหรับหมู่เกาะเคย์แมน (Burton 2008), ความกังวลน้อยที่สุดในคิวบา (González-Torres et al. 2016), มีความเสี่ยงต่อสาธารณรัฐโดมินิกัน (García et al. 2016) และ G3G4 โดย NatureServe for ฟลอริดาในปี 1995 (NatureServe 2018) สายพันธุ์นี้ได้รับการคุ้มครองระดับชาติในสาธารณรัฐโดมินิกัน
- ควรใช้สายพันธุ์นี้เป็นตัวอย่างในการอนุรักษ์ทรัพยากรพันธุกรรมมะฮอกกานีที่เหลืออยู่ โดยเฉพาะสำหรับ  Swietenia macrophylla ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับพื้นที่ยืนต้นของต้นไม้ที่เหลืออยู่จะเป็นประโยชน์ และควรทำบันทึกต้นไม้ป่าด้วย บุคคลเหล่านี้ควรได้รับการคุ้มครองอย่างเหมาะสมในพื้นที่สงวน และควรทำการรวบรวมเมล็ดพันธุ์และพันธุกรรมจากแหล่งกำเนิดด้วย จำเป็นต้องศึกษาความต้านทานตามธรรมชาติต่อ  Hypsipyla grandellaเพื่อระบุว่าสายต้านทานสามารถนำมาเพาะพันธุ์และนำไปใช้ในสวนได้หรือไม่
ระยะเวลาออกดอก --- มีนาคม-กรกฏาคม
ขยายพันธุ์ ---เมล็ด มีอายุสั้นและควรหว่านทันทีที่สุก เมล็ดจะสูญเสียความมีชีวิตไปมากใน 3 เดือนและเกือบทั้งหมดใน 6 เดือน
- ปักชำจากพืชอายุไม่เกิน 3 ปี แต่ไม่ได้ผลจากพืชที่มีอายุมากกว่า


104 มะฮอกกานีใบใหญ่/Swietenia macrophylla

[swee-TEEN-ee-uh] [mak-roh-FIL-uh]


ชื่อวิทยาศาสตร์---Swietenia macrophylla King.(1886)
ชื่อพ้อง---Has 5 Synonyms.
---Swietenia belizensis Lundell.(1941)
---See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:246905-2#synonyms
ชื่อสามัญ---Broad leaf Mahogany, Big Leaf Mahogany, Honduras mahogany, Honduran mahogany, Dominican mahogany, Bastard mahogany, Brazilian mahogany tree, Colombian mahogany, West Indian mahogany.
ชื่ออื่น---มะฮอกกานี, มะฮอกกานีใบใหญ่ ;[BENGALI: Bara mahauni, Bara-mahagoni, Mahagni.];[BOLIVIA: Mara.];[DUTCH: Mahonie, Mahok.];[FRENCH: Acajou à grandes feuilles, Acajou du Honduras.];[GERMAN: Honduras-Mahagonibaum.];[ITALIAN: Mogano americano.];[MALAYALAM: Mahogani, Manthagani.];[MALAYSIA: Cheria mahogany.];[MYANMAR: Kreabbek.];[PHILIPPINES: Arawakan.];[PORTUGUESE: Acaju, Aguano, Araputanga, Araputango, Caoba, Cedro, Cedro-aguano, Cedroí, Cedro-mogno, Cedrorana, Mara, Mara-vermelho, Mogno, Mogno, Mogno-aroeira, Mogno-branco, Mogno-brasileiro, Mogno-cinza, Mogno-claro, Mogno-de-marabá, Mogno-do-Rio-Jurupari, Mogno-escuro, Mogno-peludo, Mogno-rosa, Mogno-róseo, Mogno-vermelho.];[SAMOA: Mahokani.];[SINHALA: Mahogani.];[SPANISH: Caoba, Mara, Mogno, Caoba de Santo, Domingo, Caoba de Honduras, Mogno-das-Honduras.];[SWEDISH: Hondurasmahogny.];[TAMIL: Thenkani.];[TELUGU: Mahagani, Peddakulamaghani.];[THAI: Mahokkani-baiyai.];[TONGA: Mahokani.];[TRADE NAME: Mahogany.]
EPPO Code---SWIMA (Preferred name: Swietenia macrophylla.)
ชื่อวงศ์---MELIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตการกระจายพันธุ์---อเมริกากลางถึงเม็กซิโก, อเมริกาใต้: บราซิล โคลอมเบีย โบลิเวีย เวเนซุเอลาและเปรู
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล Swietenia เป็นเกียรติแก่ Gerard van Swieten (1700–1772) แพทย์ชาวดัตช์ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งสวนพฤกษศาสตร์เวียนนา ; ชื่อระบุชนิด 'macrophylla'
Swietenia macrophylla เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กระท้อนหรือมะฮอกกานี (Meliaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย  George King (1840–1909) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในอินเดีย ในปี พ.ศ.2429
- เป็น 1ใน 3 สายพันธุ์ที่ให้ไม้มะฮอกกานีแท้ (Swietenia) ส่วนพันธุ์อื่นๆ ได้แก่ Swietenia mahagoni และ Swietenia humilis
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดใน เม็กซิโก อเมริกากลาง อเมริกาใต้ (โคลอมเบียถึงบราซิลตอนกลาง) เปิดตัวในศรีลังกา บังคลาเทศ อินโดจีน (ไทย ลาว เวียดนาม) แคริบเบียน อเมริกาใต้ (เวเนซุเอลา) พบได้ในทุกประเภทของป่าจากขอบของทุ่งหญ้าสะวันนาไปจนถึงป่าฝนเขตร้อน แต่ส่วนใหญ่จะอยู่ในแถบป่าไม้เนื้อแข็งผสมกันตามแนวริมฝั่งแม่น้ำบนดินลุ่มน้ำที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง เป็นพืชในเขตร้อนชื้นซึ่งพบได้ในระดับความสูงไม่เกิน 1,500 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบหรือไม่ผลัดใบขนาดใหญ่สูงประมาณ 30-40 เมตร แต่ตัวอย่างที่สูงถึง 60 เมตรสามารถพบได้ในสภาพที่เอื้ออำนวย โดยปกติจะมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 100 - 120 ซม. แต่ในสภาวะพิเศษได้มีการบันทึกไว้ว่าสูงถึง 280 ซม.ใบเป็นใบผสม ใบย่อยเรียงตัวแบบตรงข้าม 3-8 คู่ ใบย่อยรูปมนรีหรือขอบขนาน ยาว 40-60 ซม.ฐานใบเยื้องกัน ปลายใบแหลม เนื้อใบหนาและเหนียวหน้าใบสีเขียวเข้มเป็นมัน หลังใบสีเขียวซีดดอกเป็นช่อยาวประมาณ10-15 ซม. ดอกสีเหลืองอ่อนหรือเหลืองอม เขียวขนาดผลใหญ่กว่ามะฮอกกานีใบเล็กกว้าง 6-9 ซม.และยาว 14-18 ซ.ม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone 11: above 4.5 °C) อุณหภูมิกลางวันต่อปีอยู่ในช่วง 20 - 30°C แต่สามารถทนอุณหภูมิได้ 11 - 39°C เติบโตได้ดีที่สุดในดินที่อุดมสมบูรณ์ ค่า pH ในช่วง 6.5 - 7.5 ซึ่งทนได้ 6 - 8.5 ต้นไม้ถูกรายงานว่าสามาถต้านทานลมแรงและทนต่อพายุไซโคลน ต้นไม้ค่อนข้างโตเร็วแต่มีอายุยืนยาว โดยถึงวัยเจริญพันธุ์ที่เส้นผ่านศูนย์กลาง 70–80 ซม.ที่ความสูงอก (DBH) (Mejía et al. 2008)  การบำรุงรักษาต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำอย่างสม่ำเสมอ อย่าปล่อยให้แห้งระหว่างการรดน้ำ และอย่าให้น้ำมากเกินไป    
การตัดแต่งกิ่ง---โดยทั่วไป การตัดแต่งกิ่งไม่จำเป็นสำหรับมะฮอกกานีใบใหญ่ แต่หากจำเป็น ก็ควรดำเนินการเพื่อกำจัด กิ่ง ที่ตายหรือเสียหาย หรือเพื่อสร้างรูปทรงของต้นไม้เพื่อเหตุผลด้านความสวยงามหรือความปลอดภัย เวลาที่ดีที่สุดในการตัดแต่งกิ่งคือช่วงฤดูพักตัว
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก หรือปุ๋ยเม็ดอเนกประสวค์ ปีละ 3 ครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีปัญหาหรือศัตรูพืชร้ายแรง ระวัง หนอนเจาะ ฟนอนผีเสื้อ แมลงเกล็ด
รู้จักอ้นตราย---N/A
การใช้ประโยชน์--- มะฮอกกานี มีอายุยืนยาวกว่า 350 ปีเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศน์ป่าฝนและเป็นทรัพยากรที่สำคัญสำหรับชุมชนท้องถิ่น เป็นไม้ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันดีว่าเป็นไม้ที่ดีที่สุดในโลกสำหรับงานเฟอร์นิเจอร์ชั้นสูง
ใช้เป็นยา---มีรายงานการใช้ยาในส่วนต่าง ๆ เปลือกไม้นั้นมีรสฝาดขมและขมขื่นใช้ในการรักษาโรคท้องร่วงและไข้
- น้ำมันซึ่งมีรสขมมากสกัดได้จากเมล็ดใช้เป็นยาระบาย
ใช้ปลูกประดับ---ได้รับการปลูกในสวน ในหลายส่วนของเขตร้อน มันถูกปลูกเป็นต้นไม้ประดับในคาบสมุทรมาเลเซีย ในประเทศไทยก็นิยมปลูกเป็นไม้ประดับและให้ร่มเงาเช่นเดียวกัน
วนเกษตรใช้---หนึ่งในสายพันธุ์บุกเบิกในพื้นที่ ที่ปล่อยให้พื้นที่เกษตรกรรมเสื่อมโทรม มันถูกใช้ในโครงการปลูกป่าและมีศักยภาพในการกำจัดวัชพืช แต่อาจบุกรุกชุมชนป่าพื้นเมืองโดยไม่ควรปลูกในบริเวณใกล้เคียงกับพื้นที่อนุรักษ์ธรรมชาติที่มีความสำคัญสูง
อื่น ๆ---แก่นไม้มีสีแดง, ชมพู,หรือสีเหลืองเมื่อสด จนถึงสีแดงหรือน้ำตาลเข้ม พื้นผิวค่อนข้างดีถึงหยาบ ไม้หนาแน่นมีน้ำหนักปานกลางมีความทนทานพอสมควร ไม่แตกหรือโค้งงอทำให้มีคุณค่าในการผลิตเฟอร์นิเจอร์ที่มีคุณภาพ ถูกใช้ในงานตกแต่งภายในงานไม้ เช่นประตูหมุนไม้ไม้อัด และงานก่อสร้างหนัก คุณสมบัติทางเทคนิคที่โดดเด่นทำให้มันเหมาะอย่างยิ่งสำหรับงานไม้ที่มีความแม่นยำ เปลือกไม้ใช้สำหรับย้อมและฟอกหนัง เปลือกผลไม้บดถูกนำมาใช้เป็นวัสดุในการเพาะปลูก
ภัยคุกคาม---เนื่องจากต้นไม้ถูกใช้ประโยชน์อย่างหนักกลายเป็นสูญพันธุ์อย่างแท้จริงในบางพื้นที่ ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2023 Swietenia macrophylla ถูกระบุว่า ใกล้สูญพันธุ์ภายใต้เกณฑ์ A2acd
สถานะการอนุรักษ์---EN - ENDANGERED A2acd - ver 3.1 - IUCN. Red List of Threatened Species (2023)
source: Barstow, M. & Negrão, R. 2023. Swietenia macrophylla. The IUCN Red List of Threatened Species 2023: e.T32293A68104718. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2023-1.RLTS.T32293A68104718.en. Accessed on 21 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/32293/68104718
- การค้าไม้ระหว่างประเทศประเภทต่างๆ อยู่ภายใต้บทบัญญัติของภาคผนวก II ของ CITES สายพันธุ์นี้ได้รับการระบุไว้ครั้งแรกในภาคผนวก CITES ภาคผนวก 3 สำหรับคอสตาริกาในปี 1995 และอีก 5 รัฐในช่วงระหว่างปี 1998 ถึง 2001
- ในปี 2003 Big Leaf Mahogany ถูกย้ายไปยังภาคผนวก II สำหรับทุกรัฐในขอบเขต ครอบคลุมคำอธิบายประกอบ #6 (ท่อนไม้ ไม้แปรรูป ไม้วีเนียร์ แผ่นและไม้อัด) (UNEP 2023) โควต้าการส่งออกได้รับการอนุญาตไปยังบางประเทศแล้ว
- ระหว่างปี 1997 ถึง 2023 รัฐในขอบเขต 7 รัฐ (เบลีซ โบลิเวีย คอสตาริกา เอกวาดอร์ ฮอนดูรัส นิการากัว เปรู) ได้ยื่นโควตา CITES ประจำปีเพื่อจำกัดหรือยุติการส่งออก Swietenia macrophylla ในปี พ.ศ. 2566 ปานามาระงับการค้า specimens ทั้งหมด (รวมถึงS. macrophyll a) ที่เก็บมาจากป่าเพื่อวัตถุประสงค์ทางการค้า (UNEP 2023)
- นอกจากนี้ยังมีนโยบายระดับชาติหลายนโยบายที่มีผลบังคับใช้ในการลดแรงกดดันต่อชนิดพันธุ์ แม้ว่าจะมีข้อจำกัดว่ากฎหมายเหล่านี้มีการบังคับใช้ได้ดีเพียงใด และพันธุ์ดังกล่าวยังคงมีการตัดไม้และซื้อขายอย่างผิดกฎหมาย (CoP8 Prop93 1992, CoP8 Prop94 1992, CoP10 Prop69 1997)
ระยะเวลาออกดอก---พฤษภาคม-มิถุนายน
ขยายพันธุ์---เมล็ด  ไม่จำเป็นต้องมีการบำบัดล่วงหน้า แต่เมล็ดที่เก็บไว้จะงอกเร็วขึ้นหากแช่ในน้ำอุ่นเป็นเวลา 12 ชั่วโมงก่อนหยอดเมล็ด
- การงอกของเมล็ดสดโดยปกติจะเริ่มหลังจากหยอดเมล็ด 10 - 17 วัน และอัตราการงอกสูงที่มากกว่า 90%
- ต้นกล้าจะถูกเก็บไว้ใต้ร่มเงาจนกระทั่งนำไปปลูก ซึ่งอาจเกิดขึ้นเมื่อมีความสูงประมาณ 50 - 100 ซม
- ความมีชีวิตของเมล็ด สามารถรักษาได้อย่างน้อย 1 ปีในการจัดเก็บแบบสุญญากาศ ไม่มีการสูญเสียความมีชีวิตเกิดขึ้นหลังการเก็บรักษาเป็นเวลา 7 เดือนที่อุณหภูมิ 12°C แต่มีเพียง 2.5% ของเมล็ดงอกหลังจากการเก็บรักษาแบบสุญญากาศเป็นเวลา 2 ปี โดยมีเมล็ดแห้งที่อุณหภูมิ 3 -5°C

105 จันทน์ผา จันทน์แดง/Dracaena cochinchinensis

[dra-SEE-nah] [ko-chin-chin-EN-sis]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Dracaena cochinchinensis (Lour.) S.C.Chen.(1980)
ชื่อพ้อง---Has 4 Synonyms.
---Basionym: Aletris cochinchinensis Lour.(1790). See https://www.gbif.org/species/5304529
---Dracaena loureiroi Gagnep.(1934), nom. illeg.
---More. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:534147-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Thai Dragon Tree
ชื่ออื่น---จันทน์ผา(ภาคเหนือ); จันทน์แดง (ภาคกลาง,สุราษฎร์ธานี); ลักกะจั่น (ภาคกลาง) ;[CHINESE: Jian ye long xue shu.];[THAI: Chan pha (Northern); Chan daeng (Central, Surat Thani); Lakka chan (Central).]:[Vietnam: Giáng ông, Bồng bồng, Huyết giác].
EPPO Code---DRNCH (Preferred name: Dracaena cochinchinensis)
ชื่อวงศ์---ASPARAGACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---จีน ญี่ปุ่น เวียตนาม ไทย ลาว กัมพูชา
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Dracaena' คือคำสำคัญในภาษากรีก "δράκαινα" (drakàina) ซึ่งเป็นคำนามเพศหญิงของมังกร ซึ่งสื่อถึงลักษณะพิเศษที่มีน้ำยางสีแดงภายในลำต้น ; ชื่อระบุชนิด 'cochinchinensis' หมายถึง Cochinchina (ชื่อเก่าของเวียดนามตอนใต้)
Dracaena cochinchinensis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์หน่อไม้ฝรั่ง (Asparagaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Joao de Loureiro (1717–1791) นักพฤกษศาสตร์ชาวโปรตุเกสและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Sing Chi Chen (เกิดปี 1931) นักพฤกษศาสตร์ชาวจีนในปีพ.ศ.2523
ที่อยู่อาศัย---พบใน จีนตอนใต้ เวียดนาม กัมพูชา ลาว ไทย ตามพื้นที่ลาด หินปูน ที่ระดับความสูง 900-1,700 เมตรในภาคใต้ของจีน
- ในประเทศไทย พบในท้องถิ่นทั่วไปโดยเฉพาะบนเขาหินปูน ต้นโตเต็มที่สูงได้ถึง 17 เมตรมีเรือนยอดได้ถึง100 ยอด ที่คล้ายกัน Draceana angustifolia ชื่อเรียก พร้าวพันลำ
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นสูง 5-15 เมตร มีกิ่งก้านมากเปลือกต้นสีครีมอ่อน มีรอยแผลของใบติดๆกัน ใบขนาดกว้าง 3-7 ซม.ยาว 50-80 ซม.เรียงแบบสลับฐานใบจะโอบคลุมลำต้น ไม่มีก้านใบ ดอกขนาด0.7-1ซม.สีครีมหรือเขียวอมเหลือง ช่อดอกใหญ่ออกที่ปลายยอดยาวถึง 100 ซม.ผลกลมสีน้ำตาลอมเขียว เส้นผ่านศูนย์กลาง 0.8--1.2 ซม มักจะมี 1-3 เมล็ด

 

ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zones:11) ต้องการแสงแดดรำไร (ตำแหน่งที่มีแสงแดดส่องถึงไม่ใช่แสงแดดโดยตรง) แต่สามารถเจริญเติบโตได้ดีเมื่อโดนแสงแดดโดยตรง ดินที่ชุ่มชื้นระบายน้ำได้ดี pH 6.1 ถึง 6.5 (เป็นกรด) ควรผสมดินลูกรังหรือหินให้มากในหลุมดินที่จะปลูก เพราะหากปลูกลงในดินล้วน ๆยอดของจันทน์ผาที่จะเกิดใหม่จะลีบตีบเล็กลง ไม้ต้นนี้ชอบฝังรากลงในหินใต้ดิน และสามารถทนแล้งได้อย่างดีเยี่ยม อัตราการเจริญเติบโตช้า การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ดินชื้นสม่ำเสมอ รดน้ำสัปดาห์ละครั้ง ลดการรดน้ำในช่วงปลายฤดูใบไม้ร่วงถึงฤดูหนาว พืชทนแล้งและไม่ชอบน้ำขัง
การตัดแต่งกิ่ง---ใบล่างจะเริ่มมีสีเหลืองในเวลาประมาณสองถึงสามปี ซึ่งเป็นช่วงอายุตามธรรมชาติของใบ เมื่อใบเหลืองไม่น่าดูแล้ว ให้นำออก หากต้นไม้สูงเกินไปสำหรับพื้นที่ ให้ตัดยอดออก  
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยน้ำที่สมดุลทุก ๆ เดือน งดใส่ปุ๋ยในฤดูหนาว
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่ค่อยมีศัตรูพืชหรือโรค ระวังไรแมงมุม เพลี้ยไฟ และแมลงเกล็ด/ ไวต่อฟลูออไรด์ในน้ำประปา เมื่อใช้น้ำประปาเป็นเวลานาน อาจมีจุดดำหรือขอบเหลืองบนใบ; น้ำมากเกินไป หรือดินระบายน้ำไม่ดี อาจทำให้รากเน่าได้
รู้จักอ้นตราย---เป็นพิษต่อสุนัขและแมว
ใช้ประโยชน์---ต้นไม้มักจะเก็บเกี่ยวมาจากป่าและบางครั้งก็ปลูกเพื่อเรซินที่เรียกว่าเลือดมังกร ซึ่งมีการค้าขายระหว่างประเทศเป็นยา
ใช้เป็นยา---ใช้ในทางเป็นพืชสมุนไพรอย่างดีเลิศ เรซิ่นแห้งที่เรียกว่า xue jie หรือเลือดของมังกรถูกใช้เป็นยา
- Resina Draconis เป็นยางสีแดงที่ได้จากลำต้นของต้นไม้ต้นนี้มันสามารถส่งเสริมการไหลเวียนโลหิตและยังทำหน้าที่เป็นยาแก้ปวด, ต้านเชื้อแบคทีเรีย, ต้านการอักเสบ, สารต้านอนุมูลอิสระ, น้ำยาฆ่าเชื้อ, ยาสมานแผลและห้ามเลือด.
- เป็นที่รู้จักกันเพื่อเพิ่มการทำงานของภูมิคุ้มกัน, ส่งเสริมการซ่อมแซมผิว, หยุดเลือดไหลและเพิ่มการไหลเวียนโลหิตโดยทั่วไปมีการกำหนดเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตในการรักษาอาการบาดเจ็บที่กระทบกระเทือนจิตใจ ภาวะชะงักงันในเลือด และความเจ็บปวด มักใช้ภายนอกเพื่อรักษาบาดแผล และปัญหาผิวหนัง
- เรซิน (ยาง) ที่ได้จากต้นไม้มักใช้ในการแพทย์แผนจีน ซึ่งเรียกว่า 'เลือดมังกร' หรือ ('xue jie') ถือเป็นสารประกอบสำคัญสำหรับใช้ในการแพทย์แผนจีน เป็นองค์ประกอบหลักของการเตรียมการห้ามเลือดของจีนที่เป็นที่รู้จักและใช้กันมาก 'Yun Nan Bai Yao' ในฐานะที่เป็น 'ยาครอบจักรวาลของเรซินกระตุ้นเลือด' RD มีคุณค่าทางยาที่ดี และกิจกรรมทางชีวภาพหลักมาจากสารประกอบฟีนอลิก
- การศึกษาทางเภสัชวิทยาแสดงให้เห็นว่าเรซินมีผลในเชิงบวกต่อการรักษาโรคเลือดชะงักงัน การบาดเจ็บ เนื้องอก การอักเสบ โรคทางนรีเวช โรคผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ และอื่นๆ
- สารสกัดเอทานอลของเรซินแสดงคุณสมบัติต้านการเกิดลิ่มเลือดที่มีศักยภาพโดยส่งผลต่อการรวมตัวของเกล็ดเลือดและทำให้มีฤทธิ์ต้านการแข็งตัวของเลือด
- "น้ำยาอุทัย" ที่ผสมน้ำดื่มแต่โบราณ ใช้เปลือกจันทน์ผาที่ยืนต้นแห้งตายแล้ว แก่นจะเป็นสีแดง นำมาบดให้ละเอียดเป็นผงผสมน้ำมีกลิ่นหอม ดังนั้นกลิ่นและสีของน้ำยาอุทัยจึงไม่ใช่สารสังเคราะห์แต่มาจากต้นไม้ชนิดนี้ คุณสมบัติช่วยดับกระหายคลายร้อน (อ้างอิงจากหนังสือ ดอกไม้ และประวัติไม้ดอกเมืองไทย จาก ชุดธรรมชาติศึกษา โดย วิชัย อภัยสุวรรณ 2532)
ใช้ปลูกประดับ---จันทน์ผาหรือจันทน์แดงคือต้นไม้ต้นเดียวกัน เพราะในไทยจะเห็นจันทน์ผาอยู่ 2 ต้นคือชนิดต้นที่มีใบกว้างและต้นที่มีใบแคบคม ; *เคยคิดว่าจันทน์ผาคือต้นใบกว้างและจันทน์แดงคือต้นใบแคบ ปลายเรียวแหลม นั่นล่ะคิดผิดเลย เพราะชื่อในวงการพฤกษศาสตร์ใช้เรียกกันอยู่ชื่อเดียวคือ Dracaena cochinchinensis และความกว้างหรือความแคบของใบยึดถือเป็นความต่างชนิดของพันธุ์ไม่ได้ จันทน์ผาหรือจันทน์แดงมีชื่อเรียกอีกอย่างว่า "ลักจั่น" ซึ่งหมายถึงต้นไม้ที่ไม่ใช่ต้นหมากหรือมะพร้าว แต่ก็สามารถออกดอกเป็นจั่นได้อย่างจั่นหมากหรือมะพร้าว คือไปลักจั่นหมาก และมะพร้าวมาออกได้ที่ต้นของมันเอง จันทน์ผานิยมปลูกเป็นไม้ประดับสำหรับจัดสวนในประเทศไทยมาก (2008) การขนย้ายจันทน์ผาแบบไม่มีดินติดรากละก็เตรียมสตางค์ไว้เสียค่าปรับได้ เพราะเหตุที่ว่าถูกขนจากป่าเอามาขายจนจะหมดป่าอยู่แล้วบางทีขุด ถอน ตัดทอนกันมาทำเป็นบ้างไม่เป็นบ้างตายไปอย่างน่าเสียดายก็มาก (2008)
*(ส่วนตัว)
ระยะเวลาออกดอก/ติดผล---มีนาคม-กรกฎาคม/กรกฎาคม-สิงหาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง กิ่งแก่ปักชำหรือแม้โยนทิ้งไปก็อาจหยั่งรากได้ง่าย


106 เลือดมังกร/Dracaena draco

[dra-SEE-nah] [DRAY-koh]


รูปภาพประกอบจาก--- Botanica' Pocket Trees & Shrubs by Random House Australia Pty Ltd

ชื่อวิทยาศาสตร์---Dracaena draco (L.) L.(1767)
ชื่อพ้อง---
Has 21 Synonyms.
---Basionym: Asparagus draco L.
(1758) See  https://www.gbif.org/species/5304469
---
More---See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:534171-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Canary Islands dragon tree, Drago, Dragon's blood, Dragon tree
ชื่ออื่น---เลือดมังกร (ภาคกลาง) ;[AFRIKAANS: Drakebloedboom];[ARABIC: Dirasiana altinin.];[CHINESE: Lóng xuè shù.];[DUTCH: Drakenbloedboom.];[FRENCH: Sang de dragon (Resin), Dragonnier commun, Dragonnier des Canaries.];[GERMAN: Kanarischer Drachenbaum, Drachenbaum, Drachenblutbaum.];[ITALIAN: Albero del drago, Dracena, Palma sangue di drago, Sangue di Drago.];[JAPANESE: Ryuuketsuju.];[POLISH: Dracena smocza, Drzewo smocze, Smokowiec.];[PORTUGUESE: Dragoeiro, Dragoeiroromână, Dragoeiro-da-Madeira, Dragoeiro-das-Canárias.];[SPANISH :Drago, Drago De Canarias, Sangre De Drago, El drago];[SWEDISH: Drakblodsträd.];[THAI: Lueat mangkon (Central).]
EPPO Code---DRNDR (Preferred name: Dracaena draco)
ชื่อวงศ์---ASPARAGACEAE
ถิ่นกำเนิด ---ทวีปแอฟริกา
เขตกระจายพันธุ์---หมู่เกาะคะเนรี, เคปเวิร์ด, โมร็อคโค ; ยุโรป:โปรตุเกส สเปน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อ สกุล Dracaena มาจากภาษากรีก“ δράκαινα” (drakàina) หมายถึง มังกรเพศเมีย ซึ่งสื่อถึงลักษณะพิเศษที่มีน้ำยางสีแดงภายในลำต้น ; ชื่อระบุชนิด 'draco' มาจากความศรัทธาของชาวเกาะเนรีที่มีต่อต้นไม้ชนิดหนึ่ง นั่นคือ Dragon Tree หรือ D. draco ซึ่งเป็นต้นไม้ที่มีอายุยืนยาวอยู่ได้นานกว่า 600 ปีหรือมากกว่านั้น ซึ่งนอกจากจะมีน้ำยางสีแดงแล้ว ยังมีลำต้นใหญ่มีใบสีเขียวแผ่กิ่งก้านสาขาคล้ายหัวมังกรอีกด้วย
Dracaena draco เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์หน่อไม้ฝรั่ง (Asparagaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดยCarl Linnaeus (1707–1778)ในปี พ.ศ.2410
ที่อยู่อาศัย---แหล่งกำเนิด สเปน (หมู่เกาะคะเนรี), เคปเวิร์ด, โปรตุเกส (มาเดรา), และเฉพาะในภาคตะวันตกของโมร็อกโก และแนะนำให้รู้จักกับโปรตุเกส (อะซอเรส) เติบโตในพื้นที่ลุ่มแห้งแล้ง ป่าไม้ไม้พุ่มพื้นที่ที่เป็นหิน (เช่น หน้าผาภายในประเทศ ยอดเขา) ทะเลชายฝั่ง ที่ระดับความสูง 30-1,000 เมตร


รูปภาพประกอบ" El Drago Milenario " จาก http://tapasintenerife.com/2019/01/el-drago-milenario-the-guanches/

ลักษณะ---เป็นต้นไม้ที่มีลำต้นกลมเมื่อโตเต็มที่จะมีเนื้อไม้อยู่ภายใน ลำต้นขนาดใหญ่มาจากการมีส่วนร่วมของกลุ่มของรากอากาศที่โผล่ออกมาจากฐานของกิ่งไม้ที่ต่ำที่สุดและเติบโตลงสู่ดิน พวกมันเกาะติดแน่นกับลำต้นรวมเข้าด้วยกันและทำให้เกิดการเติบโตในแนวรัศมี เมื่ออายุยังน้อยจะมีก้านเดี่ยว เมื่ออายุประมาณ 10-15 ปีก้านจะหยุดการเจริญเติบโตและก่อให้เกิดดอกแรกที่มีสีขาวกลิ่นหอมคล้ายดอกลิลลี่ตามด้วยผลเบอร์รี่กลมสีแดงขนาด1-1.5 ซม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม--- ปลูกได้ในเขตภูมิอากาศอบอุ่นกึ่งเขตร้อนและเขตอบอุ่น (USDA Zone 9b: to -3.8 °C -11: above 4.5 °C) ต้องมีตำแหน่งที่มีแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) เมื่อต้นอายุน้อย ต้องการแสงแดดรำไร ถึงครึ่งวัน พอโตเต็มที่จึงย้ายปลูกในที่ที่มีแสงแดดตลอดวัน ชอบดินระบายน้ำดี ค่า pH ของดิน 6.0–6.5 (มีความเป็นกรดเล็กน้อย) อัตราการเจริญเติบโตช้าเติบโตช้า โดยใช้เวลาประมาณ 10 ปีจึงจะสูงได้ 1.2 เมตร แต่อายุยืน เริ่มออกดอกเมื่ออายุประมาณ 30 ปี การบำรุงรักษา ต่ำ
- หลังจากออกดอกแต่ละครั้งต้นไม้ก็จะแตกกิ่งก้าน แต่ละสาขาเติบโตประมาณ 10-15 ปี และแตกแขนงใหม่ดังนั้นต้นไม้ที่โตเต็มที่จึงมีลักษณะคล้ายร่ม มีการเติบโตอย่างช้าๆต้องใช้เวลาประมาณสิบปีจึงจะสูงถึง1.2 เมตร มันไม่แสดงวงแหวนประจำปีหรือแสดงการเจริญเติบโตใด ๆ ดังนั้นอายุของต้นไม้สามารถถูกประเมินโดยจำนวนการแตกแขนงก่อนถึงเรือนยอด ตัวอย่างต้นไม้ที่เรียกว่า " El Drago Milenario " (มังกรอายุหนึ่งพันปี) เติบโตที่ Icod de los VinosทางตะวันตกเฉียงเหนือของTenerife เป็นพืชที่มีชีวิตที่เก่าแก่ที่สุดของสายพันธุ์นี้ อายุของมันประมาณ 800 ปีนอกจากนี้ยังเป็น D. draco ที่ใหญ่ที่สุดในจำนวนต้นไม้ที่ยังมีชีวิตอยู่ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 20 เมตรและสูงประมาณ 18 เมตร ต้นไม้สามารถมีชีวิตอยู่ได้เป็นประจำเป็นเวลา 600 ปีขึ้นไป  ตัวอย่างที่สูง 21 เมตรมีอายุประมาณ 6,000 ปี ถูกทำลายด้วยพายุในปี พ.ศ. 2411
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ดินชื้นสม่ำเสมอ รดน้ำสัปดาห์ละครั้ง ลดการรดน้ำในช่วงปลายฤดูใบไม้ร่วงถึงฤดูหนาว พืชทนแล้งและไม่ชอบน้ำขัง เหมาะสำหรับ xeriscaping ต้นไม้ชนิดนี้ดูดซับความชื้นส่วนใหญ่จากอากาศมากกว่าดิน ดังนั้นอาจพบว่าการเพิ่มความชื้นในอากาศภายในอาคาร มีประโยชน์ โดยเฉพาะในช่วงฤดูหนาวที่แห้งแล้ง
การตัดแต่งกิ่ง---ไม่จำเป็นต้องตัดแต่งกิ่งเพื่อรูปร่าง แต่ให้เอาใบที่ตายแล้วออก หากต้นไม้สูงเกินไปสำหรับพื้นที่ ให้ตัดกิ่งด้านบนออก ซึ่งจะกระตุ้นให้เกิดการเจริญเติบโตที่หนาแน่นมากขึ้น
การใส่ปุ๋ย---ให้อาหาร พืชทุกๆ หกเดือนด้วยปุ๋ยควบคุมการปลดปล่อย พืชที่ได้รับอาหารอย่างดีจะมีสีแดงเล็กน้อยที่ขอบใบ งดใส่ปุ๋ยในฤดูหนาว
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่ค่อยมีศัตรูพืชหรือโรค ระวังไรแมงมุม เพลี้ยไฟ และแมลงเกล็ด/ ไวต่อฟลูออไรด์ในน้ำประปา เมื่อใช้น้ำประปาเป็นเวลานาน อาจมีจุดดำหรือขอบเหลืองบนใบ; น้ำมากเกินไป หรือดินระบายน้ำไม่ดี อาจทำให้รากเน่าได้
รู้จักอ้นตราย---เป็นพิษต่อสุนัขและแมว เมล็ดพืชมีพิษหากกินเข้าไป


รูปภาพประกอบ" El Drago Milenario " จาก http://tapasintenerife.com/2019/01/el-drago-milenario-the-guanches/

การใช้ประโยชน์---ต้นไม้มักถูกเก็บเกี่ยวมาจากป่าและบางครั้งก็ถูกนำไปปลูกเพื่อใช้เรซิ่นสีแดงที่เรียกว่าเลือดของมังกร ซึ่งมีการซื้อขายกันในระดับสากลในฐานะยา แหล่งที่มาของสารที่เรียกว่าเลือดมังกร ได้จากเปลือกไม้และใบไม้ที่ถูกตัด เรซิ่นสีแดงจากต้นไม้นี้มีสาร mono- and dimeric flavans จำนวนมากที่ทำให้เกิดสีแดงของเรซิ่น
ใช้เป็นยา---
มีการใช้ในยาแผนโบราณจำนวนมาก
ใช้ปลูกประดับ---
ได้รับการปลูกฝังและวางจำหน่ายอย่างกว้างขวางในฐานะเป็นไม้ประดับสำหรับสวนสาธารณะและสวนขนาดใหญ่ทุกที่ ที่มีสภาพภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียนที่เหมาะสม เนื่องจากความทนทานต่อสภาพแห้งแล้งจึงถูกนำไปใช้ในโครงการภูมิทัศน์ที่ยั่งยืนในภูมิภาคแห้งแล้ง
ใช้อื่น ๆ---
เรซิ่นสีแดงมีการใช้งานที่หลากหลาย: เป็นสารเคลือบเงา; สำหรับย้อมสีไม้เช่นไวโอลิน; สำหรับดองศพ ฯลฯ
ความเชื่อ/พิธีกรรม---
ในตำนานของชาวยุโรปว่าเป็นเลือดของมังกรและมักจะถูกนำมาใช้เพื่อคุณภาพที่วิเศษและเป็นยา เรซิ่นยังคงใช้มาจนถึงปัจจุบันเพื่อผลิตธูปและน้ำมันชักเงาที่ใช้ในการย้อม
ได้รับรางวัล---AGM- Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit.
ภัยคุกคาม---
เนื่องจากถูกคุกคามจากกิจกรรมการตัดไม้และการเพิ่มการตั้งถิ่นฐานและการเกษตร ทำให้จำนวนประชากรลดลงอย่างต่อเนื่อง ได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2021 Dracaena draco ถูกระบุว่า ใกล้สูญพันธุ์ภายใต้เกณฑ์ B2ab(ii,iii,iv,v)
สถานะการอนุรักษ์---VU- VULNERABLE B2ab(ii,iii,iv,v) - ver 3.1 - IUCN. Red List of Threatened Species.(2021)
source: Silva, L., Caujapé-Castells, J., Lobo, C., Casimiro, P., Moura, M., Elias, R.B., Fernandes, F., Fontinha, S.S. & Romeiras, M.M. 2021. Dracaena draco. The IUCN Red List of Threatened Species 2021: e.T30394A119836316. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2021-2.RLTS.T30394A119836316.en. Accessed on 22 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์
https://www.iucnredlist.org/species/30394/119836316
-
ชนิดนี้มีชื่ออยู่ในกฎหมายระดับภูมิภาค ภาครัฐ และระหว่างประเทศ แพร่หลายในการเพาะปลูก มี คอลเลกชันนอกแหล่งกำเนิด มากกว่า 180 รายการ สายพันธุ์นี้ได้รับการจัดอันดับสีแดงทั่วโลกว่ามีความเสี่ยงในปี 1998
-
สายพันธุ์นี้มีรายชื่ออยู่ในภาคผนวก IV ของ EU Habitats Directive และอยู่ในรายการ  ภายใต้ภาคผนวก 1 ของอนุสัญญาว่าด้วยการอนุรักษ์สัตว์ป่าและถิ่นที่อยู่ตามธรรมชาติของยุโรป (อนุสัญญาเบิร์น ) นอกจากนี้ยังได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายระดับภูมิภาคอีกด้วย ได้รับการประเมินว่าใกล้สูญพันธุ์ (B1ab(iii)+2ab(iii); C2a(i)) ในบัญชีแดงแห่งชาติของสเปน (โมเรโน 2008) และอยู่ในอันตรายสำหรับบัญชีแดงของยุโรป (Almeida Pérez 2011, Bilz et al. 2011, อัลเมดา เปเรซ และบีช 2017)
-
บนหมู่เกาะคานารี ประชากรรวมอยู่ใน Parque Rural Nublo (SIC), Parque Rural Anaga (SIC), Reserva Natural Integral Roques de Anaga (SIC), Reserva Natural Integral Ijuana (SIC), Interián (SIC), Parque Rural Teno ( SIC) Reserva Natural Especial Bco. del Infierno (SIC), Parque Natural Corona Forestal (SIC), Monumento Natural Montaña de Tejina และ Riscos de Bajamar y Bco เดอ ไนอาการา (SIC) เมล็ดพันธุ์มีอยู่ในธนาคารเจิร์มแบงค์ (Almeida Pérez 2004)
-
ในโปรตุเกส เมล็ดพันธุ์ของสายพันธุ์นี้จะถูกเก็บไว้ในธนาคารเมล็ดพันธุ์ของสวนพฤกษศาสตร์แห่งมาเดรา และสวนเดียวกันนี้ได้จัดทำแผนการนำกลับมาใช้ใหม่ (คณะกรรมาธิการของประชาคมยุโรป 2009) สวนแห่งนี้ยังพยายามขยายพันธุ์พืชของหนึ่งในบุคคลที่ได้รับความเสียหายจากพายุในเมืองมาเดรา แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ เมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2552 สวนพฤกษศาสตร์มาเดราได้นำไปสู่การเสริมกำลังประชากรในแหล่งที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติด้วยพืช 10 ชนิดที่เกิดจากเมล็ดพืชธรรมชาติ การติดตามเพิ่มเติมในปี 2561 พบว่าพืชอยู่รอดได้ 8 ต้น ซึ่งหมายความว่ามีทั้งหมด 9 ต้น
ขยายพันธุ์---
เมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ
-
โดยปกติจะขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ซึ่งก่อนหน้านี้จะทำการผ่าเพื่อเร่งกระบวนการงอก โดยวางไว้ใต้ผิวดินในดินร่วนปนทรายที่ระบายความชื้นได้ปานกลางที่อุณหภูมิ 22-24 °C; เมล็ดพืชต้องการแสงในการงอก ดังนั้นภาชนะหว่านจึงต้องวางไว้ในตำแหน่งที่มีแสงสว่างเป็นพิเศษ
-
กิ่งแก่ปักชำหรือแม้โยนทิ้งไปก็อาจหยั่งรากได้ง่าย

107 สะเดาบ้าน/Azadirachta indica

[ay-zad-ih-RAK-tuh] [IN-dih-kuh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Azadirachta indica A.Juss.(1830)
ชื่อพ้อง--Has 13 Synonyms.
---Basionym: Melia azadirachta L.(1753).http://legacy.tropicos.org/Name/20400352
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:1213180-2#synonyms
ชื่อสามัญ---Neem Tree, Neem, Indian Lilac, Pride of china, Siamese neem tree
ชื่ออื่น---กะเดา(ภาคใต้); ควินิน(ทั่วไป); จะตัง(ส่วย); สะเดา(ภาคกลาง); สะเดาอินเดีย(กรุงเทพฯ); สะเลียม(ภาคเหนือ) ;[ASSAMESE: Neem, Maha-neem, Mahaneem, Neem.];[BENGALI: Neem.];[CAMBODIA: Aka sdov];[ETHIOPIA: Azad darakht i hindi, N ib.];[FRENCH: Azadirac d'Inde, Margosier, Margousier.];[GERMAN: Niembaum.];[HAITI: Nin nin.];[INDONESIA: Imba, Intaran, Membha, Mempheuh, Mimba.];[JAPANESE: Indosendan.];[KANNADA: Turakabevu, Bevu/ Kirubevu.];[KENYA: Mkilifi, Mwarubaini kamili.];[KISWAHILI: Mwarobaini.];[LAOS: Ka-dao];[MALAYALAM: Nimbam, Vembu, Ayurveppu, Kaippanveppu, Ariyaveppu, Veppu.];[MALAYSIA: Baypay, Mambu, Sadu, Veppam.];[MARATHI: Nimbay.];[MYANMAR: Bowtamaka, Tamabin Tamar, Tama, Tamaga, Margosa, Neem.];[NIGERIA: Dongoyaro.];[PAKISTAN: Nim.];[PORTUGUESE: Amargosa.];[SANSKRIT: Pakvakrita, Nimbaka.];[SPANISH: Nim, Margosa, Lila india.];[SRI LANKA: Kohomba.];[TAMIL: Sengumaru, Veppai, Veppa, Vembu.];[TELUGU: Vepa.];[THAI: Kadao (Peninsular); Khwinin (General); Cha-tang (Suai); Sadao (Central); Sadao india (Bangkok); Saliam (Northern).];[VIETNAM: Sầu đâu, Gỏi sầu đâu];[TRADE NAME: Neem.].
EPPO Code---MEIAD (Preferred name: Azadirachta indica.)
ชื่อวงศ์---MELIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---อินเดีย อินโดนีเซีย มาเลเซีย พม่า ปากีสถาน ศรีลังกา ไทย หมู่เกาะมัลดิฟส์
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Azadirachta' มาจากชื่อเปอร์เซียโบราณของต้นไม้ azad-darakht-i-hindi ; ชื่อระบุชนิด 'indica' จากภาษาละติน หมายถึงความเกี่ยวข้องกับ อนุทวีปอินเดีย 
- ชื่อสามัญ 'Neem' เป็นคำนามของชาวฮินดูที่มาจากภาษาสันสกฤต 'Nimba'
Azadirachta indica เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กระท้อนหรือมะฮอกกานี (Meliaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดยAdrien Henri Laurent de Jussieu (1797–1853)นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศสในปี พ.ศ.2373
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในพื้นที่แห้งแล้งของอนุทวีปอินเดีย พม่าและจีน มันกระจายตามธรรมชาติในประเทศไทย มาเลเซียและอินโดนีเซียและได้กลายเป็นหนึ่งในต้นไม้ที่แพร่หลายที่สุดในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน มันได้กลายเป็นสายพันธุ์รุกรานในแคริบเบียน (เปอร์โตริโก, สาธารณรัฐโดมินิกัน), sub-Saharan Africa (เคนยา, แกมเบีย, เซเนกัล, กินีบิสเซา, กานา, แทนซาเนีย) และแปซิฟิก (ออสเตรเลีย, ฟิจิ, หมู่เกาะมาร์แชลล์) เกิดขึ้นตามธรรมชาติในป่าผลัดใบและป่าหนามหรือป่าอะคาเซีย รวมถึงที่ดินเพื่อเกษตรกรรมที่รกร้าง, สะวันนาและป่าแห้งแล้ง พบได้ที่ระดับความสูง 200 - 1300 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลาง สูง 5-10 เมตร ทุกส่วนมีรสขม ยอดอ่อนแตกใหม่สีน้ำตาลแดง เปลือกสีเทาปนดำแตกเป็นร่อง เล็กๆ หรือเป็นสะเก็ด เปลือกที่กิ่งอ่อนเรียบใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับ มีใบย่อย 7-9 คู่ ใบย่อยรูปหอกเบี้ยวเล็กน้อยขอบใบหยักฟันเลื่อย ดอกช่อออกที่ปลายกิ่งขณะแตกใบอ่อน กลีบดอกสีขาวมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ผล รูปกลมรี ฉ่ำน้ำ ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่สีเหลืองอมเขียวผิวเรียบขนาด 1.5-2 ซม.มีเมล็ดเดียว สะเดาจะให้เมล็ดเมื่ออายุ 5 ปีขึ้นไป  


ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---เติบโตทั่วโลกในพื้นที่เขตร้อนและกึ่งเขตร้อน (USDA Zone 10-12) ในตำแหน่งแสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรง 6ชุ่วโมงขึ้นไปต่อวัน) ชอบดินที่มีการระบายน้ำได้ดี  แต่ทนต่อดินที่ไม่ดีได้ ค่า pH ในช่วง 5.5-7 ที่ทนได้ 5-7.5 ไม่ทนน้ำท่วมขังหรือดินที่เปียกแฉะตลอดเวลา
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ปล่อยให้ดินแห้งระหว่างการรดน้ำ ทนแล้ง; เหมาะสำหรับ xeriscaping
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งในช่วงปลายฤดูร้อน
การใส่ปุ๋ย---ให้อาหารต้นไม้เดือนละครั้งในฤดูใบไม้ผลิและฤดูร้อน โดยใช้ปุ๋ยที่มีคุณภาพดีและสมดุลเล็กน้อย หรือปุ๋ยละลายน้ำเจือจาง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีปัญหาแมลงหรือโรคร้ายแรง
รู้จักอันตราย---ตามรายงานของ American Journal of Neuroradiology น้ำมัน Margosa มีความสามารถในการทำให้เกิดโรคสมอง จากพิษ และโรคตา บางรูปแบบได้ หากบริโภคในปริมาณที่เกิน 150 มล. (5.07 ออนซ์ของเหลว)
- ในผู้ใหญ่การใช้สะเดาในระยะสั้นนั้นปลอดภัยในขณะที่การใช้ในระยะยาวอาจเป็นอันตรายต่อไตหรือตับ ในเด็กเล็กน้ำมันสะเดาเป็นพิษและอาจนำไปสู่ความตาย สะเดายังอาจทำให้เกิดการแท้งบุตร ภาวะมีบุตรยากและน้ำตาลในเลือดต่ำ
ใช้ประโยชน์--- เป็นพืชที่มีคุณค่ามาก เป็นสมุนไพรที่มีประสิทธิภาพใช้เป็นอาหาร  ใช้เป็นยาขับไล่แมลง และสินค้าอื่น ๆ อีกมากมาย ต้นไม้เป็นที่ยอมรับทั่วทั้งเขตร้อนและ กึ่งเขตร้อน สำหรับเป็นไม้ประดับที่ให้ร่มเงาตลอดทั้งปี
ใช้กิน--- ใบสะเดาและดอกสะเดา รสขม ใช้เป็นอาหารในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ก่อนจะปรุงเป็นอาหารชนิดต่าง ๆจะต้มน้ำทิ้งเพื่อขจัดความขม
- ในพม่าใบสะเดาอ่อนและดอกตูมถูกต้มกับฝักมะขามเพื่อทำให้ความขมของมันอ่อนลงและกินเป็นผัก ส่วนใบสะเดาดองจะกินกับมะเขือเทศและน้ำปลา
- ในประเทศไทย ใบอ่อนและดอกตูมลวกกินกับน้ำปลาหวาน
ใช้เป็นยา--- ยาที่ทำจากสะเดาได้ถูกนำมาใช้ในประเทศอินเดียมานานกว่าสองพันปี และเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของยาสิทธา , อายุรเวทและ Unani สำหรับวัตถุประสงค์ยา ฆ่าพยาธิ, เชื้อรา, เบาหวาน, ต้านเชื้อแบคทีเรีย, ไวรัส, การคุมกำเนิดและยากล่อมประสาท และมีการใช้สำหรับการรักษา โรคผิวหนัง ใบสะเดาจะใช้ในการรักษา กลาก , โรคสะเก็ดเงินและโรคอื่น ๆน้ำมันสะเดาใช้สำหรับรักษาเส้นผม ปรับปรุงการทำงานของตับ ล้างพิษในเลือดและปรับสมดุลระดับน้ำตาลในร่างกาย
- ตำรายาไทยใช้ก้านใบเป็นยาแก้ไข้ทุกชนิด   
ใช้เป็นไม้ประดับ---เป็นต้นไม้มีประโยชน์ เป็นเรื่องธรรมดามากที่จะเห็นต้นสะเดาที่ใช้ปลูกริมถนน ตามวัด โรงเรียนและอาคารสาธารณะอื่น ๆ หรือใช้จัดสวนตามบ้านพักอาศัยของคนส่วนใหญ่ เมล็ดและใบมีสาร Azadirachtin ใช้สกัดเป็นยาฆ่าแมลงชนิดต่างๆได้หลายชนิด ฉะนั้นเมื่อนำมาปลูก จึงไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องโรคแมลง นิยมปลูกเป็นแนวบังลม หรือให้ร่มเงาเพราะมีระบบรากลึกแข็งแรงทำให้ลำต้นแข็งแรงและทนแล้งได้ดีมาก
อื่น ๆ---ต้นสะเดาเป็นยาขับไล่แมลงที่มีศักยภาพจะไม่ฆ่าแมลงโดยตรง สารประกอบที่ใช้งานหลักเรียกว่า azadirachtin สารสกัดสามารถทำจากใบและเนื้อเยื่ออื่น ๆ แต่เมล็ดมีความเข้มข้นสูงสุดมันทำหน้าที่เป็นยาขับไล่แมลงยับยั้งการกินอาหารและขัดขวางการเจริญเติบโตของแมลงและเปลี่ยนแปลงการสืบพันธุ์ ยับยั้งการลอกคราบป้องกันไม่ให้ตัวอ่อนพัฒนาเป็นดักแด้ มันได้พิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพในการเป็นยาต้านการกินของแมลงประมาณ 100 ชนิด โดยไม่ส่งผลกระทบต่อแมลงผสมเกสรที่เป็นประโยชน์อื่น ๆ เช่นผึ้ง
- น้ำมันสะเดามีประสิทธิภาพสูงในการกำจัดศัตรูพืชหลายชนิดรวมไปถึง เพลี้ยอ่อน เพลี้ยแป้ง เชื้อราริ้น แมลงหวี่ขาว น้ำมันยังใช้เป็นยาฆ่าเชื้อราได้ดีสำหรับปัญหาต่างๆ เช่นโรคราแป้ง จุดด่างดำและ เชื้อราที่เป็นเขม่า
- ใช้เค้กสะเดา (ส่วนที่เหลือหลังจากการสกัดน้ำมันจากเมล็ด) เป็นปุ๋ยอินทรีย์และการแก้ไขดิน เชื่อว่าการเพิ่มประสิทธิภาพของปุ๋ยไนโตรเจนโดยการลดอัตราการไนตริฟิเคชั่นและยับยั้งศัตรูพืชในดิน ได้แก่ ไส้เดือนฝอยราและแมลง
- ใบและกิ่งเล็ก ๆ ใช้เป็นปุ๋ยพืชสด ลำต้นหลักของต้นไม้ยังใช้กันอย่างแพร่หลายเพื่อทำเสาสำหรับการก่อสร้างเพราะไม้สามารถทนต่อปลวก ไม้มีมูลค่าสูงมากในฐานะเป็นยาฆ่าแมลงซึ่งในบางพื้นที่ของแอฟริกาต้นไม้นั้นปลูกเป็นพุ่มไม้เพื่อให้ได้ใช้ใบไม้เป็นเสบียงสำหรับใช้งาน
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2018 Azadirachta indica ถูกระบุว่ามีความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2018)
source: Barstow, M. & Deepu, S. 2018. Azadirachta indica. The IUCN Red List of Threatened Species 2018: e.T61793521A61793525. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2018-1.RLTS.T61793521A61793525.en. Accessed on 23 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ source: https://www.iucnredlist.org/species/61793521/61793525
- มีรายงานการสะสมนอกแหล่งกำเนิด ของสายพันธุ์นี้ ภายในอินเดียจำนวนเจ็ดสิบสามแห่ง  (BGCI 2018)  
- Azadirachta indicaได้รับการคุ้มครองเป็นอย่างดี พบได้ในสวนภายในบ้านหลายแห่ง และเป็นพืชศักดิ์สิทธิ์ที่เป็นที่ศักดิ์สิทธิ์ในพิธีกรรมและเทศกาลของชาวฮินดู (S. Deepu pers. comm. 2018) พันธุ์นี้มีการเพาะปลูกกันอย่างแพร่หลาย แต่ไม่ค่อยมีใครรู้จักประชากรพื้นเมืองของสายพันธุ์นี้
- จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องตรวจสอบสถานที่ที่พบชนิดพันธุ์ภายในขอบเขตดั้งเดิมและระบุภัยคุกคามใด ๆ แนะนำให้ทำการสำรวจขนาดประชากรด้วย และเนื่องจากงานจีโนมของการเพาะปลูกชนิดพันธุ์ควรดำเนินการเพื่อให้แน่ใจว่าความหลากหลายทางพันธุกรรมยังคงอยู่
ระยะออกดอก/ติดผล---ธันวาคม-กุมภาพันธ์/ มีนาคม-พฤษภาคม
ขยายพันธุ์ ---เมล็ด ตอนกิ่งและปักชำ
- เมล็ดมีอายุสั้นและอยู่ได้เพียง10-12 วันจึงควรสดและใช้โดยเร็วที่สุด ปลูกเมล็ดลงดินโดยตรง หรือเริ่มปลูกในถาดหรือกระถางแล้วย้ายปลูกกลางแจ้งในเวลาประมาณ 3 เดือน


108  หูกวาง/Terminalia catappa

[ter-min-NAY-lee-uh] [kuh-TAP-uh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Terminalia catappa L.(1767)
ชื่อพ้อง---Has 21 Synonyms.
---Buceras catappa (L.) Hitchc.(1893)
---Myrobalanus catappa (L.) Kuntze. (1891)
---Juglans catappa (L.) Lour.(1790)
---Mote.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:171034-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Singapore Almond, Tropical almond, Sea Almond, Beach almond, Country almond, Malabar almond, False kamani
ชื่ออื่น---ตาปัง (พิษณุโลก, สตูล), โคน (นราธิวาส), หลุมปัง (สุราษฎร์ธานี), คัดมือ ตัดมือ (ตรัง), ตาแปห์ (มลายู-นราธิวาส) ;[ASSAMESE: Kath-badam.];[BENGALI: Badam.];[BRAZIL: Amendoeira-da-India, Amendoeira-da-praia, Sombreiro.];[BRUNEI DARUSSALAM: Telisai, Terminalia.];[CAMBODIA: Barang, Châmbak barang];[CHINESE: Lan ren shu.];[COLOMBIA: Kotamba.];[FIJI: Tavali, Tivi.];[FRENCH: Amandier de la Martinique, Amandier des Indes, Badamier, Myrobolan.];[GERMAN: Etangen baum, Indischer Mandelbaum, Katappenbaum.];[HAITI: Amadier tropical, Amandier des Indes.];[HINDI: Jangli-badam, Badam, Desi-badam.];[INDIA: Adamaram, Badam, Badambo, Badami]; [INDIA/ANDAMAN /NICOBAR ISLANDS: White Bombay, White bombway.];[INDONESIA: Ketapang (Java); Ai calesse catapo (Nusa Tenggara).];[JAPANESE: Momotamana.];[KANNADA: Taree.];[LAOS: Hou kouang, Hu kwang, Huu kwaang, Sômz moox dông.];[MALAYSIA: Jelawai ketapang, Talisai Ketapang, Lingkak (Peninsular), Telisai (Sabah).];[MARATHI: Badam, Bengali Badam.];[MYANMAR: Badan, Banda];[NETHERLANDS: Amandel boom, Wilde amandel.];[PAPUA NEW GUINEA: Jara almond, Reddish-brown Terminalia, Talis];[PHILIPPINES: Dalinsi, Kalumpit, Logo, Talisai];[PORTUGUESE: Amendoeira, Amendoeira da India.];[SANSKRIT: Tailaphala, Batam, Ingudi.];[SPANISH: Almendra, Almendrillo, Almendro, Almendro de playa.];[SRI LANKA: Kottamba];[TAMIL: Inguti, Vatha-kottai, Nattu-vadam, Saraparuppu.];[TELUGU: Badamu.];[THAI: Dat mue, Hukwang, Khon, Taa-pang];[TONGA: Telie.];[TRADE NAME: Andaman badam, Indian almond.];[USA/HAWAII: False kamani, Kamani-haole.];[VIETNAM: Bang bien, Bang nu'o'c.].
EPPO Code---TEMCA (Preferred name: Terminalia catappa.)
ชื่อวงศ์---COMBRETACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---แอฟริกา - มาดาสการ์; E. เอเชีย - จีน, อินเดีย, พม่า, กัมพูชา, เวียดนาม, มาเลเซีย, อินโดนีเซีย, ฟิลิปปินส์, นิวกินีไปยังออสเตรเลียและแปซิฟิก
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Terminalia' ; ชื่อระบุชนิด 'catappa' จากภาษามลายู ketapang
Terminalia catappa เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์สมอ(Combretaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนในปี พ.ศ.2310
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในคาบสมุทรมาเลเซีย, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้และหมู่เกาะอันดามัน เป็นต้นไม้ที่พบมากที่สุดในที่อยู่อาศัยตามแนวชายฝั่งและชายหาดในภูมิภาคเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนของอเมริกา, อินเดีย, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้และมหาสมุทรแปซิฟิก พบในแหล่งอาศัยตามธรรมชาติป่าชายฝั่ง และถูกปลูกตามสวนและสวนสาธารณะเพื่อใช้เป็นไม้ประดับให้ร่มเงา ที่ระดับความสูง 0-800 เมตร
- ในประเทศไทยเป็นไม้ท้องถิ่นของภาคใต้ มักขึ้นตามชายฝั่งทะเลทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ (ตราดและชลบุรี) ภาคตะวันตกเฉียงใต้ (ประจวบคีรีขันธ์และกาญจนบุรี) และภาคใต้ (นราธิวาส ตรัง และสุราษฎร์ธานี)


ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบหรือกึ่งผลัดใบขนาดใหญ่ต้นสูง 10-25 เมตร เปลือกเรียบสีน้ำตาล เรือนยอดแผ่กว้างกิ่งก้านเรียงในแนวราบ เป็นชั้นๆคล้ายฉัตร ต้นโตเต็มที่เรือนยอดมักจะเปลี่ยนเป็นรูปไข่ ใบ เดี่ยวเรียงเวียนสลับเป็นกลุ่มตามปลายกิ่ง แผ่นใบรูปไข่กลับกว้าง8-15ซม.ยาว10-25 ซม. ฐานใบกลมหรือค่อนเป็นรูปหัวใจ เนื้อใบหนาผิวใบเรียบเป็นมัน ดอกเล็กสีขาว ออกเป็นช่อตามง่ามใบไม่แตกแขนง ช่วงปลายเป็นดอกเพศผู้ช่วงล่างเป็นดอกสมบูรณ์เพศ ผลขนาด3.5–7 ซม. x 2-5.5 ซม.สีเขียวสด เรียบเป็นมัน มีสันแคบสองสันชัดเจน ผลแก่เปลี่ยนเป็นสีแดงหรือม่วงเข้ม เมล็ดมีความยาว 3.5 ซม.กว้างสูงสุด 8.5 ซม.หุ้มด้วยเปลือกหนาที่ยากต่อการแตก
ข้อกำหนดสภาพแวดล้อม---(USDA Zone 9b-11) ได้รับแสงแดดโดยตรงอย่างน้อยสี่ชั่วโมงต่อวัน ชอบแสงแดดเต็มที่ (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) อุณหภูมิเฉลี่ยต่อปีประมาณ 13–36°C เติบโตในดินหลากหลายประเภท รวมถึงดินเค็มและทรายอัลคาไลน์, ดินร่วนปนทราย, ดินร่วนและดินเหนียวหนัก และมีการระบายน้ำดี มีค่า pH อยู่ระหว่าง 5 - 7ทนได้ 4.3  -8.5 ทนต่อลมแรง และไอเกลือของชายฝั่งทะเลที่แห้งแล้ง ทนต่อสภาวะกร่อยได้ อัตราการเจริญเติบโต ค่อนข้างเร็ว การบำรุงรักษาต่ำ
การรดน้ำ---ความต้องการน้ำโดยเฉลี่ย ต้นไม้ชนิดนี้ทนต่อความแห้งแล้ง ฝนตกหนัก และน้ำท่วม และไม่ประสบปัญหาจากสภาพอากาศที่เปียกหรือแห้งจัด
การตัดแต่งกิ่ง---การตัดแต่งกิ่งต้องทำบ่อยและสม่ำเสมอ ทำได้ดีที่สุดในช่วงต้นฤดูใบไม้ผลิหลังดอกบาน หรือปลายฤดูใบไม้ร่วง
การใส่ปุ๋ย---ไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ย อย่างไรก็ตาม เมื่อปลูกในดินเหนียว ดินปนทรายหรือทราย หรือในดินแห้ง ควรพิจารณาใช้ปุ๋ย มาตรฐาน (10-10-10) 2-3 สัปดาห์หลังปลูก
ศัตรูพืช/โรคพืช---อ่อนแอต่อแมลงที่ร่วงหล่นโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อยังเล็ก ต้นกล้ามักถูกทำลายโดยตั๊กแตนและแมลงปีกแข็ง  เพลี้ยไฟชนิดSelenothrips rubrocintusทำให้เใบเปลี่ยนสีและการร่วงของต้นไม้ที่โตเต็มวัยก่อนวัยอันควร ต้นไม้ยังอ่อนแอต่อปลวกรู้จักอ้นตราย---ระบบรากที่เกิดขึ้นบนพื้นผิวดินอาจเป็นอันตรายต่อมนุษย์ ทางเท้าและอาคาร  มีมดหลายชนิดที่อาศัยอยู่บนต้น
การใช้ประโยชน์--- เป็นต้นไม้ที่มีความสำคัญและอเนกประสงค์ให้ อาหาร และยา และสินค้าอื่น ๆ
ใช้กิน--- ผลไม้ที่มีเส้นใยมีกลิ่นหอมและกินได้ แต่ไม่อร่อยมาก คุณภาพผลไม้อาจมีตั้งแต่ความหวานจนถึงความขม เมล็ดถือว่าอร่อยกินดิบหรือคั่วและมีรสชาติเหมือนอัลมอนด์เนื่องจากมีปริมาณน้ำมันสูง น้ำมัน ใช้ในการปรุงอาหารแทนน้ำมันอัลมอนด์ แต่มีแนวโน้มที่จะเหม็นหืนน้อยกว่า
ใช้เป็นยา---ในอินเดีย, ฟิลิปปินส์, อินโดนีเซียและนิวแคลิโดเนีย ถือว่าใบเป็นยาคุมกำเนิด  แทนนินจากเปลือกและใบใช้เป็นยาสมานแผล  และโรคบิด ขับปัสสาวะ น้ำมันอัลมอนด์ บรรเทาการอักเสบในช่องท้องและต้มกับใบในการรักษาโรคเรื้อน, หิดและโรคผิวหนังอื่น ๆ ใบเปลือกและผลไม้ใช้รักษาโรคคุดทะราด
วนเกษตร--- ระบบรากที่กว้างใหญ่ของต้นไม้นั้นรวมทั้งทรายและดินที่ไม่ดีเข้าด้วยกัน ใบไม้ที่ร่วงมากใช้เป็นวัสดุคลุมดินสำหรับการปกป้องดิน เป็นสายพันธุ์ที่มีแนวโน้มสำหรับการปลูกป่าในพื้นที่ที่เป็นทรายและดินไม่ดี
ใช้ปลูกประดับ--- ได้รับการปลูกอย่างกว้างขวางในเขตร้อนเป็นต้นไม้ที่ร่มรื่นสำหรับเป็นไม้ประดับและเป็นต้นไม้ที่ให้ความร่มรื่น ควรคำนึงถึงผลที่ตามมา เนื่องจาก ผลไม้มีกรดแทนนิกที่ทำให้เกิดเป็นคราบกับรถยนต์และสินค้าอื่น ๆ ใบไม้ที่ร่วงเป็นจำนวนมากซึ่งต้องกำจัดอย่างคงที่  
อื่น ๆ---แก่นไม้สีน้ำตาลเข้มถึงน้ำตาลแดง  เนื้อไม้แข็งแรงและยืดหยุ่นได้ ทำงานง่าย ค่อนข้างทนทานแต่ไม่ทนปลวก ไม้คุณภาพดีใช้สำหรับ เฟอร์นิเจอร์ ก่อสร้างอาคาร, เรือ, สะพาน, พื้น, ผนัง, กล่อง, ลัง, ไม้กระดานและอื่น ๆ เปลือก ใบ รากและผลสีเขียว ใช้ในการฟอกหนังและให้สีย้อมสีดำที่ใช้สำหรับการย้อมผ้าฝ้าย ย้อมหวาย และทำหมึก ลำต้นเป็นแหล่งย้อมสีเหลืองและสีดำ เศษไม้แช่ในน้ำให้สีเหลือง ใบไม้ให้สีเหลืองและสีเขียว
- *การเก็บใบไว้ในตู้ปลาอาจลดค่า pH และปริมาณโลหะหนักในน้ำได้ [ ต้องการอ้างอิง ] มันถูกใช้ในลักษณะนี้โดยผู้เพาะพันธุ์ปลามาหลายปีแล้ว และมีฤทธิ์ต่อต้านปรสิตและแบคทีเรียบางชนิด เชื่อกันว่าช่วยป้องกันเชื้อราที่ไข่ของปลา [ ต้องการอ้างอิง ] แม้ว่าจะพบเห็นได้ทั่วไปในงานอดิเรกประมง การใช้ใบ catappa นี้ไม่ได้ใช้ในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในเชิงพาณิชย์ https://en.wikipedia.org/wiki/Terminalia_catappa
สำคัญ---เป็นต้นไม้ประจำจังหวัดตราด ประเทศไทย
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ แต่ประชากรส่วนใหญ่อยู่ใกล้ระดับน้ำทะเล และมีความเสี่ยงจากระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้นและคลื่นพายุ ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2018 Terminalia catappa ถูกระบุอยู่ในรายการที่มีความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2019)
source: Thomson, L. & Evans, B. 2019. Terminalia catappa. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T61989853A61989855. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T61989853A61989855.en. เข้าถึงเมื่อ 24 มกราคม 2567
การดำเนินการอนุรักษ์ source: https://www.iucnredlist.org/species/61989853/61989855
- สายพันธุ์นี้มีอยู่ในคอลเลกชันนอกแหล่งกำเนิดมากกว่า 80 รายการ (BGCI 2019)
การขยายพันธุ์---เมล็ด


109 หลิว/Salix babylonica


ชื่อวิทยาศาสตร์----Salix babylonica L.(1753)
ชื่อพ้อง--Has 2 Synonyms.
---Salix pendula Gaterau.168 (1789), nom. superfl.
---Salix propendens Ser.(1815), nom. superfl.
---(More) .See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:777133-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Weeping Willow, Babylon weeping willow, Peking Willow, Green Weeping Willow.
ชื่ออื่น ---ลิ้ว, หยั่งลิ้ว(จีน), หลิว(ทั่วไป) ;[AFRIKAANS: Treurwilger.];[ALBANIAN: Shelg.];[CHINESE: Chui liu, Dàoguà liǔ, Dào chā yángliǔ, Chuí zhī liǔ, Hàn liǔ.];[CZECH: Vrba babylónská, Vrba Matsudova, Vrba pekingská.];[DANISH: Tårepil, Treurwilg.];[DUTCH: Groene treurwilg.];[FRENCH: Saule de Babylone, Saule parasol, Saule pleureur, Saule pleureur de chine, Saule tortueux.];[GERMAN: Chinesische Haengeweide, Gräberweide, Hängeweide, Tränenweide, Trauer-Weide.];[ITALIAN: Salice babilonese, Salice piangente.];[JAPANESE: Shidare-yanagi.];[NETHERLANDS: Treurwilg.];[PORTUGUESE: Salgueiro-chorão.];[SPANISH: Sauce de Babilonia; Sauce llorón.];[THAI: Lio, Yang-lio (Chinese); Lio (General).];[TONGA: Hakoloaʻani.];[TURKISH: Salkım söğüt.];[TRADE NAME: Weeping willow.].  
EPPO Code---SAXBA (Preferred name: Salix babylonica.)
ชื่อวงศ์ ---SALICACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์ ---ยุโรป แอฟริกาใต้ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ สหรัฐอเมริกา
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุลจากภาษา ละติน salix  ( “ willow ” ) ; ชื่อระบุชนิด 'babylonica' มาจากความเข้าใจผิดของ Linnaeus ว่าต้นวิลโลว์นี้เป็นต้นไม้ที่บรรยายไว้ในพระคัมภีร์ Bible in the opening of Psalm 137 (ที่นี่เป็นภาษาละตินและภาษาอังกฤษ) https://en.wikipedia.org/wiki/Salix_babylonica
Salix babylonica เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนในปี พ.ศ.2296
ที่อยู่อาศัย--- มีถิ่นกำเนิดในพื้นที่แห้งแล้งทางตอนเหนือของจีน แต่ได้รับการปลูกฝังมานานนับพันปีในที่อื่น ๆ ในเอเชียโดยมีการค้าขายตามเส้นทางสายไหมไปยังเอเชียตะวันตกเฉียงใต้และยุโรป
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ถึงขนาดใหญ่ ผลัดใบ สูง 20-25 เมตร เปลือกสีน้ำตาลเรือนยอดโปร่ง กิ่งก้านสีเขียวหรือน้ำตาลอ่อน ห้อยลู่ลง ใบเดี่ยวรูปใบหอกแคบๆยาว 4-16 ซม.กว้าง 0.5-2 ซม.ปลายใบและโคนใบแหลม ขอบใบเป็นจักละเอียด ใบมีสีเขียวอ่อนด้านบนสีเทาอมเขียวด้านล่าง เปลี่ยนเป็นสีเหลืองทองในฤดูใบไม้ร่วง ดอกไม่มีกลีบดอก ดอกเพศผู้และดอกตัวเพศเมียอยู่แยกต้น (dioecious) ผลมีลักษณะเป็นแคปซูลสีน้ำตาลบรรจุเมล็ดเล็กๆจำนวนมาก
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone: 4 -10) ต้องการแสงแดดโดยตรงและไม่มีการกรองอย่างน้อยสี่ชั่วโมงในแต่ละวัน ชอบดินที่ลึก (ดินเหนียว ดินร่วนปนทราย) อุดมสมบูรณ์ และชื้น แต่ก็ค่อนข้างทนต่อดินที่มีการระบายน้ำไม่ดี เป็นด่าง และแม้แต่ดินเค็มด้วย สายพันธุ์นี้ยังค่อนข้างทนต่อน้ำท่วมตามฤดูกาลอีกด้วย  pH ของดิน 4.5-8.0 หากดินมีความเป็นด่างเกินไป ให้เติมอินทรียวัตถุเพื่อลดค่า pH อัตราการเจริญเติบโตเร็ว มีอายุ ระหว่าง 40 ถึง 75 ปี การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ความชื้น 30% ถึง 50% พืชไม่ชอบให้เปียกหรือแห้งเกินไป หากความชื้นต่ำเกินไป ใบไม้ก็จะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลและร่วงหล่น หากความชื้นสูงเกินไป ใบไม้ก็จะเริ่มเน่า
การตัดแต่งกิ่ง---ขณะที่ต้นไม้ยังเล็กอยู่ให้ตัดแต่งกิ่งให้มีแกนกลางเพียงต้นเดียว ควรฝึกให้มีเป้ากิ่งที่กว้างเพื่อช่วยป้องกันการแตกหัก เนื่องจากต้นไม้ค่อนข้างเปราะบางและอาจเสี่ยงต่อความเสียหายจากลมได้ การตัดแต่งกิ่งเป็นประจำจะช่วยควบคุมขนาดและรูปร่างของพืช และยังช่วยส่งเสริมการเติบโตใหม่อีกด้วย เมื่อตัดแต่งกิ่ง ต้องแน่ใจว่าได้กำจัดกิ่งที่ตายหรือชำรุดออก และตัดกิ่งที่ยาวหรือโตเกินไปออก ทางที่ดีควรตัดกิ่งหลิวในเดือนกุมภาพันธ์หรือมีนาคม โดยตัดกิ่งทั้งหมดออกไป สิ่งนี้จะกระตุ้นให้เกิดกิ่งก้านใหม่และทำให้ต้นไม้แข็งแรงขึ้น
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ย (ไม่จำเป็น) เพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตเต็มที่
ศัตรูพืช/โรคพืช--- เพลี้ยอ่อน หนอนเจาะ และหนอนผีเสื้อ/ โรคแคงเกอร์ โรคใบจุด โรคราแป้ง สนิม และรากเน่า
รู้จักอ้นตราย---ต้นหลิวชอบน้ำนิ่ง ระบบรากที่ยาวและกว้างขวางสามารถช่วยในการเคลียร์พื้นที่แอ่งน้ำและน้ำท่วมได้ง่าย พวกเขายังชอบที่จะเติบโตใกล้สระน้ำ ลำธาร และทะเลสาบ
การใช้ประโยชน์---ใช้กิน เปลือกชั้นใน แบบดิบหรือสุก ทำให้แห้งบดเป็นผงแล้วเพิ่มแป้งธัญพืชสำหรับใช้ในการทำขนมปัง ฯลฯ รสขมมากมันเป็นอาหารความอดอยากที่ใช้เมื่อทุกอย่างล้มเหลวเท่านั้น
- หน่ออ่อนและดอกตูม สุก ไม่ค่อยอร่อย ใบแก่ใช้ในการปลอมปนชา
ใช้เป็นยา--- ใบและเปลือกไม้เป็นยาแก้ไข้, ยาสมานแผลและยาชูกำลัง ใช้ยาต้มของใบในการรักษาฝี,โรคไขข้อ, โรคผิวหนัง, แผล ฯลฯ การแช่เปลือกใช้ในการรักษาโรคท้องร่วงและไข้ เปลือกสามารถใช้เป็นยาพอก ใช้ในการรักษาผิวที่ปะทุเนื่องจากปรสิต ใช้ในการอาบน้ำเพื่อรักษาโรคผิวหนัง มีการใช้หมากฝรั่งจากลำต้นเพื่อรักษาแผลพุพอง เมล็ดใช้สำหรับรักษาไข้, เลือดออก, ดีซ่าน, โรคไขข้อ
ใช้ปลูกประดับ--- เป็นไม้ประดับที่ได้รับความนิยมในภาคเหนือของจีนและยังปลูกเพื่อการผลิตไม้และให้ร่มเงาที่พักพิง โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีความสำคัญรอบ ๆโอเอซิสของทะเลทรายโกบีเพื่อปกป้องพื้นที่เกษตรกรรมจากลมทะเลทรายนิยมนำมาใช้จัดสวนปลูกประดับตามริมลำธาร ริมบ่อน้ำหรือแหล่งน้ำอื่น ๆ ด้วยรูปลักษณ์สง่างามและประณีตเป็นที่ยอมรับอย่างง่ายดาย ไม่แนะนำให้ใช้ในภูมิทัศน์ที่อยู่อาศัยเนื่องจาก สามารถพัฒนาเป็น ต้นไม้ที่มีขนาดใหญ่มาก ระบบรากตื้นที่รุกรานหารอยร้าวในท่อระบายน้ำท่อปะปา ความเสี่ยงต่อการแตกหักของกิ่งก้าน เศษไม้ใบไม้ที่ร่วงหล่นทำให้สวนที่อยู่ใต้ต้นไม้จัดการยาก ปัญหาโรคและแมลงมากมาย
ภัยคุกคาม---เนื่องจาก ข้อมูลที่มีอยู่ไม่เพียงพอสำหรับการประเมินความเสี่ยงของการสูญพันธุ์ ไม่มีรายงานภัยคุกคามต่อสายพันธุ์นี้ อย่างไรก็ตาม สันนิษฐานว่าหากมีประชากรป่าอยู่ พวกมันจะถูกคุกคามโดยการบุกรุกทางพันธุกรรมจากสายพันธุ์ที่เพาะปลูก ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2020 Salix babylonica ถูกระบุว่ามีข้อมูลไม่เพียงพอ
สถานะการอนุรักษ์---DD - Data Deficient - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species. ()2021)
source: Barstow, M. 2021. Salix babylonica. The IUCN Red List of Threatened Species 2021: e.T61960227A61960237. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2021-3.RLTS.T61960227A61960237.en. Accessed on 24 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ source: https://www.iucnredlist.org/species/61960227/61960237
- ชนิดนี้รายงานจาก คอลเลก ชันนอก แหล่งกำเนิดอย่างน้อย 86 รายการ อย่างไรก็ตาม หากไม่ทราบแหล่งที่มาเหล่านี้ได้มาจากประชากรในป่าหรือต้นไม้ที่ปลูก (BGCI Plant Search 2017)  
- Salix babylonica var. babylonica และ var. Glandulipilosaได้รับการประเมินว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุดในประเทศจีน (กระทรวงคุ้มครองสิ่งแวดล้อม, ประเทศจีน 2014) แต่ไม่ทราบเกณฑ์ที่ใช้สำหรับการประเมินเหล่านี้ และเราไม่ทราบว่าการประเมินเหล่านี้รวมประชากรที่ได้รับการเพาะปลูกหรือไม่ ดังนั้นการประเมินเหล่านี้จึงไม่ถือว่าให้ภาพรวมที่สมบูรณ์ของสุขภาพของสายพันธุ์และไม่ได้ใช้ที่นี่
- จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องระบุประชากรย่อยของสายพันธุ์ที่เหลืออยู่ ซึ่งอาจต้องมีการสำรวจจีโนมเชิงลึก การคุ้มครองประชากรย่อยเหล่านี้ (ถ้ามี) ควรให้ความสำคัญเป็นอันดับแรกในการอนุรักษ์ และควรดำเนินการขยายพันธุ์ตัวอย่างจากป่า
ระยะออกดอก---มีนาคม - เมษายน
ขยายพันธุ์ ---เมล็ด ตอนกิ่ง  ปักชำ

110 มหาพรหม/Mitrephora winitii

[my-tre-FOR-a] winitii

ชื่อวิทยาศาสตร์---Mitrephora winitii Craib.(1922)
ชื่อพ้อง---No synonyms are recorded for this name. See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:74057-1
ชื่อสามัญ---None (Not recorded)
ชื่ออื่น---มหาพรหม (ทั่วไป), [Thai: Mahaphrom.(General).].
EPPO Code---1MZTG (Preferred name: Mitrephora)
ชื่อวงศ์---ANNONACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตการกระจายพันธุ์---พม่า ไทย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล ‘Mitrephora’ มาจากภาษากรีกคำว่า  ‘mitra’ แปลว่าหมวก และคำว่า ‘phoreo’ แปลว่าวางท่าทาง หมายถึงลักษณะของเกสรเพศเมีย ; ชื่อระบุชนิด 'winitii' ตั้งเป็นเกียรติแก่ Phya Winit Wanandorn [พระยาวินิจ วนันดร (1890–1955)] นักพฤกษศาสตร์ บิดาแห่งพฤกษศาสตร์ขาวไทย ผู้เก็บตัวอย่างที่ไคริบตรวจ ในจังหวัด ประจวบคีรีขันธ์ของประเทศไทย โดยทั่วไปจะเรียกว่า  Mahaphrom.
ที่รวมกันแล้วดูคล้ายหมวกพระในศาสนาคริสต์ ; ส่วนคำระบุชนิด ‘winitii’ ตั้งให้เป็นเกียรติแก่พระยาวินิจวนันดร (โต โกเมศ) บิดาแห่งวงการพฤกษศาสตร์ไทย
Mitrephora winitii เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กระดังงา (Annonaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย William Grant Craib (1882–1933)นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในปี พ.ศ. 2465
ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในประเทศพม่าและประเทศไทยและเป็น พรรณไม้ถิ่นเดียวของไทยที่มีการสำรวจพบครั้งแรกโดยพระยาวนิจวนันดร ใน จ.ประจวบคีรีขันธ์ เมื่อพ.ศ.2464 พบในป่าดิบแล้งติดต่อกับป่าดิบชื้นทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ตั้งแต่จ.กาญจนบุรี ราชบุรี เพชรบุรีและประจวบคีรีขันธ์ ที่ระดับความสูง 100- 600 เมตร
- สังเกตพบว่ามีการปลูกป่าดิบแล้งที่มีภูมิประเทศเป็นหินที่ระดับความสูงถึง 20 เมตร

  

ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กสูง 5-15 เมตรเปลือกต้นหนาและฉ่ำน้ำสีน้ำตาลเข้ม มีกลิ่นฉุน มีช่องอากาศเป็นจุดๆ กิ่งอ่อนมีขนนุ่ม เนื้อไม้เหนียว แตกกิ่งจำนวนมาก ทรงพุ่มกลม ลำต้นมักเอียงและแตกกิ่งยอดใหญ่เป็น 2-3 ยอด ใบเดี่ยวรูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ กว้าง 5-7 ซม.ยาว 12-16 ซม.ผิวใบโคนใบมนเบี้ยว ปลายใบแหลม ใบหนา ผิวใบสากเส้นกลางใบและเส้นแขนงใบด้านบนเป็นร่อง ด้านล่างเป็นสันนูนเด่น ดอกเดี่ยวมีกลีบดอกชั้นนอก 3 กลีบ สีขาว กลีบดอกชั้นในประกบเป็นรูปกระเช้าและมีลายสีม่วงแดงอ่อนๆเป็นแถบบนปลายกลีบ ดอกบานมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 7-8 ซม. กลิ่นหอมและแรงในช่วงค่ำ ผลเป็นผลกลุ่ม มีผลย่อย10-16 ผล ก้านผลย่อยสั้นมากขนาด 11 x 3.5 มม. ซึ่งมีขนละเอียดบางปกคลุมอยู่ประปราย ผลย่อยกลมรีกว้าง 1.5 ซม.ยาว 2-2.5 ซม.เปลือกผลมีขนนุ่มสีเหลือง มีเมล็ด 4-6 เมล็ด ขนาด 10 x 6.5-7 มม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone 10b-11) ต้องการแสงแดดรำไร (ตำแหน่งที่มีแสงสว่างและมีแสงแดดส่องถึงไม่ใช่แสงแดดโดยตรงบางชั่วโมงต่อวัน) ดินร่วนอุดมสมบูรณ์มีการระบายน้ำที่ดี ชอบแล้งควรปลูกในที่ดอน ถ้าน้ำเยอะใบจะดกและออกดอกน้อย
การรดน้ำ---ความต้องการน้ำโดยเฉลี่ย รดน้ำอย่างสม่ำเสมอ อย่าให้น้ำมากเกินไป งดให้น้ำในฤดูหนาว
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งที่แตกออกมาจากบริเวณโคนต้นตอทิ้ง เนื่องจากต้นตอเป็นพืชต่างชนิดกันอาจแย่งอาหารจนกิ่งทหาพรหมที่นำมาทาบไม่เจริญหรืออาจตายในที่สุด
การใส่ปุ๋ย---Unknown
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีรายงานความเสียหายร้ายแรงจากศัตรูแมลงหรือเชื้อราตามธรรมชาติรู้จักอ้นตราย
การใช้ประโยชน์---นิยมใช้ปลูกประดับเป็นไม้ดอกหอม
อื่น ๆ---มีรายงานว่าสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่สกัดจากใบและกิ่งเป็นพิษต่อเซลล์ในการทดสอบกับเซลล์มะเร็งของมนุษย์ที่เพาะเลี้ยง
สถานภาพ---เป็นพืชถิ่นเดียว (endemic) ของประเทศไทย *[พืชถิ่นเดียวหรือพืชเฉพาะถิ่น (endemic plants) คือพืชชนิดที่พบขึ้นและแพร่พันธุ์ตามธรรมชาติในบริเวณเขตภูมิศาสตร์เขตใดเขตหนึ่งของโลก และเป็นพืชที่มีเขตกระจายพันธุ์ทางภูมิศาสตร์ค่อนข้างจำกัด ไม่กว้างขวางนัก มักจะพบพืชถิ่นเดียวบนพื้นที่ที่มีลักษณะจำกัดทางระบบนิเวศ เช่น บนเกาะ ยอดเขา หน้าผาของภูเขาหินปูน แอ่งพรุ ฯลฯ  ถิ่นที่อยู่ดังกล่าวมีสภาพจำกัดของสิ่งแวดล้อมหรือมีสภาพดินฟ้าอากาศเฉพาะที่ (microclimate).] http://www.rspg.or.th/plants_data/rare_plants/definition.htm
ภัยคุกคาม---เนื่องจากท้องที่บางแห่งของสายพันธุ์นี้มีอายุเก่าแก่ตั้งแต่ก่อนปี 1930 และอาจยังไม่มีอยู่จริง ชนิดนี้ถูกคุกคามจากการสูญเสียแหล่งที่อยู่อาศัยจากการตั้งถิ่นฐานและการขยายตัวทางการเกษตร โดยเฉพาะตามแนวชายฝั่งในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ทำให้จำนวนประชากรลดลงอย่างต่อเนื่อง ได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของสปีชีส์ที่ถูกคุกคามโดย IUCNในปี 2019 Mitrephora winitii ถูกระบุว่ามีความเสี่ยงภายใต้เกณฑ์ B1ab(iii)+2ab(iii)
สถานะการอนุรักษ์---VU- VULNERABLE B1ab(iii)+2ab(iii) - ver 3.1 - IUCN. Red List of Threatened Species (2022)
source: Verspagen, N., Erkens, R.H.J. & Hills, R. 2022. Mitrephora winitii. The IUCN Red List of Threatened Species 2022: e.T191049A179180332. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2022-2.RLTS.T191049A179180332.en. Accessed on 25 January 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ source: https://www.iucnredlist.org/species/191049/179180332
- ชนิดนี้เกิดขึ้นในคอลเลกชันนอกแหล่งกำเนิดสองแห่ง (BGCI 2021)บางท้องถิ่นเกิดขึ้นในอุทยานแห่งชาติ (ห้วยยาง และเขาสามร้อยยอด)
ระยะออกดอก/ติดผล--- เมษายน - กรกฏาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด และทาบกิ่ง
- การทาบกิ่งโดยใช้มะป่วนเป็นต้นตอจะได้ดอกเร็ว แต่ทรงพุ่มจะสวยไม่เท่าที่ได้จากการเพาะเมล็ด


111 ลำพู/Sonneratia caseolaris

[son-ner-AY-tee-uh]  [kal-ke-oh-lar-ee-uh]

  

ชื่อวิทยาศาสตร์---Sonneratia caseolaris (L) Engler.(1897)
ชื่อพ้อง---Has 9 Synonyms.
---Basionym: Rhizophora caseolaris L.(1754) See https://www.gbif.org/species/5635606
---More. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:941681-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Cork tree, Apple Mangrove, Mangrove apple, Crab apple mangrove, Firefly mangrove, Fiery Tree.
ชื่ออื่น---ลำพู (ภาคกลาง); [CAMBODIA: 'Am'-pie, Lop ou.];[CHINESE: Hǎi sāng.];[BENGALI: Orchaa.];[BRUNEI:  Pedada nasi.];[INDIA: Tivar, Chipi.];[INDONESIA: Pidada (Sabahan, Malaysian Borneo) ; Perepat, Berembang (Malay) ; Bogem (Sundanese).];[MALAYALAM: Blatti, Chakkarakandal, Puzhamunja, Thirala.];[MALAYSIA: Pedada, Berem­bang, Perepat.];[MYANMAR: Tapoo, Ta­moo.];[PAPUA NEW GUINEA: Pagapate.];[PHILIPPINES: Pagatpat (Tagalog), Hikaw-hikawan, Hikau-hikauan (Tagalog), Bunayon (Bisaya), Ilukabban, Lukabban (Ibn.).];[THAI: Lam phu (Central).];[VIETNAM: Bần chua, Cây bần, lậu.].
EPPO Code---SNJCA (Preferred name: Sonneratia caseolaris.)
ชื่อวงศ์---LYTHRACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์--- ศรีลังกา มาลเซีย อินโดนีเซีย ตะวันออกเฉียงเหนือของออสเตรเลีย , นิวแคลิโดเนีย ,เกาะไหหลำ ใน ประเทศจีน และ ฟิลิปปินส์ แอฟริกา
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Sonneratia' ตามชื่อ Pierre Sonnerat (1749–1841) นักพฤกษศาสตร์และนักสำรวจชาวฝรั่งเศส ; ชื่อระบุชนิด 'caseolaris' จากภาษาละติน หมายถึงชีสชิ้นเล็ก อ้างอิงถึง ผลไม้ที่มีรูปทรงโค้งมนอันเป็นเอกลักษณ์ของสายพันธุ์นี้
Sonneratia caseolaris เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ลำพู (Lythraceae) อนุวงศ์ Sonneratioideae ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Heinrich Gustav Adolf Engler (1844–1930) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมันในปี พ.ศ.2440
ที่อยู่อาศัย---พบตั้งแต่ชายฝั่งตะวันตกของอินเดียไปจนถึงจีนตอนใต้ผ่านทางหมู่เกาะทางตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก ชนิดนี้แพร่หลายและพบได้ในบังคลาเทศ บรูไนดารุสซาลาม กัมพูชา จีน อินเดีย อินโดนีเซีย มาเลเซีย เมียนมาร์ ฟิลิปปินส์ ไทย ออสเตรเลียตะวันออกเฉียงเหนือ และปาปัวนิวกินี เติบโตในเขตป่าชายเลนค่อนข้างจืด หรือมีช่วงระยะเวลา ที่ระดับความเค็มของน้ำน้อยเป็นเวลานาน มักขึ้นเป็นกลุ่ม ตามริมชายฝั่งแม่น้ำที่เป็นดินเลนเหนียวและลึก
- ในประเทศไทยพบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ ภาคกลาง และภาคใต้ ขึ้นตามป่าชายเลน ริมแม่น้ำที่น้ำทะเลขึ้นลง
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบ สูง 5-20 เมตร โดยมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 50 ซม. เมื่ออายุน้อยเปลือกเรียบ และแตกเป็นร่องลึก เป็นสะเก็ดเมื่ออายุมากขึ้น บริเวณโคนต้นจะพบราก Pneumatophores (รากแนวตั้งที่อยู่เหนือพื้นดินจากรากตื้นในแนวนอน) โผล่อยู่เต็มไปหมด ใบลำพูเป็นใบเดี่ยวขนาด 4-13 ซม. x 2-7 ซม. เรียงตรงข้าม แผ่นใบรูปรี   ปลายใบแหลมทู่ ถึงเป็นติ่งสั้นๆ ฐานใบรูปลิ่ม เส้นใบไม่เด่นชัด ก้านใบค่อนข้างแบน   สีแดงเรื่อๆ ดอก ออกเดี่ยวๆที่ปลายกิ่ง วงกลีบเลี้ยงเป็นหลอดตื้นๆ รูปถ้วย ปลายแยกเป็นแฉกลึก 8 แฉก โคนกลีบเลี้ยงด้านในสีออกแดง เกสรเพศผู้จำนวนมาก โคนก้านสีแดง ปลายสีขาว ร่วงง่ายภายในวันเดี่ยว  ส่วนผลมีเนื้อและมีเมล็ด  ฝังอยู่ในเนื้อผล ผลรูปกลมขนาด 5-7.5 ซม  สีเขียวอ่อน กลีบเลี้ยงแผ่บานออก ผลสุกมีกลิ่นหอมและนิ่ม เมล็ดยาวประมาณ 7 มม


ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA zones 9-11.) ตำแหน่งแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) ถึงมีร่มเงาบางส่วน ทนร่มเงาได้บ้างแต่อาจโตได้ช้า อุณหภูมิเฉลี่ยต่อปีอยู่ในช่วง 20 - 30°C แม้ว่าจะทนได้ 10 - 38°C ชอบดินชื้นหรือเปียก ค่า pH ในช่วง 6.7-7.3 แต่ทนได้ 6.5-7.5 สามารถเติบโตได้ในดินที่มีความเป็นด่างและเค็มมาก อัตราการเจริญเติบโตเร็ว การบำรุงรักษาต่ำ ซึ่งสามารถเจริญเติบโตได้ในหลายสภาวะ
การรดน้ำ---พืชชนิดนี้สามารถทนต่อน้ำกร่อยและแม้แต่น้ำทะเลได้ ทำให้เหมาะสำหรับพื้นที่ชายฝั่งทะเล อย่างไรก็ตามยังคงต้องการการรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ รักษาดินให้ชุ่มชื้นแต่น้ำไม่ขัง และหลีกเลี่ยงการปล่อยให้ดินแห้งสนิท
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยพืชด้วยปุ๋ยที่สมดุลทุกๆ 2-3 เดือนในช่วงฤดูปลูก
ศัตรูพืช/โรคพืช---ค่อนข้างทนทานต่อแมลงศัตรูพืชและโรค แต่ก็ยังสามารถเผชิญกับปัญหาทั่วไปบางประการได้ ระวัง เพลี้ยแป้ง แมลงเกล็ด และไรเดอร์ /อ่อนแอต่อโรครากเน่าและโรคใบจุด
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์--ใช้กินได้ ผลอ่อนมีรสเปรี้ยวใช้เป็นเครื่องปรุง ผลสุกมีรสชาติเหมือนชีส กินดิบหรือสุก ใบมีการกินเป็นครั้งคราว
ใช้เป็นยา---ใช้ภายนอก ใบนำมาบดผสมกับเกลือแล้วนำมาพอกบริเวณบาดแผลและรอยฟกช้ำ ใช้ภายใน บรรเทาอาการไอ และตกเลือด เปลือกและผลมีสรรพคุณต้านอนุมูลอิสระ แก้ไข้ แก้ท้องเสีย ฆ่าพยาธิ
- ใบใช้รักษาไข้เลือดออกและไข้ทรพิษ
วนเกษตร---ต้นไม้ที่สำคัญมากในชุมชนหนองบึงชายฝั่ง ช่วยปกป้องดินจากการกัดเซาะและเป็นที่อยู่อาศัยที่สำคัญของสัตว์ป่า เป็นสายพันธุ์บุกเบิกที่เติบโตอย่างรวดเร็วซึ่งตั้งรกรากบนที่ราบโคลนที่ก่อตัวขึ้นใหม่ และสามารถขยายจำนวนได้อย่างรวดเร็ว  
อื่น ๆ---แก่นไม้เป็นสีน้ำตาลอ่อนถึง dark chocolate กระพี้เป็นสีน้ำตาลเทาอ่อน และหนา 3 - 8 ซม เมื่อเปียกหรือเคลือบเงา แก่นไม้ของต้นไม้แก่จะดูเกือบเป็นสีดำ ลายไม้มีลักษณะตรงหรือไขว้กันเล็กน้อย เนื้อละเอียดเป็นเนื้อเดียวกันมากเรียบ แต่ไม่มันวาว มีรสเค็มชัดเจนและมีกลิ่นคาวหรือหนอง โดยเฉพาะเมื่อสด ไม้มีความแข็งปานกลางและหนักปานกลางถึงหนัก มันง่ายในการทำงาน กินเวลาได้ดีบนพื้นดินและแม้แต่กระพี้ก็ไม่ค่อยถูกแมลงโจมตี ว่ากันว่าแก่นไม้สามารถต้านทาน teredos ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของความเสียหายและการทำลายโครงสร้างไม้ใต้น้ำและตัวเรือไม้ได้เป็นอย่างดี ไม้มีเกลืออยู่เล็กน้อย จึงจำเป็นต้องใช้ตะปูทองแดงและสกรู ใช้สำหรับเสาเข็ม เสา รางรถไฟ บล็อกปูพื้น อาคารเรือ สะพาน และท่าเทียบเรือ โครงสร้างแข็งแรงทั่วไป ประตู; ผนัง เปลือก เพดาน พื้น และการตกแต่งภายในทุกชนิด การปูกระดานและพื้นเรือ เฟอร์นิเจอร์และงานตู้ และเครื่องดนตรี
- เพคตินสกัดได้จากผลไม้ คุณภาพไม่ดีและบางครั้งใช้สำหรับเยื่อกระดาษหรือเชื้อเพลิง รากต้มกับน้ำใช้ในท้องถิ่นสำหรับฟอกหนัง
- pneumatophores (รากแนวตั้งที่ลอยอยู่เหนือพื้นดิน) ถูกใช้เป็นทุ่นสำหรับแหจับปลา และมีเนื้อสัมผัสที่เป็นไม้ก๊อก ใช้ในการผลิตพื้นรองเท้าด้านในสำหรับรองเท้า และสามารถใช้แทนไม้ก๊อกหรือแก่นไม้ได้ รากต้มก่อนนำไปใช้
- เปลือกไม้เป็นแหล่งของแทนนิน ไม้ถูกใช้เป็นเชื้อเพลิง แต่เมื่อไม่มีไม้ที่ดีกว่าเท่านั้น
- Fiery Tree: According to the NParks Flora and Fauna website, Berembang ( Sonneratia caseolaris ) เป็นที่ซึ่ง "หิ่งห้อย" ที่โตเต็มวัยจะมารวมตัวกันและส่องแสงในลักษณะที่ประสานกัน ซึ่งมีชื่อเสียงในสถานที่ต่าง ๆ เช่น รัฐสลังงอร์ สัตว์เหล่านี้เป็นสัตว์ชนิดหนึ่ง ( Pteroptyx tener ) ไม่ทราบความสัมพันธ์ที่แน่นอนของเบเรมบังกับหิ่งห้อย เชื่อกันว่าตัวโตเต็มวัยจะกินน้ำนมของต้นไม้ ใบไม้อ่อน น้ำหวานจากดอกไม้ หรือแมลงเกล็ดที่เป็นของต้นไม้โดยเฉพาะ และชอบร่มเงาของต้นไม้ที่เปิดกว้างเพื่อให้มองเห็นแวววาวของพวกมันได้จากระยะไกล ตัวอ่อนของพวกมันกินเนื้อเป็นอาหารและ สะเทินน้ำสะเทินบก ทำรังอยู่ในพืชพรรณใต้ต้นไม้ กินหอยทากน้ำ ( Cyclotropis carinata ) และหนอนไส้เดือนฝอย หิ่งห้อยยังเกี่ยวข้องกับสายพันธุ์ซอนเนอราเทียและต้นไม้ป่าชายเลนอื่นๆอีกด้วย http://www.wildsingapore.com/wildfacts/plants/mangrove/sonneratia/sonneratia.htm
ภัยคุกคาม---เนื่องจากชนิดนี้พบได้ทั่วไปในช่วงส่วนใหญ่ แต่มีภัยคุกคามต่อหนองน้ำป่าชายเลนโดยทั่วไปมากขึ้น โดยส่วนใหญ่มาจากกิจกรรมของมนุษย์ ได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2008 Sonneratia caseolaris ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1  - IUCN Red List of Threatened Species ( 2010)
source: Kathiresan, K., Salmo III, S.G., Fernando, E.S., Peras, J.R., Sukardjo, S., Miyagi, T., Ellison, J., Koedam, N.E., Wang, Y., Primavera, J., Jin Eong, O., Wan-Hong Yong, J. & Ngoc Nam, V. 2010. Sonneratia caseolaris. The IUCN Red List of Threatened Species 2010: e.T178796A7608551. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-2.RLTS.T178796A7608551.en. Accessed on 25 January 2024.                                                                                                                                                          สถานะการอนุรักษ์ท้องถิ่น---มีถิ่นกำเนิดในสิงคโปร์ (ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง (CR) https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/3/3/3343
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/178796/7608551
- ไม่มีมาตรการอนุรักษ์ที่เฉพาะเจาะจงสำหรับสายพันธุ์นี้ แต่ขอบเขตอาจรวมถึงพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่งบางแห่ง แนะนำให้มีการติดตามและการวิจัยอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการรวมพื้นที่ป่าชายเลนในพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่ง ทางตอนเหนือของเวียดนาม นกชนิดนี้ปลูกในพื้นที่เพาะปลูกเพื่อป้องกันลมและป้องกันชายฝั่ง
ระยะออกดอก/ติดผล---สิงหาคม-ธันวาคม/ตุลาคม-กุมภาพันธ์
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด และตอนกิ่ง เมล็ดพันธุ์ - มีอายุน้อยกว่าสามเดือน


112 ลำแพน/Sonneratia ovata

[son-ner-AY-tee-uh] [oh-VAY-tuh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Sonneratia ovata backer.(1920)
ชื่อพ้อง---No synonyms are recorded for this name.https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:821820-1
ชื่อสามัญ---Mangrove Apple, Sonneratia.
ชื่ออื่น---อีกาย, ลำพูทะเล, ลำพูหิน, ลำแพน (ทั่วไป) ;[BRUNEI: Perapat.];[CAMBODIA: Ampea, Lapea.];[CHINESE: Sang hai sang .];[GERMAN: Mangroven apfel, Holzapfel mangrove.];[INDONESIA: Bogem (Palembang), Kedabu (East Sumatra).];[INDONESIA: Bogem (Java).];[JAPAN: Hamazakuro, Hamakuma, Mayabushigi.];[MALAYSIA: Gedabu (Peninsular Malaysia), (Pedada); Rogam (Sarawak).];[SINGAPORE: Gedabu, Kedabu.];[THAI: Lumphan, Lam phu tha-le, Lamphu hin (General).];[VIETNAM: Cay Ban oi.].
EPPO Code---SNJOV (Preferred name: Sonneratia ovata.)
ชื่อวงศ์---SONNERATIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย: เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Sonneratia'' ตั้งตามชื่อ Pierre Sonnerat (1749–1841) นักพฤกษศาสตร์และนักสำรวจชาวฝรั่งเศส ; ชื่อระบุชนิด 'ovata' มาจากภาษาละตินแปลว่า "วงรี" ซึ่งหมายถึงรูปร่างของใบไม้
เขตกระจายพันธุ์---ภาคใต้ของจีน เวียตนาม ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย นิวกินี ออสเตรเลีย หมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก แอฟริกาเหนือ
Sonneratia ovata เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ลำพู (Sonneratiaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Cornelis Andries Backer (1874–1963)นักพฤกษศาสตร์ชาวดัตช์ในปี พ.ศ.2463
ที่อยู่อาศัย---พบชึ้นกระจัดกระจายอยู่ในเมืองต่าง ๆ อย่างกว้างขวางจากจีน (ไหหลำ) ไทย เวียดนามตอนใต้ ผ่านมาเลเซีย , สิงคโปร์, บรูไนดารุสซาลาม, อินโดนีเซีย (หมู่เกาะเรียว, เกาะชวา, เกาะบอร์เนียว, เกาะสุลาเวสี, หมู่เกาะโมลุกกะ, มินดิเนาตอนเหนือของฟิลิปปินส์ ปาเลา และปาปัวนิวกินีตอนใต้ เกาะดารุ อ่าวมิลน์ในนิวกินี และออสเตรเลีย เกิดขึ้นบริเวณชั้นในของป่าชายเลนในน้ำกร่อยและโคลนทรายที่มีการระบายน้ำได้ดี ค่อนข้างกระจัดกระจายตามริมฝั่งแม่น้ำและลำน้ำขึ้นน้ำลง

 

สถานที่ถ่ายภาพ: อุทธยานธรรมชาติศึกษาสิรีรุกขชาติ ม.มหิดล ศาลายา ประเทศไทย

ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง 10-15 (20) เมตร มีราก Pneumatophores (รากแนวตั้งที่อยู่เหนือพื้นดินจากรากตื้นในแนวนอน) สูงประมาณ 20 ซม.ลำต้นซึ่งมักจะสั้นและบิดเป็นเกลียว มีเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 20 ซม เปลือกต้นสีเทาดำแตกสะเก็ด ทรงพุ่มโปร่ง กิ่งก้านลู่ลง ก้านใบแข็งหนาเป็นสัน ใบหนาขนาด 5-7ซม.สีเขียวเข้มยอดอ่อนสีแดง ดอกมักอยู่เป็นกลุ่ม 3 ดอกหรือออกเดี่ยวๆ ดอกสีขาวขนาดใหญ่ เส้นผ่านศูนย์กลาง 10 ซม.กลีบเลี้ยงยาว 2–3 ซม. กว้าง 1.3–1.7 ซม.ปลายป้าน มีเกล็ดละเอียด กลีบ 6 ยาว 1.2–1.7 ซม.เส้นใยยาว 2.5–3.6 ซม.ก้านช่อดอกมักเป็น tetragonous (ลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมและมีปีก) ดอกบานและร่วงในคืนเดียว ผลรูปกลมขนาด7.5 ซม.มีฐานกลีบเลี้ยงดอกรองรับ ผลเมื่ออ่อนเป็นสีเขียวเข้มและสุกเป็นสีเขียวอมเหลือง มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง3-4.5 ซม.เมล็ดมีขนาดเล็ก สีดำ และกลมฝังอยู่ในเนื้อ
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA zones 9-11.) ตำแหน่งแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) ถึงมีร่มเงาบางส่วน ทนร่มเงาได้บ้างแต่อาจโตได้ช้า อุณหภูมิเฉลี่ยต่อปีอยู่ในช่วง 20 - 30°C แม้ว่าจะทนได้ 10 - 38°C ชอบดินชื้นหรือเปียก ค่า pH ในช่วง 6.7-7.3 แต่ทนได้ 6.5-7.5 สามารถเติบโตได้ในดินที่มีความเป็นด่างและเค็มมาก อัตราการเจริญเติบโตเร็ว การบำรุงรักษาต่ำ ซึ่งสามารถเจริญเติบโตได้ในหลายสภาวะ
การรดน้ำ---พืชชนิดนี้สามารถทนต่อน้ำกร่อยและแม้แต่น้ำทะเลได้ ทำให้เหมาะสำหรับพื้นที่ชายฝั่งทะเล อย่างไรก็ตามยังคงต้องการการรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ รักษาดินให้ชุ่มชื้นแต่น้ำไม่ขัง และหลีกเลี่ยงการปล่อยให้ดินแห้งสนิท
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยพืชด้วยปุ๋ยที่สมดุลทุกๆ 2-3 เดือนในช่วงฤดูใบไม้ผลิและฤดูร้อน
ศัตรูพืช/โรคพืช---ค่อนข้างทนทานต่อแมลงศัตรูพืชและโรค แต่ก็ยังสามารถเผชิญกับปัญหาทั่วไปบางประการได้ ระวัง เพลี้ยแป้ง แมลงเกล็ด และไรเดอร์ /อ่อนแอต่อโรครากเน่าและโรคใบจุด
รู้จักอ้นตราย---None known

  

สถานที่ถ่ายภาพ: ป่าในกรุง เขตประเวศ กรุงเทพฯ ประเทศไทย

ใช้ประโยชน์--- ใช้ในท้องถิ่นสำหรับอาหารยาและเชื้อเพลิง ได้รับการปลูก เป็นไม้ประดับในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้
ใช้กิน---ใช้ใบอ่อนและดอกตูมเป็นผักสด ผลกินได้ รสเปรี้ยวมาก เนื่องจากความเป็นกรด บางครั้งใช้แทนน้ำส้มสายชู
ใช้เป็นยา--- ผลไม้ถูกนำมาใช้เป็นยาพอก แก้ข้อเท้าแพลง
วนเกษตรใช้---เป็นสายพันธุ์บุกเบิกในป่าชายเลน สามารถเจริญเติบโตได้ตามธรรมชาติทั้งในน้ำเค็มและน้ำจืด พืชชนิดนี้สามารถใช้เพื่อควบคุมการพังทลายของตลิ่งน้ำขึ้นน้ำลงได้
ใช้ปลูกประดับ--- มีการปลูกเป็นไม้ประดับในบางหมู่บ้านบริเวณชายฝั่งทะเลซาราวัก
ใช้อื่น ๆ---เปลือกมีแทนนิน แต่ในปริมาณที่น้อยเกินไปสำหรับการแสวงหาผลประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ ไม้ใช้เป็นฟืน
ภัยคุกคาม---เนื่องจากมีภัยคุกคามต่อป่าชายเลนโดยทั่วไปเพิ่มขึ้น ส่วนใหญ่มาจากกิจกรรมของมนุษย์ ล่าสุดได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2008 Sonneratia ovata ถูกระบุว่าใกล้ถูกคุกคาม(ใกล้จะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---NT - Near Threatened - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2010)
source: Salmo III, S.G., Fernando, E.S., Peras, J.R., Sukardjo, S., Miyagi, T., Ellison, J., Koedam, N.E., Wang, Y., Primavera, J., Jin Eong, O., Wan-Hong Yong, J. & Ngoc Nam, V. 2010. Sonneratia ovata. The IUCN Red List of Threatened Species 2010: e.T178814A7615033. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-2.RLTS.T178814A7615033.en.  เข้าถึงเมื่อวันที่ 26 มกราคม 2567
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/178814/7615033
- ไม่มีมาตรการอนุรักษ์ที่เฉพาะเจาะจงสำหรับสายพันธุ์นี้ แต่ขอบเขตอาจรวมถึงพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่งบางแห่ง
- แนะนำให้มีการติดตามและการวิจัยอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการรวมพื้นที่ป่าชายเลนในพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่ง มีการปลูกในบางหมู่บ้านในมาเลเซียและอินโดนีเซียเพื่อเป็นแหล่งอาหาร
สถานะการอนุรักษ์ท้องถิ่น---มีถิ่นกำเนิดในสิงคโปร์ (ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง (CR) source: https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/4/7/4740
ระยะออกดอก/ติดผล---มีนาคม-ตุลาคม /เมษายน-ตุลาคม
ขยายพันธุ์ ---เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ
- การปักชำควรหยั่งรากใน 4-6 สัปดาห์


113 ตะโกสวน/Diospyros malabarica

[dy-oh-SPY-ros] [mal-uh-BAR-ih-kuh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Diospyros malabarica (Desr.) Kostel.(1834)
ชื่อพ้อง---Has 11 Synonyms
---Basionym: Garcinia malabarica Desr. (1792).See https://www.gbif.org/species/7295796
---Diospyros siamensis Hochr.(1904)
---(More).See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn%3Alsid%3Aipni.org%3Anames%3A322658-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Malabar ebony, Indian persimmon, Black-and-white ebony, Pale moon ebony, Gaub tree.
ชื่ออื่น---ตะโกไทย (ทั่วไป), ตะโกสวน (ภาคเหนือ), มะเขือเถื่อน (สกลนคร), ขะนิง, ถะยิง, มะสุลัวะ (กะเหรี่ยง-ลำปาง), มะพลับใหญ่; [ASSAMESE: Kandu, Kendu.];[CAMBODIA: Dângkaô khmaôch.];[FRENCH: Ebène de Malabar.];[HINDI: Gaab.];[INDONESIA: Culiket (Sundanese), Kledung (Javanese).];[KANNADA: Holitupare.];[KHMER: D ng (Central Khmer).];[LAOS: Küa namz, Hnang hèèwx, Lang dam.];[MALAYALAM: Panancca.];[MALAYSIA: Komoi, Kumun.];[MARATHI: Temburi.];[MYANMAR: Plab, Tako suam];[SWEDISH: Siamebenholts.];[TAMIL: Tumbika.];[TELUGU: Bandadamara.];[THAI: Tako thai (General); Tako suan (Northern); Ma khuea thuean (Sakon Nakhon); Plap (Phetchabun);  Ma-su-lua (Karen-Lampang); Ma plap yai.];[VIETNAM: Thi dâù heo, Cu'ò'm thi.].
EPPO Code---DOSMA (Preferred name: Diospyros malabarica.)
ชื่อวงศ์---EBENACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---อินเดีย ศรีลังกา เนปาล บังคลาเทศ พม่า ไทย กัมพูชา ลาว มาเลเซีย อินโดนีเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Diospyros' คือการรวมกันของคำคุณศัพท์ภาษากรีก “διός” (diós) = พระเจ้า และคำนามสำคัญ “πυρός” (pyrós) = ข้าวสาลี ดังนั้นในความหมายกว้างๆ ก็คือ 'อาหารศักดิ์สิทธิ์' ; ชื่อระบุชนิด 'malabarica'  
Diospyros malabarica เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์มะพลับ (Ebenaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Louis Auguste Joseph Desrousseaux (1753–1838) นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศสและได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดยVincenz Franz Kosteletzky (1801–1887) นักพฤกษศาสตร์ชาวโบฮีเมียในปี พ.ศ.2377


ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย ศรีลังกา บังคลาเทศ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีพื้นที่กระจายค่อนข้างใหญ่ จากอินเดียตะวันออกและศรีลังกา, พม่า, กัมพูชา, ลาว, เวียดนาม, ประเทศไทย (ปลูกส่วนใหญ่) และไปยังอินโดนีเซีย (Java, Sulawesi) พบเกิดในธรรมชาติที่ร่มรื่นและชื้น ใกล้กับลำธารในป่า พบได้ถึงระดับความสูง 0-300 (500) เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบขนาดเล็กถึงขนาดกลางสูงถึง 15-(35) เมตร ลำต้นมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 70 ซม. ทรงต้นรูปกรวย แผ่กิ่งก้าน ต้นเล็กมักคดงอ ส่วนต้นโตจะเปลาตรง เปลือกสีเทาดำแตกเป็นร่องตามยาว ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปขอบขนานแกมรูปหอกกลับขนาด ยาว 7-32 ซม.กว้าง 2-10 ซม.โคนใบรูปลิ่มทู่ ขอบใบเรียบ  เนื้อใบเกลี้ยงหนา สีเขียวเข้ม ดอกแยกเพศอยู่ต่างต้น (dioecious) ดอกเพศผู้ออกเป็นกระจุกตามซอกใบเป็นช่อแขนง ช่อละ 6-9 ดอก ก้านดอกมีขนอ่อนๆ ปกคลุม ดอกสีเหลืองอ่อน บริเวณกลีบดอกด้านนอกมีขนหนา ดอกเพศเมียออกเป็นดอกเดี่ยวบริเวณซอกใบ มีดอกที่ใหญ่กว่าดอกเพศผู้ กลีบเลี้ยงและกลีบดอกอย่างละ 4-5 กลีบ กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน ผลสดกลมเส้นผ่านศูนย์กลาง 5-7.5 ซม.ด้านนอกมีขนนุ่ม จุกผลมีขนสีน้ำตาล ผลมีเนื้อ มี 4-8 เมล็ด เมื่อสุกสีเหลืองอมเขียว
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในกึ่งเขตร้อนถึงเขตอบอุ่น ซึ่งมีฤดูหนาวที่ไม่รุนแรงและฤดูร้อนที่อบอุ่นถึงอบอุ่นมากและมีความชื้นสูง ฤดูหนาวจะมีน้ำค้างแข็งเล็กน้อยถึงปานกลางได้ในเขตพื้นที่สูงและห่างจากชายฝั่ง (USDA Zone: 9a-10b) อุณหภูมิอยู่ในช่วง 25 - 35° C แต่สามารถทนได้ 10 - 40° C ต้องการตำแหน่งแสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) สามารถเติบโตได้ในที่ร่มเต็ม (ป่าลึก)หรือร่มเงาบางส่วน ขึ้นได้ดีในดินที่อุดมสมบูรณ์ แต่สามารถปรับตัวได้ดีในดินแทบทุกชนิด ที่มีการระบายน้ำดีและความชื้นสม่ำเสมอ ค่า pH เป็นด่างถึงเป็นกลาง  pH ในช่วง 6 - 7 ทนได้ 5 - 7.5 อัตราการเจริญเติบโต ค่อนข้างโตช้า ต้นไม้สามารถให้ผลผลิตได้ 4,000 ผลต่อปี การบำรุงรักษาต่ำ
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำสม่ำเสมอ ชอบดินชื้น อย่าปล่อยให้ดินแห้งแข็งเป็นเวลานาน และอย่าให้มากเกินไปจนน้ำขังแฉะตลอดเวลา
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งปีละครั้ง เพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ให้ตัดยอดเพื่อควบคุมความสูงที่ต้องการ ตัดกิ่งที่อยู่ภายในพุ่ม ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักปีละ 3- 4 ครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ศัตรูพืช/โรคพืช---Anastrepha fraterculus (แมลงวันผลไม้ในอเมริกาใต้), Bactrocera dorsalis (แมลงวันผลไม้)
รู้จักอ้นตราย---None known

 

การใช้ประโยชน์--- พืชนี้เก็บเกี่ยวมาจากป่าเพื่อใช้ในหลากหลายรูปแบบรวมไปถึงวัสดุย้อมสี หมากฝรั่ง ยารักษาโรคและผลไม้ที่กินได้ พืชได้รับการปลูก เป็นครั้งคราวสำหรับการใช้งานที่หลากหลายโดยเฉพาะในอินเดียและประเทศไทย
ใช้กิน---ผลสุก-ดิบ รสหวานฝาดโดยทั่วไปไม่ค่อยอร่อย
ใช้เป็นยา---เปลือก ใบ ดอก และผล มีการใช้มากในยาอายุรเวท ผลดิบฝาด มีฤทธิ์ต้านแบคทีเรียและยารักษาพยาธิ ใช้ภายนอกเพื่อรักษาแผล ผลสุก มีประโยชน์ในการรักษาโรคท้องร่วงและโรคบิด โรคเลือด โรคหนองในและโรคเรื้อน น้ำคั้นจากเปลือกสด รักษาอาการไข้สูง รักษาฝีและเนื้องอก เมล็ดใช้รักษาโรคท้องร่วงและโรคบิดเรื้อรัง น้ำมันที่สกัดจากเมล็ดใช้เป็นยา
ใช้ปลูกประดับ---เป็นไม้ประดับที่ใบอ่อนมีสีแดงโดดเด่น นิยมรับประทานผลไม้ที่มีรสหวานเมื่อสุกเต็มที่ เหมาะสำหรับสวนขนาดเล็ก สวนสาธารณะ และงานภูมิทัศน์
อืน ๆ---ไม้เนื้อแข็ง มีค่าใช้ตกแต่งได้อย่างดี มีความแข็งแกร่ง แข็งหนาแน่นและทนทานมาก ใช้สำหรับทำเฟอร์นิเจอร์หรูหรา งานแกะสลักไม้และยังเป็นวัตถุดิบสำหรับทำเรือและสิ่งก่อสร้าง (อาคารสะพาน ฯลฯ ) เครื่องดนตรี
- ผลไม้สุก (บางครั้งก็เป็นใบไม้) เป็นแหล่งแทนนินที่ใช้สำหรับย้อมผ้าไหมและชุดสีดำอื่น ๆ ผลดิบมีเยื่อเหนียวที่อุดมไปด้วยแทนนินและเป็นแหล่งที่มาของหมากฝรั่ง มันสามารถใช้ในการอุดรูรั่วเรือ ทำหน้าที่เป็นสารกันบูด และเป็นกาวในการทำปกหนังสือ น้ำมันสีเข้มที่เตรียมจากผลไม้ (นี่อาจเป็น Gum)ใช้เป็นน้ำยาเคลือบเงาที่ยอดเยี่ยมสำหรับร่มกระดาษและพัด
สำคัญ---ต้นไม้ประจำจังกวัดอ่างทอง ในประเทศไทย
ระยะออกดอก---กุมภาพันธ์- พฤษภาคม
ขยายพันธุ์ ---ด้วยการเพาะเมล็ด และตอนกิ่ง
- เมล็ดพันธุ์มีอายุสั้นมาก ดังนั้นควรหว่านโดยเร็วที่สุด  ควรเอาเนื้อออกเนื่องจากมีสารยับยั้งการงอก เมล็ดสดที่หว่านหลังการเก็บหนึ่งวัน มีอัตราการงอก 85% ภายใน 17 - 65 วัน การเจริญเติบโตของต้นกล้านั้นช้ามาก


114 พลับพลา/Microcos tomentosa

[Microcos] [toh-men-TOH-suh]


สถานที่ถ่ายภาพ: อุทธยานธรรมชาติศึกษาสิรีรุกขชาติ ม.มหิดล ศาลายา ประเทศไทย

ชื่อวิทยาศาสตร์---Microcos tomentosa Sm.(1813)
ชื่อพ้อง---Has 4 Synonyms.
---Grewia paniculata Roxb. ex DC.(1824)
---More. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:834868-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Microcos, Woolly Microcos, Shiral, Mahang
ชื่ออื่น---พลับพลา, ขี้เถ้า (ภาคกลาง); กะปกกะปู, ค่อม, พลา, ลาย, สากกะเบือดง, สากกะเบือละว้า, หมากหอม (ภาคเหนือ); ก้อมส้ม, คอมส้ม (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ); คอมเกลี้ยง, พลองส้ม (ภาคตะวันออก); ไม้ลาย (ภาคตะวันออกเฉียงใต้); น้ำลายควาย, พลาขาว, พลาลาย (ภาคใต้); จือมือแก (มาเลย์-ภาคใต้); [CAMBODIA: Ppouhtuk (Central Khmer).];[JAPAN: Mikurokosu zoku];[INDONESIA: Chendrai, Jeluak.];[MALAYSIA: Cenderai, Chenderai, Damak-damak, Pokok cenerai, Pokok kenerai, Pokok Cenderai.];[SRI LANKA: Kohu Kirilla, Kirilla (Sinhalese).];[THAI: Phlapphla, Khi thao (Central); Kapok kapu, Khom,  Phla,  Lai, Sak kabuea dong, Sak kabuea lawa,  Mak hom (Northern);  Kom som, Khom som (Northeastern); Khom kliang, Phlong som (Easthern); Mailai (Southeastern); Nam lai khwai, Phla khao, Phla lai (Peninsular); Chue-mue-kae (Malay-Peninsular).];[VIETNAM: Cò ke, Sàilầu, Chu ca, Cò ke lá lõm, Bung lai.].
EPPO Code---MKWTO (Preferred name: Microcos tomentosa.)
ชื่อวงศ์---MALVACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---จีนตอนใต้, พม่า, ไทย, กัมพูชา, ลาว, เวียดนาม, มาเลเซีย, สิงคโปร์, ฟิลิปปินส์, อินโดนีเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Microcos' ความหมาย ผลไม้เล็ก; ชื่อระบุชนิด 'tomentosa' = หนา, มีขน  
Microcos tomentosa เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ชบา(Malvaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย James Edward Smith (1759 - 1828) นักพฤกษศาสตร์ชาวอังกฤษในปี พ.ศ.2356

 

ที่อยู่อาศัย---พบขึ้นตามป่าดิบเขา ป่าผลัดใบและป่าดิบชื้น  กระจายอยู่ในป่าทุติยภูมิที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเล 0-600 เมตร
- ในประเทศไทยพบขึ้นกระจายทั่วประเทศ ตามป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้งและป่าดงดิบชื้น ที่ระดับความสูง 50-300 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางผลัดใบ ความสูง10-20 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น 40 ซม. เรือนยอดเป็นพุ่มกลมทึบ แตกกิ่งต่ำ โคนต้นเป็นพูพอนต่ำ เปลือกนอกสีน้ำตาลปนเทา แตกล่อนเป็นแผ่นสะเก็ดบางๆ เปลือกในสีขาว ใบเดี่ยวเรียงสลับรูปไข่กลับ แกมรูปขอบขนาน กว้าง3-8ซม.ยาว 8-17ซม.ปลายใบมีติ่งแหลม โคนใบมน ขอบใบหยักฟันเลื่อยจนถึงเรียบ ผิวใบมีขนปกคลุมทั้งสองด้าน ดอกออกเป็นช่อยาว3-15ซม.ตามปลายกิ่ง และซอกใบ ดอกตูมรูปกลม กลีบเลี้ยง5กลีบ กลีบดอก5กลีบสีเหลืองอ่อนดอกในช่อมีจำนวนมาก ดอกบานเต็มที่ขนาด1-1.5ซม.ผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดียว ขนาดผลกว้าง0.5-1ซม.ยาว1-1.5ซม.ผลสุกสีม่วงดำรับทานได้ เมล็ดแข็งรูปไข่ยาว 8-10 มม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ต้องการตำแหน่งที่แสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) หรือแสงแดดส่องถึง (ไม่ใช่แสงแดดโดยตรงบางชั่วโมงต่อวัน) ขึ้นได้ดีในดินเกือบทุกชนิดที่มีการระบายน้ำดี  
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง และรดน้ำสม่ำเสมอ
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่งปีละครั้ง เพื่อรักษาขนาดและรูปทรง ทำให้ทรงพุ่มโปร่งและเพื่อการเจริญเติบโตใหม่ การตัดแต่งกิ่งที่ตาย กิ่งที่เสียหายหรือเป็นโรค สามารถทำได้ตลอดเวลา
การใส่ปุ๋ย---ให้ปุ๋ยสูตรสมดุลทุกสองสามสัปดาห์
ศัตรูพืช/โรคพืช---Bactrocera dorsalis (แมลงวันผลไม้ตะวันออก)
รู้จักอ้นตราย---None known

 

ใช้ประโยชน์--- พืชถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้ในท้องถิ่นเป็นอาหาร ยาและแหล่งของเส้นใยและไม้
ใช้กิน---ผลสุกกินได้ ในกัมพูชาผู้คนใช้ผลไม้เป็นอาหาร
ใช้เป็นยา--- ยาต้มจากรากใช้รักษาอาการไอใช้บรรเทาอาการไขข้ออักเสบ ราก,ใบใช้รักษามาลาเรีย ผลไม้ช่วยกระตุ้นการย่อยอาหาร
- ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย รากและลำต้นของมันถูกใช้เป็นส่วนผสมในการต้มสมุนไพรเพื่อรักษาโรคดีซ่าน
- ในภาคใต้ของประเทศไทย ใบจะใช้ในการรักษาโรคเริมและงูสวัด
- ในบังคลาเทศมีการใช้พืชเพื่อรักษาอาการอักเสบระบบทางเดินหายใจมีไข้และท้องร่วง
- ในมาเลเซีย ยาต้มจากรากใช้รักษาโรคมาลาเรีย และใช้รักษาโรคทางเดินอาหาร ผงใบใช้รักษาโรคหิด ยาต้มจากใบและเปลือกใช้รักษากระดูกหัก
- ในกัมพูชาผู้คนใช้รากเป็นยาต้มแก้ไอ
- สารสกัด แสดงให้เห็นว่ามีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียต้านอาการท้องร่วงและความเป็นพิษทางเซลล์
ใช้อื่น ๆ--- เปลือกที่เป็นเส้นใยสามารถนำมาใช้ทำเชือก เนื้อไม้มีน้ำหนักเบาแข็งแรงและยืดหยุ่น ใช้สำหรับการก่อสร้างในร่มและเหมาะสำหรับการทำเครื่องมือจับอุปกรณ์การเกษตร ใช้เป็นเชื้อเพลิงและทำถ่าน
ภัยคุกคาม---เนื่องจากต้นไม้ชนิดนี้มีการแพร่กระจายอย่างกว้างขวาง มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2018 Microcos tomentosa ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species (2018)
source: Botanic Gardens Conservation International (BGCI) & IUCN SSC Global Tree Specialist Group 2018. Microcos tomentosa Sm.. The IUCN Red List of Threatened Species 2018: https://doi.org/10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T136143217A136143219.en. เข้าถึงเมื่อวันที่30 มกราคม 2567
ระยะออกดอก/ผลแก่---เมษายน-พฤษภาคม/มิถุนายน-ธันวาคม
ขยายพันธุ์---เพาะเมล็ด


115 แสมขาว/Avicennia alba

[av-ih-SEN-ee-uh] [AL-ba]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Avicennia alba Blume.(1826)
ชื่อพ้อง---Has 3 Synonyms
---Avicennia marina var. alba (Blume) Bakh.(1921)
---Avicennia officinalis var. alba (Blume) C.B.Clarke.(1885)
---More.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:861116-1#synonyms
ชื่อสามัญ---Grey mangrove, Olive mangrove.
ชื่ออื่น---แสม, แสมขาว, แสมทะเล (ภาคกลาง); แสมทะเลขาว (สุราษฎร์ธานี); แหม,แหมเล (ภาคใต้); ปีปี (กระบี่; ปีปีดำ (ภูเก็ต); พีพีเล (ครัง); [MALAYSIA: Api-api, Api-api putih (Malay); Api-api Hitam (Sarawak).];[THAI: Samae, Samae khao, Samae thale (Central); Samae thale khao (Surat Thani); Mae, Mae le (Peninsular); Pipi (Krabi); Pipi dam (Phuket); Phi phi le (Trang).];[VIETNAM: Mấm trắng].
EPPO Code---AVIAL (Preferred name: Avicennia alba.)
ชื่อวงศ์---ACANTHACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---อินเดีย, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้, ออสเตรเลียและโอเชียเนีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Avicennia' ชื่อของสกุลนี้เป็นเกียรติแก่ปราชญ์ชาวเปอร์เซียและแพทย์ Abū 'Alī al-Ḥusayn ibn 'Abd Allāh ibn Sīnā (980-1037) ซึ่งเป็นที่รู้จักในโลกตะวันตกด้วยชื่อของ Avicenna ; ชื่อระบุชนิด 'alba' ในภาษาละติน หมายถึง สีขาว
- ในภาษามาเลย์เรียกว่า api api putih ซึ่ง api แปลว่า "ไฟ" ซึ่งหมายถึงความจริงที่ว่าต้นไม้นี้นี้ดึงดูดหิ่งห้อย และ putih หมายถึง "สีขาว" หมายถึงด้านล่างของใบไม้สีซีด
Avicennia alba เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์เหงือกปลาหมอ (Acanthaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Ludwig von Blume. (1789–1862) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน - เนเธอร์แลนด์ ในปี พ.ศ.2369         
ที่อยู่อาศัย---ในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกใต้ และออสเตรเลีย ตั้งแต่มหาสมุทร อินเดียตะวันออกไปจนถึง แปซิฟิกตะวันตก ตามแนวชายฝั่งของอินเดีย ศรีลังกา บังคลาเทศ เมียนมาร์ ไทย กัมพูชา เวียดนาม อินโดนีเซีย มาเลเซีย (พบได้ทั่วไปในเขตอนุรักษ์พื้นที่ชุ่มน้ำ Sungei Buloh ในสิงคโปร์) บรูไน ติมอร์เลสเต นิวกินี และออสเตรเลียตอนเหนือและตะวันออก (นอร์เทิร์นเทร์ริทอรี ควีนส์แลนด์และนิวเซาท์เวลส์) มันเติบโตในบริเวณที่มีน้ำขึ้นน้ำลงริมฝั่งแม่น้ำและบริเวณที่เป็นโคลนของชายทะเล รวมถึงบนหาดทรายและในหนองน้ำที่ระดับความสูง 0- 50 เมตร


ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นสูง 10-20 เมตร ลักษณะลำต้นไม่มีพูพอน อาจมีรากไม้ค้ำยันโผล่ออกมาจากโคนลำต้นของต้นไม้ ต้นเปลาตรงรูปทรงกรวยสั้นๆ แตกกิ่งระดับต่ำ กิ่งแขนงห้อยลง เปลือกสีเทาถึงคล้ำ ไม่มีช่องอากาศ มักมีสีสนิมหรือสีคล้ำซึ่งเกิดจากเชื้อราติดตามกิ่งและส่วนบนของต้น โดยมีรากหายใจคล้ายดินสอหรือที่เรียกว่า pneumatophores ซึ่งยื่นออกมาในแนวตั้งจากพื้นโคลนเพื่อดูดซับออกซิเจน อาจเติบโตได้สูง 15-30 ซม.แผ่กระจายหนาแน่นรอบโคนต้น ใบเดี่ยวเรียงตรงข้ามตั้งสลับฉาก แผ่นใบรูปรีแกมรูปหอก ขนาดกว้าง 3-5 ซม.ยาว 5-15 ซม.เนื้อใบอวบน้ำแกมเหนียวคล้ายแผ่นหนังป้องกันการสูญเสียน้ำ มีต่อมเกลือ ขับเกลือออกทางผิวใบ ด้านบนสีเขียวคล้ำเป็นมัน ด้านล่างมีขนหนานุ่มสีเทาอ่อนถึงขาวนวลปกคลุม ใบแห้งม้วนเป็นสีดำ ดอกแบบช่อกระจุกออกตามปลายกิ่งและง่ามใบใกล้ปลายยอด ยาว 3-8 ซม.มีขนสั้นหนานุ่มสีน้ำตาลอมเหลืองหม่นปกคลุม ดอกย่อย 10-30 ดอก สีเหลืองส้มไม่มีก้านดอก ขนาดดอก 0.5 ซม.ผลแบบผลแห้งแตกตามรอยประสานเป็น 2 ซีกรูปคล้ายพริกเบี้ยวค่อนข้างแบนขนาด กว้าง 1.5-2 ซม.ยาว 2.5-5 ซม. เปลือกผลย่น อ่อนนุ่มสีเหลืองอมเขียว มีขนสั้นสีเทาอ่อนปกคลุมหนาแน่น ปลายผลเป็นจงอย ผลแก่เปลือกแตกแล้วม้วนเป็นหลอดกลม มีเมล็ด1 เมล็ดงอกตั้งแต่อยู่บนต้น
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone 9-11) อุณหภูมิไม่ต่ำกว่า (-1) - 6 °C เจริญเติบโตได้ดีที่สุดเมื่อปลูกในตำแหน่งที่มีแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) หากไม่ได้รับแสงแดด ใบของพืชจะตายและร่วงหล่นก่อนเวลาอันควร เติบโตได้ในดินทุกชนิดที่มีความชื้นหรือเปียก รวมถึงดินทราย ดินเหนียว ดินหิน ดินไม่ดี ดินอุดมสมบูรณ์ และดินร่วนปน ไม่ต้องการการระบายน้ำเนื่องจากคุ้นเคยกับการเติบโตในสภาพที่มีน้ำขัง อัตราการเจริญเติบโตรวดเร็ว การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---มีความต้องการน้ำสูง จึงเหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่ที่มีดินชื้นตามธรรมชาติ ซึ่งอาจรวมถึงริมฝั่งแม่น้ำ ลำธาร หรือสระน้ำ เป็นพืชชายฝั่งที่เติบโตโดยมีรากที่จมอยู่ในน้ำหรือในดินชื้นริมฝั่งชายฝั่ง เพื่อให้ต้นไม้เจริญเติบโตได้ จะต้องปลูกในสภาพที่จำลองเช่นนี้และป้องกันไม่ให้ดินแห้ง เป็นพืชที่ดูแลง่าย แต่ทนแล้งไม่ได้
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---Unknown
ศัตรูพืช/โรคพืช---มอดเมล็ด Avicennia (Avicennia seed moth ) เป็นศัตรูพืชบนเมล็ดของมัน
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บมาจากป่าเพื่อใช้ ไม้และเรซิ่น
ใช้กิน---เมล็ดต้ม กินเป็นผักและบางครั้งก็ซื้อขายกันในตลาดท้องถิ่น
ใช้เป็นยา---แก่น ต้มน้ำดื่มแก้ท้องร่วง แก้ลม แก้กษัย โดยมากต้มรวมกับแก่นแสมสาร (ขี้เหล็กป่า) ต้มอมนํ้าเพื่อสมานแผล ในปาก
- ก้านใบ เผาไฟรมควัน แก้พาหะจากสัตว์นํ้าทุกชนิด โดยเฉพาะ ปลามีพิษจากทะเลทุกชนิด
- เรซิ่นใช้สำหรับงานทางการแพทย์ต่าง ๆ สารสกัดจากแก่นไม้ใช้ในยาสมุนไพรเพื่อทำยาชูกำลังและใช้เรซิ่นในการคุมกำเนิด
วนเกษตรใช้---เป็นไม้เบิกนำสายพันธุ์ธรรมชาติ ส่วนมากจะอยู่ในป่าเลนด้านนอกสุด เป็นไม้ที่ช่วยให้มีการตกตะกอน ทำให้เกิดแผ่นดินงอก มีประโยชน์สำหรับการพยายามสร้างป่าโกงกางขึ้นใหม่ในพื้นที่ชายฝั่งทะเล ระบบรากที่แพร่หลายซึ่งมี pneumatophores จำนวนมากช่วยรักษาเสถียรภาพของตะกอนใหม่ ทำหน้าที่ช่วยกรองตะกอนหรือช่วยดักตะกอนก่อนไหลลงสู่ทะเล
การใช้อื่น ๆ---ไม้เนื้อแข็งปานกลาง  มีการใช้งาน ในงานการก่อสร้าง, เสา, เฟอร์นิเจอร์ และเพื่อการตกแต่ง ลำต้นนำมาใช้เป็นฟืนและวัสดุก่อสร้างที่มีคุณภาพต่ำ ใบอ่อนสามารถใช้เป็นอาหารสัตว์และเป็นปุ๋ยพืชสด
- เถ้าไม้ใช้ทำความสะอาดเสื้อผ้าในขณะที่เปลือกไม้ใช้ทำความสะอาดหรือกำจัดไขมันบนผิวหนัง
- ไม้จาก A. alba ไม่ได้ทำฟืนหรือถ่านที่ดี แต่ใช้ในการรมยางและปลา
ภัยคุกคาม---เนื่องจากที่อยู่อาศัยของป่าชายเลนโดยทั่วไปถูกคุกคามจากกิจกรรมของมนุษย์ แต่เป็นสายพันธุ์ที่เติบโตเร็ว ฟื้นตัวได้ง่ายจากการถูกตัด มีการกระจายอย่างกว้างขวาง และพบได้บ่อยในเกือบทุกสายพันธุ์ ประชากรจึงมีขนาดใหญ่และมีเสถียรภาพ ได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2008 Avicennia alba ถูกระบุอยู่ในรายการที่มีความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern -ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species ( 2010)
source: Duke, N., Kathiresan, K., Salmo III, S.G., Fernando, E.S., Peras, J.R., Sukardjo, S. & Miyagi, T. 2010. Avicennia alba. The IUCN Red List of Threatened Species 2010: e.T178830A7620385. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-2.RLTS.T178830A7620385.en. Accessed on 05 February 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/178830/7620385
- ไม่มีมาตรการอนุรักษ์เฉพาะสำหรับสัตว์ชนิดนี้ แต่ขอบเขตอาจรวมถึงพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่งบางแห่ง พันธุ์นี้อาจปลูกได้ในบางพื้นที่ภายในขอบเขตของมัน - แนะนำให้ติดตามและวิจัยอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการรวมพื้นที่ป่าชายเลนในพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่ง
ระยะออกดอก/ติดผล---มกราคม-เมษายน/มิถุนายน-ธันวาคม
- พืชสามารถออกดอกและผลได้ตลอดทั้งปี โดยเฉพาะเมื่อเติบโตในเขตเส้นศูนย์สูตร
ขยายพันธุ์---เมล็ด หน่อและราก 
- เมล็ดไม่มีการพักตัว แต่โดยปกติเมล็ดจะถูกหว่านโดยเอาเปลือกผลออก เนื่องจากมีความไวต่อเชื้อรามาก เมล็ดสดมักมีความงอกสูงมาก โดยปกติมากกว่า 95%


116 แสมทะเล/Avicennia marina

[av-ih-SEN-ee-uh] [mar-EE-nuh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Avicennia marina (Forsk.) Vierh.(1907)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms
---Basionym: Sceura marina Forssk.(1775) https://www.gbif.org/species/2925403
---(More) See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:861130-1#synonyms
ชื่อสามัญ---White mangrove, Olive Mangrove, Gray Mangrove, Kenyan mangrove.
ชื่ออื่น ---ปีปีดำ (ภูเก็ต) ; [Thai: .];[AFRIKAANS: Witseebasboom.];[BENGALI: Boro baen, Sada baen.];[BURMESE: Thame, Theme-net.];[CHINESE: Bai gu rang, Hǎi lǎn cí, Xiánshuǐ ǎi ràng mù (guǎngdōng), Hǎi jiādōng, hǎi jiā dōng, Táiwān hēi tán, Wūmù, Táiwān shì.];[FRENCH: Palétuvier blanc, Palétuvier.];[JAPANESE: Hirugidamashi.];[IINDONESIA: Api-api putih, Api-api abang, Sia-sia putih, Sie-sie, Pejapi, Nyapi, Hajusia, Pai.];[KANNADA: Kandale, Uppatti.];[KENYA: Kiswahili Uchu.];[MALAYALAM: Cheru-uppatti.];[MALAYSIA: Api-api ludat, Api-api Jambu (Peninsular); Api-api merah, Api-api sudu(Sarawak); Api-api Putih, Api-api merah (Malay).];[MARATHI: Tavir.];[MOZAMBIQUE: Mussu (Quimuane).];[NEW ZEALAND: Manawa (Maori).];[PAKISTAN: Tivar, Timir.];[PHILIPPINES: Bungalon (Filipino); Bungalon-puti, Miapis (Tag.).];[PORTUGUESE: Mangue branco, Mangue nero, Salgueiro.];[QATAR: Garam, Qurm, Shoura, Shourah.];[SANSKRIT: Sagarodbhutah, Thavara .];[SPANISH: Mangle negro.];[SWAHILI:Uchu, Mtswi.];[TELUGU: Tella mada.];[THAI: Ape ape, Pepe dam (peninsular); Pipi dum (Puket); Samae dam, Samae thale (central).]; [VIETNAMESE: Mam oi.].
EPPO Code---AVIMA (Preferred name: Avicennia marina.)
ชื่อวงศ์ ---ACANTHACEAE
ถิ่นกำเนิด ---ทวีปเอเชีย
เขตกระจายพันธุ์ ---แอฟริกาตะวันออกและตะวันออกกลาง: บาห์เรน จิบูตี อียิปต์ เอริเทรีย อิหร่าน เคนยา มาดากัสการ์ มัลดีฟส์ โมซัมบิก โอมาน กาตาร์ ซาอุดีอาระเบีย เซเชลส์ โซมาเลีย แอฟริกาใต้ ซูดาน แทนซาเนีย สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ เอมิเรตส์ และเยเมน ; เอเชียตะวันออกเฉียงใต้: บังคลาเทศ บรูไนดารุสซาลาม จีน ไต้หวัน ฮ่องกง อินเดีย อินโดนีเซีย ญี่ปุ่น มาเลเซีย เมียนมาร์ ปากีสถาน ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ ศรีลังกา ไทย และเวียดนาม หมู่เกาะในมหาสมุทรอินเดียตลอดจนถึงทะเลจีนใต้ โอเชียเนีย; ออสตราเลเซีย: ออสเตรเลีย, นิวแคลิโดเนีย, นิวซีแลนด์, ปาปัวนิวกินี, หมู่เกาะโซโลมอน, วานูอาตู สายพันธุ์นี้ยังเกิดขึ้นในกวมและไมโครนีเซีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Avicennia' ชื่อของสกุลนี้เป็นเกียรติแก่ปราชญ์ชาวเปอร์เซียและแพทย์ Abū 'Alī al-Ḥusayn ibn 'Abd Allāh ibn Sīnā (980-1037) ซึ่งเป็นที่รู้จักในโลกตะวันตกด้วยชื่อของ Avicenna ; ชื่อระบุชนิด 'marina' หมายถึง "ของทะเล"
Avicennia marina เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์เหงือกปลาหมอ(Acanthaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย(Forsk.)และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Vierhในปี พ.ศ.2450
Accepted Infraspecifics
Includes 4 Accepted Infraspecifics. source: https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:861130-1#synonyms
- Avicennia marina subsp. australasica (Walp.) J.Everett.(1994)
- Avicennia marina subsp. eucalyptifolia (Valeton) J.Everett.(1994)
- Avicennia marina subsp. marina
- Avicennia marina var. rumphiana (Hallier f.) Bakh.(1921)
ที่อยู่อาศัย---เป็นสายพันธุ์ในป่าชายเลนที่มีความอุดมสมบูรณ์และแพร่กระจายอย่างกว้างขวาง นอกจากนี้แล้ว ยังพบในพื้นที่แห้งแล้งของคาบสมุทรอาหรับ ส่วนใหญ่อยู่ในสภาพแวดล้อม sabkha ในสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ กาตาร์ โอมาน เยเมน ซาอุดีอาระเบีย อียิปต์เอริเทรียและซูดาน อิหร่านตอนใต้ตามแนวชายฝั่งอ่าวเปอร์เซีย และยังถูกพบในป่าโกงกางของแอฟริกาใต้ และเป็นชนิดที่พบในโซมาเลีย ในประเทศออสเตรเลียมันขยายไปทางใต้และในออสเตรเลียตะวันตก มักขึ้นเป็นกลุ่มตามแนวตะเข็บฝั่งทะเล ในที่ดินทราย เลนทราย และชายฝั่งที่เป็นหาดหินหรือหาดทราย เป็นพืชในเขตชายฝั่งทะเลเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนที่ระดับความสูงถึง 50 เมตร

 

ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กสูง 3-8 เมตร มักแตกกิ่งเป็นพุ่มต่ำ เรือนยอดโปร่ง ไม่มีพูพอน รากหายใจรูปคล้ายดินสอสูง 10-20 ซม. เปลือกเรียบเป็นมันสีขาวอมเทาหรือขาวอมชมพู เมื่ออายุมากมักล่อนเป็นเกล็ดบางๆคล้ายแผ่นกระดาษ และผิวของเปลือกใหม่เป็นสีเขียวอ่อน ใบ เดี่ยวเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก แผ่นใบรูปไข่กว้าง ขนาด3-5ซม.ยาว5-8ซม. ขอบใบเรียบและม้วนลงคล้ายหลอด ปลายใบทู่เป็นติ่งแหลมสั้น เนื้อใบอวบน้ำแกมเหนียวคล้ายแผ่นหนัง ผิวใบด้านบนเกลี้ยง สีเขียวเข้มเป็นมันวาว ด้านล่างมีนวลสีขาวหรือขาวอมเทา ดอก แบบช่อกระจุก ก้านช่อดอกยาว 1-5 ซม.ดอกย่อย 4-12 ดอก เรียงเป็นกระจุกแน่นที่ปลายก้านช่อ ดอกย่อยขนาดเล็กสีเหลืองหรือเหลืองอมส้มมีกลิ่นหอม ขนาดดอก 0.5 ซม. ผล แห้งแล้วแตกตามแนวประสานเป็น2ซีก รูปทรงไข่กว้าง เบี้ยว ถึงเกือบกลม แบนด้านข้าง ขนาดกว้าง1.5-2 ซม.ยาว1.5-2.5 ซม. เปลือกผลบางอ่อนนุ่ม มีนวลสีเขียวอมเหลือง ผิวเปลือกเป็นรอยย่น มีขนสั้นนุ่มปกคลุม ปลายผลไม่เป็นจงอย เมื่อแก่เต็มที่เปลือกแตกม้วนเป็นหลอดกลม เมล็ดงอกตั้งแต่อยู่บนต้นมี1เมล็ด
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---(USDA Zone 9-11) อุณหภูมิไม่ต่ำกว่า (-1°C ) - (-6°C) เจริญเติบโตได้ดีที่สุดเมื่อปลูกในตำแหน่งที่มีแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) หากไม่ได้รับแสงแดด ใบของพืชจะตายและร่วงหล่นก่อนเวลาอันควร เติบโตได้ในดินทุกชนิดที่มีความชื้นหรือเปียก รวมถึงดินทราย ดินเหนียว ดินหิน ดินไม่ดี ดินอุดมสมบูรณ์ และดินร่วนปน ไม่ต้องการการระบายน้ำเนื่องจากคุ้นเคยกับการเติบโตในสภาพที่มีน้ำขัง พืชมีความทนทานต่อความเค็มทางสรีรวิทยากว้างสามารถอยู่รอดได้ในน้ำนิ่งและในสภาพแห้งตามฤดูกาลที่มีความเค็มสูงมาก ชอบดินที่มีค่า pH ในช่วง 6.5 - 7 ทนได้ 6 - 8.5 ใบจะขับถ่ายเกลือส่วนเกินผ่านรูขุมขนและผลึกเกลือมักปรากฏอยู่บนใบ อัตราการเจริญเติบโตรวดเร็ว การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---มีความต้องการน้ำสูง จึงเหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่ที่มีดินชื้นตามธรรมชาติ ซึ่งอาจรวมถึงริมฝั่งแม่น้ำ ลำธาร หรือสระน้ำ เป็นพืชชายฝั่งที่เติบโตโดยมีรากที่จมอยู่ในน้ำหรือในดินชื้นริมฝั่งชายฝั่ง เพื่อให้ต้นไม้เจริญเติบโตได้ จะต้องปลูกในสภาพที่จำลองเช่นนี้และป้องกันไม่ให้ดินแห้ง เป็นพืชที่ดูแลง่าย แต่ทนแล้งไม่ได้
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---Unknown
ศัตรูพืช/โรคพืช---มอดเมล็ด Avicennia (Avicennia seed moth ) เป็นศัตรูพืชบนเมล็ดของมัน
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้เอนกประสงค์เป็นการเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้เป็นยาไล่แมลงพืชสีย้อมแหล่งที่มาของแทนนินไม้ ฯลฯ
ใช้กิน--- ใบเลี้ยงของเมล็ดมีการรับประทานเป็นครั้งคราว แต่อาจมีสารพิษ จะต้องปรุงให้สุก
ใช้เป็นยา---ใช้ในการแพทย์แผนโบราณ ในการรักษาโรคผิวหนังโรคไขข้ออักเสบแผล และไข้ทรพิษ เรซิ่นจากเปลือกไม้ใช้สำหรับรักษางูกัดและกำจัดรกหลังจากการคลอดบุตร
- ใบและเปลือกใช้ภายนอกกับหิด ขี้เถ้าไม้ถูกนำมาใช้ในการรักษาปัญหาผิวพรรณ
- ในมาดากัสการ์มีการใช้ใบยาเป็นยาแก้พิษหลังจากกินปลาที่มีพิษ   
- สารสกัดจากน้ำ เอธานอลและบิวทานอล ของชิ้นส่วนทางอากาศของพืชได้รับการทดสอบฤทธิ์ต้านจุลชีพ สารสกัดบิวทานอลมีประสิทธิภาพสูงสุดรองลงมาคือสารสกัดเอธานอล และสารสกัดด้วยน้ำมีฤทธิ์ต่ำ สารสกัดบิวทานอลที่ 2,000 μg / แผ่น มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียที่ดี ทั้งแบคทีเรียแกรมบวกและแกรมลบรวมทั้งฤทธิ์ต้านเชื้อราปานกลางถึงดี
วนเกษตรใช้---เป็นพันธุ์ไม้เบิกนำ ต้นไม้ทนโลหะหนักในดินได้เป็นอย่างดีเป็นตัวบ่งชี้ทางชีวภาพของการสัมผัสกับสิ่งแวดล้อมทองแดงตะกั่วและสังกะสี และมีประโยชน์ในการป้องกันการกัดเซาะชายฝั่งและกันลม
อื่น ๆ---เนื้อไม้สีเทาถึงสีเหลืองนั้นหนักและทนทานด้วยพื้นผิวที่ละเอียดและสม่ำเสมอ ใช้สำหรับทำเสาในการสร้างบ้าน สำหรับการก่อสร้างเรือ โดยเฉพาะ ทำโครงสำหรับเฟอร์นิเจอร์
- เปลือกไม้มีแทนนิน แหล่งที่มาของสีย้อมสีน้ำตาลแดง
- ควันไฟที่เผาไหม้ไม้นั้นถือว่ามีประสิทธิภาพมากในฐานะที่เป็นยาไล่ยุง และไม้ยังใช้ทำฟืนและถ่าน
ภัยคุกคาม---เนื่องจากต้นไม้ชนิดนี้มีการแพร่กระจายอย่างกว้างขวาง มีประชากรจำนวนมาก ภัยคุกคามหลักคือการทำลายถิ่นที่อยู่อาศัยและการกำจัดพื้นที่ป่าชายเลน สายพันธุ์นี้มีความไวสูงต่อสารกำจัดวัชพืช (N. Duke pers. comm.) การสูญเสียป่าชายเลนในช่วงไตรมาสศตวรรษที่ผ่านมารายงานว่าพื้นที่ป่าชายเลนลดลงประมาณ 21% ชนิดนี้มีมาตั้งแต่ปี 1980 (FAO 2007) อย่างไรก็ตาม สายพันธุ์นี้กระจายตัวได้ง่ายและเติบโตเร็ว/ให้ผลผลิตเร็ว ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2008 Avicennia marina ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species (2010)
source: Duke, N., Kathiresan, K., Salmo III, S.G., Fernando, E.S., Peras, J.R., Sukardjo, S., Miyagi, T., Ellison, J., Koedam, N.E., Wang, Y., Primavera, J., Jin Eong, O., Wan-Hong Yong, J. & Ngoc Nam, V. 2010. Avicennia marina. The IUCN Red List of Threatened Species 2010: e.T178828A7619457. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-2.RLTS.T178828A7619457.en.  เข้าถึงเมื่อวันที่11 กุมภาพันธ์ 2567
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/178828/7619457
- สายพันธุ์นี้อาจรวมถึงพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่งบางแห่ง มาตรการอนุรักษ์พันธุ์ไม้ชนิดนี้ ได้แก่ การปลูก การจัดการเพื่อการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน และการคุ้มครองทางกฎหมายในบางพื้นที่ แนะนำให้ติดตามและวิจัยอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการรวมพื้นที่ป่าชายเลนในพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่ง
ระยะออกดอก/ติดผล---เดือนกุมภาพันธ์-มิถุนายน
ขยายพันธุ์---เมล็ด รากอากาศ หน่อ
- ควรหว่านทันทีที่สุก เมล็ดมีความอ่อนไหวต่อการผึ่งให้แห้งมาก นอกจากนี้ยังมีการเสื่อมสภาพอย่างต่อเนื่องของเนื้อเยื่อภายในของเมล็ดที่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อราในระหว่างการเก็บรักษาไฮเดรท ต้นอ่อนจะเติบโตได้ดีที่สุดเมื่อสัมผัสกับน้ำจืด แต่การเจริญเติบโตจะลดลงในไม่ช้าภายใต้สภาวะเหล่านี้ และจะดีที่สุดเมื่ออยู่ในน้ำที่มีความเค็มน้ำทะเล 10 - 50% สำหรับต้นกล้าที่มีอายุมากกว่า
- Avicennia ทุกสายพันธุ์ แสดง crytovivipary โดยที่เอ็มบริโอจะโผล่ออกมาจากเปลือกหุ้มเมล็ด แต่ยังคงอยู่ในผลก่อนที่จะตกลงมาจากต้นแม่ การแพร่กระจายที่ลอยอยู่มักกระจายตัวในน้ำ และผลไม้บางชนิดสามารถมีชีวิตอยู่ได้นานถึงหนึ่งปีในน้ำเค็มโดยไม่ต้องหยั่งราก


117 มังคะ/Cynometra ramiflora

Cynometra [ram-ee-FLOR-uh]

ชื่อวิทยาศาสตร์---Cynometra ramiflora L.(1753)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms. See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:489480-1#synonyms
---Cynometra ramiflora subsp. genuina Prain. (1897), not validly publ.
ชื่อสามัญ ---Cynometra, Wrinkled Pod Mangrove.
ชื่ออื่น---มังคะ พังคะ (ภาคกลาง, ภาคใต้); พังค่า (ตรัง); มะคะ (ภาคกลาง, ภาคใต้); มะคาก (ภาคใต้); มังคะ (ภาคกลาง, ภาคใต้); แมงคะ (ตราด) ;[BENGALI: Shinguri, Shingar, Singra, Shingra, Seeri.];[BURMESE: Myinga, Ye-minga.];[CAMBODIA: Chom prinh.];[INDONESIA: Kateng, Kepel, Sala, Wunut.];[KHMER: Châmpré:nh.];[MALAYSIA: Amphawa, Hima, Katong, Katong laut, Kekatong, Katak Puru,Kopi Anjing, Nam-nam, Namu-namu, Nang-ai (Malay); Katong-katong, Kekatong Laut (Sabah).];[PHILIPPINES: Balitbitan, Oringen (Tag.); Komon,Odling (Bis.).];[THAI: Phang kha (Central, Peninsular); Phang kha (Trang); Ma kha (Central, Peninsular); Ma khak (Peninsular); Mang kha (Central, Peninsular); Maeng kha (Trat).];[VIETNAM: Mót, Lá lụa, Cây LáLụa.].
EPPO Code---CZORA (Preferred name: Cynometra ramiflora.)
ชื่อวงศ์---FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE)
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเชีย แอฟริกา และอเมริกา
เขตกระจายพันธุ์---ศรีลังกา อินเดีย เอเซียตะวันออกเฉียงใต้และหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Cynometra' มาจากคำภาษากรีกว่า "kyon" แปลว่าสุนัข และ "metron" แปลว่าการวัด โดยอ้างอิงถึงฝักผลไม้ที่มีลักษณะคล้ายหูสุนัข; ชื่อระบุชนิด 'ramiflora' หมายถึงช่อดอก ramiflorous ที่ได้มาจากภาษาละติน rami - (เกี่ยวกับกิ่งก้าน) และ - florus (ออกดอก)
Cynometra ramiflora เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ถั่ว (Fabaceae) วงศ์ย่อยราขพฤกษ์ (Caesalpinoideae หรือ Caesalpiniaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดนในปี พ.ศ.2296
Accepted Infraspecifics https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:489480-1#synonyms
Includes 2 Accepted Infraspecifics
- Cynometra ramiflora var. bifoliolata (Merr.) Meeuwen.(1897), not validly publ.
- Cynometra ramiflora var. ramiflora
ที่อยู่อาศัย---พบในนิวแคลิโดเนีย, หมู่เกาะคาโรไลน์, หมู่เกาะโซโลมอน, กวม, สหพันธรัฐไมโครนีเซีย, หมู่เกาะมาเรียนาเหนือ, ควีนส์แลนด์ (ออสเตรเลีย), มาร์คเกาะนิวกินีโม, ปาเลา, หมู่เกาะซุนดาน้อย, ติมอร์ตะวันออก, สุลาเวสี, ฟิลิปปินส์, บอร์เนียว, ชวา, สุมาตรา, เกาะคริสต์มาส, สิงคโปร์, มาเลเซีย, ไทย, กัมพูชา, หมู่เกาะนิโคบาร์, หมู่เกาะอันดามัน, บังคลาเทศ, อินเดีย, ศรีลังกา ได้รับการแปลงสัญชาติในหมู่เกาะโซไซตี้ (ตาฮิติและอื่น ๆ ); ในรัฐควีนส์แลนด์ พบที่ปลายแหลมยอร์กเท่านั้น ; ในพม่ามันถูกพบในตะนาวศรี อิระวดีและรัฐยะไข่ เติบโตตามพื้นที่ไม่ห่างจากชายฝั่งทะเล เช่น ที่ลุ่มน้ำขังป่าพรุ ป่าโกงกาง ตามริมฝั่งแม่น้ำ หรือรอยต่อระหว่างแนวหลังป่าชายเลนกับป่าบกที่เป็นเลนแข็งที่ระดับความสูงถึง 400 เมตร

 

สถานที่ถ่ายภาพ: อุทธยานธรรมชาติศึกษาสิรีรุกขชาติ ม.มหิดล ศาลายา ประเทศไทย

ลักษณะ---เป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 8-30 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 30 ซม เรือนยอดแผ่กว้าง ลำต้นเปลาตรง บางครั้งมีพูพอน เปลือกขรุขระสีน้ำตาลเทา เปลือกในสีน้ำตาลถึงสีน้ำตาลแกมชมพู ใบ ประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงเวียนสลับห่างๆ ขนาดใบกว้าง 1-3(2-7) ซม. 2-6(3-15) ซม. รูปรี รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก โคนใบแหลมเยื้อง ขอบใบเรียบ  เนื้อใบบางคล้ายแผ่นหนัง ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ด้านบนสีเขียวคล้ำ ด้านล่างสีซีดกว่า ใบอ่อนสีชมพู ดอกแบบช่อเชิงลด ออกตามง่ามใบ ช่อดอกตั้งตรง ยาว1.5-2.5 ซม. ดอกย่อยสีขาว กลีบเลี้ยง4กลีบ กลีบดอก  5กลีบ ผลแบบฝักถั่ว สีน้ำตาลอมเขียว ขนาดกว้าง1.5-4 ซม.ยาว 2-5 ซม.ผิวแข็งขรุขระ ขอบเป็นคลื่น หรือมีรอยย่นเล็กน้อย ปลายฝักเป็นจงอยแหลม ฝักแห้งไม่แตก เมล็ดกลมสีน้ำตาลแดง
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---ปลูกได้ดีที่สุดใน ภูมิอากาศ เขตร้อนซึ่งสามารถเจริญเติบโตได้ในสภาพอากาศที่อบอุ่นและชื้น (USDA Zone 9-11 )ตำแหน่งที่ได้รับแสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 6 ชั่วโมงต่อวัน แต่สามารถทนร่มเงาได้บางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) ชอบดินที่มีการระบายน้ำดีซึ่งอุดมไปด้วยอินทรียวัตถุ สามารถทนต่อดินได้หลายประเภทและมีการระบายน้ำดี  pH ของดินควรอยู่ระหว่าง 5.5 ถึง 6.5
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง ควรรดน้ำให้ลึกสัปดาห์ละครั้ง และควรปล่อยให้ดินแห้งเล็กน้อยระหว่างการรดน้ำแต่ละครั้ง รดน้ำเป็นประจำโดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้ง อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือต้องหลีกเลี่ยงการให้น้ำมากเกินไปเพื่อป้องกันการเน่าของราก
การตัดแต่งกิ่ง---ทำการตัดแต่งกิ่ง เพื่อ กำจัดกิ่ง ที่ตายหรือชำรุดและเพื่อรักษารูปทรงของต้นไม้ที่ต้องการ ควรตัดแต่งกิ่งในช่วงฤดูแล้ง ตัดเหนือโหนดหรือ จุดแตกแขนงเสมอ เพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตใหม่ที่ดี
การใส่ปุ๋ย---โดยทั่วไป ต้องการปุ๋ยที่สมดุลโดยใส่ไนโตรเจนฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมใน ปริมาณเท่ากัน (อัตราส่วน NPK 1:1:1) ในช่วงฤดูปลูก ทุก 2-3 เดือนต่อครั้ง ปุ๋ยหมัก หรือปุ๋ยคอกก็ใช้ได้เช่นกัน
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่มีเอกสารแมลงศัตรูพืชจำเพาะ อาจมีศัตรูพืชและโรคต่างๆ ที่พบได้ทั่วไปในต้นไม้ชนิดอื่นๆ ในตระกูล Fabaceae เช่น แมลงกัดไม้หรือเชื้อราที่ทำให้เกิดโรค และอาจอ่อนแอต่อรากเน่าได้หากได้รับน้ำมากเกินไป
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเพื่อใช้เป็นไม้และใช้เป็นยารักษาโรคต่างๆ บางครั้งมันก็ใช้เป็นไม้ประดับ
ใช่เป็นยา---ส่วนที่ใช้ ราก เมล็ดและใบ รากใช้เป็นยาถ่าย น้ำมันที่ได้จากเมล็ดใช้สำหรับผิวที่มีปัญหา
- ในMalabarใบใช้ทำโลชั่นสำหรับโรคผิวหนัง
- ในบังคลาเทศโลชั่นน้ำผึ้งที่ทำจากใบและต้มในนมวัว นำมาใช้กับโรคหิด โรคเรื้อนและโรคผิวหนังอื่น ๆ
- ในอินโดนีเซีย ใช้รักษาโรคเบาหวานความดันโลหิตสูง กรดยูริคสูง
ใช้ปลูกประดับ---เหมาะสำหรับปลูกริมถนนและสวนทั่วไป เป็นต้นไม้ให้ร่มเงา
วนเกษตร---พืชชนิดอื่นมักไม่เจริญเติบโตภายใต้ร่มเงาของสายพันธุ์นี้
อื่น ๆ---ไม้ใช้สำหรับการตกแต่งภายในและการก่อสร้างไม้อัดตกแต่ง นอกจากนี้สำหรับใช้ทำฟืนและถ่าน เศษไม้ให้สีย้อมสีม่วงในน้ำ
ความเชื่อ/พิธีกรรม---ในบรรดาชาวเรจัง ( Rejang) ทางตะวันตกเฉียงใต้ของสุมาตรา C. ramiflora เป็นต้นไม้ชนิดหนึ่งที่มักถูกมองว่าเป็นต้นไม้เซียลัง เหล่านี้เป็นต้นไม้สูงและโดดเด่นในป่ากับรังของผึ้งApis dorsata ต้นไม้เซียลังแต่ละต้นถือได้ว่าเป็นเทพผู้ศักดิ์สิทธิ์ ปกติแล้วจะเป็นเทพหญิง (แต่บางครั้งเรียกว่า Sernad Belelkat ) ซึ่งเป็นเจ้าของผึ้ง รัง และน้ำผึ้ง การรวบรวมน้ำผึ้งป่าจากต้นไม้นี้ถือเป็นการเข้าสู่อาณาจักรแห่งโลกวิญญาณที่อันตราย และต้องใช้ความระมัดระวังอย่างเหมาะสม
ภัยคุกคาม---เนื่องจากแม้ว่าพื้นที่ดังกล่าวอาจได้รับผลกระทบจากการตัดไม้ทำลายป่า แต่ก็มีประชากรจำนวนมากและแพร่หลาย แต่นี่ไม่ใช่ภัยคุกคามที่สำคัญ ได้รับการประเมินล่าสุดในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2018 Cynometra ramiflora ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species (2019)
source: Barstow, M. 2019. Cynometra ramiflora. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T62021950A62022263. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-1.RLTS.T62021950A62022263.en. Accessed on 11 February 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/62021950/62022263
- สายพันธุ์นี้มีอยู่ในคอลเลกชันนอกแหล่งกำเนิด 11 รายการ (BGCI 2018) ชนิดนี้ได้รับการประเมินว่าถูกคุกคามในสิงคโปร์ (Chong et al. 2009)
สถานะการอนุรักษ์ท้องถิ่น---มีถิ่นกำเนิดในสิงคโปร์ (ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง (CR) https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/2/8/2834
ระยะออกดอก/ติดผล ---ธันวาคม-เมษายน
ขยายพันธุ์ --- เพาะเมล็ด


118 หงอนไก่ทะเล/Heritiera littoralis

[her-ee-tee-ER-a] [lit-tor-AY-liss]


สถานที่ถ่ายภาพ: อุทธยานธรรมชาติศึกษาสิรีรุกขชาติ ม.มหิดล ศาลายา ประเทศไทย

ชื่อวิทยาศาสตร์---Heritiera littoralis Aiton.(1789)
ชื่อพ้อง---No synonyms are recorded for this name. https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:823569-1
ชื่อสามัญ---Looking-glass mangrove, Looking-glass tree,Tulip mangrove, Boat-fruited mangrove, Red mangrove.
ชื่ออื่น---ไข่ควาย (ชุมพร, กระบี่); ดุหุน, ดุหุนใบใหญ่ (ภาคใต้); หงอนไก่, หงอนไก่ทะเล (สุราษฎร์ธานี, ภาคใต้) ;[BANGLADESH: Dungun.];[BRUNEI: Itik-itikan.];[BURMESE: Pinle-kanazo.];[CAMBODIA: Khleay.];[CHINESE: Yin ye shu.];[HINDI: sundari.];[INDONESIA: Dungon, Dungun kecil.];[JAPAN: sakishimasuōnoki.];[KENYA: Ofunywa, Rayuwe];[MALAYSIA: Dungun, Dungut laut.];[PHILIPPINES: Dungon-late, Dungon-latian, Dungon-lalau, Maladuñgon (Tag.); Dungon-dagat (Bik.); Dungon-mangle (C. Bis.).];[TONGA: Mamaea.];[THAI: Khai khwai (Chumphon, Krabi); Du hun, Du hun bai yai (Peninsular); Ngon kai (Central, Surat Thani); Ngon kai thale (Central, Surat Thani).];[VIETNAM: Quy biền, Cui biển].
EPPO Code---TAWLI (Preferred name: Heritiera littoralis)
ชื่อวงศ์---MALVACEA
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---บังคลาเทศ อนุทวีปอินเดีย เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และ แอฟริกา
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Heritiera' ตั้งชื่อตาม Charles Louis de Brutelle L'Heritier นักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศส (รู้จักกันเป็นอย่างดีในการตั้งชื่อยูคาลิปตัส) ; ชื่อระบุชนิด 'littoralis' หมายถึง แห่งชายฝั่งทะเล
Heritiera littoralis เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ชบา (Malvaceae) ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย William Aiton (1731–1793) นักพฤกษศาสตร์ชาวสก็อต ในปี พ.ศ.2332

 

ที่อยู่อาศัย---พบในแอฟริกาตะวันออก รวมถึงเคนยา มาดากัสการ์ โมซัมบิก และแทนซาเนีย ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบในอินเดีย ศรีลังกา พม่า จีน กัมพูชา เวียดนาม อย่างไรก็ตาม มันสูญพันธุ์ไปแล้วในบังคลาเทศ ยังพบในภูมิภาคมาเลเซีย ในออสตราเลเซีย พบในออสเตรเลียตะวันออกเฉียงเหนือ สหพันธรัฐไมโครนีเซีย ฟิจิ กวม นิวแคลิโดเนีย ปาเลา ปาปัวนิวกินี หมู่เกาะโซโลมอน ตองกา และวานูอาตู  เกิดตามป่าชายเลนไปจนถึงหนองน้ำจืด ชายฝั่งหินและทรายด้านหลังป่าชายเลน มักจะอยู่ในป่าโกงกางในที่แห้ง ใกล้ระดับน้ำทะเล เป็นพืชในเขตร้อนชื้นซึ่งสามารถพบได้ที่ระดับความสูงถึง 600 เมตร
- ในประเทศไทยพบทางภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นตามป่าโกงกาง
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบสูง 5-15 เมตร เป็นไม้ป่าชายเลน ลำต้นมักบิดงอ พูพอนต่ำแผ่เป็นครีบบิดไปมา ไม่มีรากหายใจเปลือกหยาบเป็นเกล็ด มีร่องลึกแตกตามยาว สีน้ำตาลอมชมพูถึงเทาเข้ม ใบเดี่ยวเรียงเวียนเป็นกระจุกตามปลายกิ่งขนาดของใบกว้าง 5-10 ซม.ยาว 10-22 ซม แผ่นใบรูปรี รูปขอบขนาน รูปขอบขนานแกมรูปหอก หรือรูปรีแกมรูปไข่ พบบ่อยที่มีรูปร่างบิดเบี้ยวไม่แน่นอน ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ผิวใบด้านบนสีเขียวคล้ำ ด้านล่างสีเงินเทาขาว แวววาว เนื้อใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ดอกแยกเพศอยู่ร่วมต้น ออกเป็นช่อเชิงลดแยกแขนงตามง่ามใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อดอกโปร่งยาว10-20ซม.มีดอกย่อยขนาดเล็กจำนวนมาก ผลแห้งเป็นรูปทรงกลมไม่สมมาตรขนาดกว้าง 4-6 ซม.ยาว 5-10 ซม.ด้านล่างแบน ด้านบนโค้งขึ้นและมีสันตามยาว แผ่กว้างออกไปทางปลายผลคล้ายหงอนไก่ เปลือกผลแข็งสีเขียวเข้มเป็นมันวาวแล้วค่อยๆเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลสนิม เนื้อผลเป็นเส้นใยอัดแน่น ผลแก่ไม่แตกห้อยลงเป็นกลุ่มตามกิ่ง มี1เมล็ด
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตร้อนชื้นที่ราบต่ำ อุณหภูมิอยู่ในช่วง 20°C ถึง 35°C ทนได้ 5 - 43°C ต้องการตำแหน่งที่มีแสงแดดเต็มที่ (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) ถึงแสงแดดบางส่วน (แสงแดดประมาณ 3-6 ชั่วโมงต่อวัน) ชอบดินร่วนปนทรายที่มีการระบายน้ำได้ดี อุดมสมบูรณ์ กักเก็บความชื้น ค่า pH ในช่วง 5.5 - 6.5 ทนได้ 5 - 7 แม้ว่ามันจะเติบโตในป่าโกงกาง แต่ดูเหมือนจะทนไม่ได้กับความเค็มสูง สามารถทนน้ำเค็มที่ท่วมได้เป็นครั้งคราวแต่ความเค็มจะต้องถูกชะออกมาด้วยน้ำจืด อายุอยู่ได้ประมาณ 40 ปี
การรดน้ำ---ต้องการน้ำปานกลาง รดน้ำเป็นประจำทุก2-3 สัปดาห์ หลีกเลี่ยงการรดน้ำมากเกินไป เนื่องจากความชื้นที่มากเกินไปอาจทำให้รากเน่าได้
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งในช่วงฤดูพักตัวเพื่อกำจัดกิ่งที่ตาย เสียหาย หรือเป็นโรคออก
การใส่ปุ๋ย---ไม่ต้องการการใส่ปุ๋ยเป็นประจำหากปลูกในแหล่งที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติ อย่างไรก็ตาม หากปลูกไว้นอกพื้นที่ตามธรรมชาติหรือในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์น้อย ใช้ปุ๋ยที่สมดุลได้ปีละ 3-4 ครั้ง
ศัตรูพืช/โรคพืช---ค่อนข้างทนทานต่อศัตรูพืชและโรค แต่อาจพบได้เป็นครัเงคราวได้แก่ ด้วงใบ (Leaf Weevils)/ ผลไม้เหี่ยวเฉา(Fruit withering),จุดสีน้ำตาล (Brown spot), ใบไหม้เกรียม (Leaf scorch)
รู้จักอ้นตราย---None known


ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้มักถูกนำไปใช้ประโยชน์จากป่าโดยเฉพาะไม้ที่แข็งแรงและทนทาน นอกจากนี้ยังได้รับการปลูก ในฐานะเป็นไม้ประดับ
ใช้กิน--- เมล็ดกินแทนถั่ว น้ำมันจากเมล็ด
ใช้เป็นยา---ยาต้มรากใช้รักษาโรคปากและฟัน สารสกัดจากเมล็ดใช้ในการรักษาโรคท้องร่วงและโรคบิด น้ำคั้นจากเปลือกแก้ริดสีดวงทวาร ใบใช้ประคบแก้ปวด-; ในอินเดียใบต้มในนมวัวผสมกับน้ำผึ้งแล้วทาภายนอก เพื่อรักษาโรคผิวหนัง
ใช้ปลูกประดับ---สายพันธุ์นี้ได้รับการปลูกเพื่อจุดประสงค์ในการเป็นไม้ประดับและเก็บเกี่ยวใบ ราก และเมล็ดเพื่อใช้ในการแพทย์แผนโบราณ
ใช้อื่น ๆ---แก่นไม้มีสีน้ำตาลแดงหรือน้ำตาลเข้มมักมีสีช็อกโกแลตหรือสีม่วง ไม้นั้นแข็ง เนื้อแน่น แต่ไม่คงทนมาก มักจะมีกลิ่นเหมือนหนัง สามารถต้านทานการติดเชื้อในท้องทะเลได้ ใช้สำหรับเสากระโดงเรือเมื่อตรงและยาวพอ ๆ กับเสา เสาตอม่อ
- เปลือกมีสารแทนนิน 12 - 15% สำหรับน้ำหนักแห้ง ใช้สำหรับการทำ แห อวน เมล็ดยังมีแทนนิน กิ่งไม้ใช้เป็นแปรงสีฟัน
- เยื่อไม้เหมาะสำหรับการผลิตกระดาษห่อ เขียนและพิมพ์
- ไม้ใช้เป็นฟืนที่ยอดเยี่ยมมีค่าพลังงานสูง
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ภัยคุกคามทางธรรมชาติ ได้แก่ พายุไซโคลน พายุเฮอริเคน และสึนามิ  อย่างไรก็ตาม สายพันธุ์ที่กระจายตัวได้ง่ายและเติบโตเร็ว/ให้ผลผลิตเร็ว ล่าสุดได้รับการประเมินในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2008 Heritiera littoralis ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2010)
source: Duke, N., Kathiresan, K., Salmo III, S.G., Fernando, E.S., Peras, J.R., Sukardjo, S. & Miyagi, T. 2010. Heritiera littoralis. The IUCN Red List of Threatened Species 2010: e.T178852A7627492. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-2.RLTS.T178852A7627492.en. Accessed on 13 February 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/178852/7627492
- ไม่มีมาตรการอนุรักษ์เฉพาะสำหรับชนิดนี้ แต่ขอบเขตอาจรวมถึงพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่งบางแห่ง แนะนำให้ติดตามและวิจัยอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการรวมพื้นที่ป่าชายเลนในพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่ง
ระยะเวลาออกดอก---มีนาคม-พฤษภาคม
ขยายพันธุ์---* ผลไม้ลอยอยู่ในน้ำ โดยมีสันขึ้น และเมล็ดจะงอกได้ง่ายในพื้นผิวที่เป็นโคลน เมื่อถูกเกยชายหาด ฐานที่แบนของผลไม้จะอ่อนตัวลง ส่งผลให้ความชื้นซึมเข้าไปได้ ผลไม้จะถูกแยกออกจากกันโดยส่วนที่มีความหนาและแข็งที่อัดออกมา ซึ่งพัฒนาเป็นรากหลักที่เจาะลึกลงไปในดิน รากหลักจะแตกกิ่งก้านในไม่ช้า  
- ปักชำ source: https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Heritiera+littoralis
- * ระยะดวลาการงอก งอกภายใน 2 ถึง 4 สัปดาห์ https://indiagardening.com/sundari-trees-heritiera-fomes/


119 องุ่นทะเล/Coccoloba uvifera

[koh-koh-LOW-buh] [oo-VEE-fer-uh]

สถานที่ถ่ายภาพ--- อุทธยานธรรมชาติศึกษาสิรีรุกขชาติ ม.มหิดล ศาลายา ประเทศไทย

ชื่อวิทยาศาสตร์---Coccoloba uvifera (L.) L. (1759)
ชื่อพ้อง---Has 3 Synonyms.See all https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:693918-1#synonyms
---Basionym: Polygonum uvifera L.(1753). See https://www.gbif.org/species/2888831
---Coccolobis uvifera (L.) Crantz.(1766), orth. var.
---Guaiabara uvifera (L.) House.(1922)
ชื่อสามัญ---Sea Grape, Seaside grape, Bay grape, Shore-grape, Platter leaf.
ชื่ออื่น---ครุฑทะเล(กรุงเทพฯ), องุ่นทะเล(ทั่วไป) ;[BRAZIL: Uva de praia.];[CHINESE: Hǎi pútáo.];[DUTCH: Meertraubenbaum, Gewone zeedruif, Seetraube.];[FRENCH: Cipo Branco De Pernambuco, Kino, Raisin Marine, Raisinier, Raisinier Bord De Mer.];[GERMAN:  Meertraube, Gewöhnliche; Seetraube, Gewöhnliche, Gewöhnliche Meertraube.];[HAITIAN: Rezen bodme.];[HONDURUS: Papaturro.];[HUNGARIAN: Tengeriszolo.];[MEXICO: Niiche.];[NETHERLANDS: Stranddruif, Zeedruif, Gewoone.];[POLISH: Kokkoloba gronowa.];[PORTUGUESE: Cocoloba, Uva-da-praia, Uva-do-mar.];[SPANISH: Uva caleta, Uva de playa, Uvero, Uvero de playa, Papalón, Papaturro.];[SURINAME: Droifi, Druif, Sistridroifi, Zeedruif.];[TAIWAN: Hǎi pútáo.];[THAI: Khrut thale (Bangkok); A ngun thale (General).];[VIETNAM: Nho biển.];[TRADE NAME: American kino.];
EPPO Code---CODUV (Preferred name: Coccoloba uvifera.)
ชื่อวงศ์---POLYGONACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปอเมริกา
เขตกระจายพันธุ์---อเมริกาใต้ - เอกวาดอร์ โคลัมเบีย เวเนซุเอลา ซูรินาเม; อเมริกากลาง- ปานามา ไปยังเม็กซิโก; แคริบเบียน
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Coccolobaมา' มาจากภาษากรีก 'kokkolobis' ซึ่งเป็นองุ่นชนิดหนึ่งตามตัวอักษรว่า "berry pod" ; ชื่อระบุชนิด 'uvifera' มาจากภาษาละติน "uva" แปลว่า "องุ่น" และ "ferre" แปลว่า "แบก" ซึ่งหมายถึงกลุ่มผลไม้ที่ผลิตขึ้นมามีลักษณะคล้ายองุ่น 
Coccoloba uvifera เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์ Polygalaceae ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน และได้รับชื่อที่แน่นอนในปัจจุบันโดย Carl Linnaeus (1707–1778) นักชีววิทยาและนักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน ในปี พ.ศ.2302
ประเภทขององุ่นทะเล
---'Grandleaf seagrape' ( C. pubescens ):พันธุ์นี้มีลักษณะคล้ายกัน แต่มีขนาดใหญ่กว่ามาก โดยมีปลายดอกแหลมสูงกว่า 60 ซม.
---'Pigeonplum' ( C. Diversifolia ):พืชริมทะเลทั่วไป ใบของมันมีสีเขียวเข้มกว่า และเติบโตได้สูงกว่าองุ่นทะเล


ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในฟลอริดา บาฮามาส เวสต์อินดีส อเมริกาใต้และเม็กซิโก เป็นพืชผู้บุกเบิกไม้ริมชายฝั่งทะเลทราย แนวชายฝั่งและหินปูน ในเขตร้อนชื้นซึ่งพบได้ในระดับสูงถึง 500 เมตร
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นสูง 8-10 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 40 ซม.ทรงพุ่มกลมกว้าง แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มโปร่ง เปลือกต้นสีค่อนข้างนวล กิ่งอ่อนสีเขียว มีจุดประสีขาวทั่วไป ใบเดี่ยวและมีหูใบรอบข้อ รอบๆลำต้น ดอกแยกเพศอยู่ต่างต้น ดอกสีขาวออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง ช่อดอกยาว 10–30 ซม. มีขนหรือเกลี้ยง ก้านช่อดอกยาว 1–5 ซม. ก้านดอกมีขนาด 1–4 มม. มีผิวมัน ดอกมีขนาดเล็ก สีขาว และมีกลิ่นหอม มีกลีบดอก 5 กลีบ และเกสรเพศผู้ 8 อัน ผลค่อนข้างกลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5 - 2 ซม. ออกเป็นกระจุกขนาดใหญ่คล้ายองุ่น ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่สีม่วงอมเขียว รูปทรงคล้ายแอปเปิ้ลขนาดเล็ก เปลือกและเนื้อผลบาง เมล็ดมี1เมล็ด ผลจะผลิตโดยต้นเพศเมียเท่านั้น ต้นเพศผู้จะไม่ผลิตผล
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตร้อนชื้น (USDA Zone 9b-11) แม้ว่าจะสามารถอยู่รอดได้ในอุณหภูมิประมาณ 2 °C (35.6 °F) แต่ต้นไม้ก็ไม่สามารถอยู่รอดจากน้ำค้างแข็งได้ ใบไม้เปลี่ยนเป็นสีแดงก่อนที่จะเหี่ยวเฉา ต้องการแสงแดดจัด 80-100% (แสงแดดโดยตรง 6-8 ชั่วโมงต่อวัน) หรือร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง 4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) เหมาะสมกับพื้นที่แห้งแล้ง ทนความหลากหลายของสภาพดินรวมถึงดินเค็ม ค่า pH ในช่วง 6.5 - 7.5 ซึ่งทนได้ 5.8 - 8 ทนต่อไอเกลือ และสัมผัสทางทะเล เป็นพันธุ์ไม้ที่มีการเจริญเติบโตเร็ว การบำรุงรักษา ต่ำ
การรดน้ำ---พืชทนแล้ง เหมาะสำหรับ xeriscaping
การตัดแต่งกิ่ง---ตัดแต่งกิ่ง 2-3 ครั้งในช่วง 10 ปีแรกหลังปลูก
การใส่ปุ๋ย---ใช้ปุ๋ยที่สมบูรณ์ เช่น 8-8-8 หากปลูกในดินที่มีระดับสารอาหารต่ำ แต่จะเจริญเติบโตได้หากไม่มีการใส่ปุ๋ยเป็นประจำ
ศัตรูพืช/โรคพืช---ไม่ค่อยถูกรบกวนจากศัตรูพืช ระวังหนอนเจาะ Seagrape ซึ่งเป็นผีเสื้อกลางคืนพื้นเมืองที่กินกิ่งไม้และกิ่งก้าน
รู้จักอ้นตราย---None known
ใช้ประโยชน์--- ส่วนที่นำมาใช้ใบ เปลือก เปลือกราก ผลไม้ พืชมักจะถูกเก็บเกี่ยวจากป่าเป็นอาหารยาและแหล่งที่มาของไม้เมื่อมีขนาดใหญ่พอ เป็นไม้มีค่าโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับงานตู้และเฟอร์นิเจอร์ บางครั้งมันได้รับการปลูก สำหรับผลไม้ที่กินได้และมักจะปลูกเป็นไม้ประดับซึ่งมีประโยชน์อย่างยิ่งในการป้องกันความเสี่ยงในพื้นที่ทางทะเล
ใช้กิน--- ผลสุกสีส้มแดงกินสดได้ มีรสชาดหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย และนำเนื้อของผลมาทำ แยม เยลลี่ หรือไวน์ ดอกไม้ให้น้ำหวานมากมาย น้ำผึ้งที่ได้มีคุณภาพดีให้สีอำพันอ่อน
ใช้เป็นยา---น้ำผลไม้และยาต้มจากเปลือกไม้และรากใช้ในการรักษาโรคบิด, ตกเลือด, กามโรค
- ใช้ทาภายนอกสำหรับผื่นและโรคผิวหนัง
- การต้มใบใช้รักษาโรคหอบหืดเสียงแหบ และล้างบาดแผล
- รากและเปลือกต้นฝาดใช้ในยาแผนโบราณของเปอร์โตริโกและแคริบเบียน
- ในสาธารณรัฐโดมินิกันการต้มใบที่ใช้สำหรับอาการวัยหมดประจำเดือน, ท้องร่วง, เนื้องอก, โรคโลหิตจาง, ระคายเคืองผิวหนัง, โรคหอบหืด
- ในเฟรนช์เกียนาน้ำผลไม้ฝาดจากพืชทั้งหมด รู้จักกันในชื่อ Jamaica kino ใช้รักษาอาการท้องเสียและโรคบิด ยาต้มก้านที่ใช้สำหรับความผิดปกติของลำไส้
ใช้ปลูกประดับ---ไม่เพียงแต่ทำหน้าที่เป็นไม้ประดับที่สามารถปลูกชายฝั่งทะเลเท่านั้น แต่ยังเป็นที่อยู่อาศัยสำหรับสัตว์ขนาดเล็ก ต้นองุ่นทะเลสูงทำหน้าที่เป็นผู้พิทักษ์ ป้องกันไม่ให้เต่าทะเลถูกแสงไฟจากอาคารใกล้เคียงรบกวน ทำให้เกิดความสมดุลของระบบนิเวศชายฝั่ง
- องุ่นทะเลทำหน้าที่เป็นแนวป้องกันลมตามธรรมชาติและป้องกันความเสี่ยงในสวนริมทะเล บทบาทในการป้องกันการกัดเซาะชายหาดและการรักษาสัตว์ป่า รวมถึงนกพิราบพันธุ์พื้นเมือง ตอกย้ำความสำคัญในการรักษาสมดุลของระบบนิเวศ
ใช้อื่น ๆ--- แก่นไม้มีสีน้ำตาลแดง เนื้อไม้มีลักษณะ แข็งแรงและหนักมาก แต่ไวต่อการถูกโจมตีจากปลวก เหมาะสำหรับงานตู้ ทำเฟอร์นิเจอร์ งานกลึงและงานแกะสลัก
- สารฝาดแดงที่เรียกว่า W.Indian kino สกัดจากเปลือกไม้และใช้สำหรับการฟอกและย้อมสี
- ไม้ใช้สำหรับทำถ่านและฟืนเป็นเชื้อเพลิงที่ดี
ภัยคุกคาม---เนื่องจากพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่กว้างขวาง ประชากรจึงมีขนาดใหญ่และมีเสถียรภาพ ไม่มีภัยคุกคามที่น่าเป็นห่วง ได้รับการประเมินใน บัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2018 Coccoloba uvifera ถูกระบุอยู่ในรายการที่มีความกังวลน้อยที่สุด (ไม่น่าจะสูญพันธุ์ในอนาคตอันใกล้)
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2020)
source: IUCN SSC Global Tree Specialist Group & Botanic Gardens Conservation International (BGCI). 2020. Coccoloba uvifera. The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T156770168A156770170. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2020-1.RLTS.T156770168A156770170.en.  เข้าถึงเมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2567
ระยะออกดอก/ติดผล--- เริ่มติดผลเมื่ออายุประมาณ 6-8 ปีจากเมล็ด
ขยายพันธุ์--- เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ

120 โกงกางใบเล็ก/Rhizophora apiculata

[ree-ZOH-for-uh] [uh-pik-yoo-LAY-ta]

 

ชื่อวิทยาศาสตร์---Rhizophora apiculata Blume.(1827)
ชื่อพ้อง---Has 1 Synonyms.See all The Plant List http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/tro-50040668
---Rhizophora candelaria DC.(1828)
ชื่อสามัญ---MaNgrove, True mangrove, Tall-Stilted Mangrove
ชื่ออื่น---โกงกาง (ระนอง), โกงกางใบเล็ก (ภาคกลาง), พังกาใบเล็ก (พังงา), พังกาทราย (กระบี่) ;[BRUNEI: Bakau minyak, Bakau.];[CAMBODIA: Kaông ka:ng nhi, Kongkangsenleuktoch.];[CHINESE: Hóng shù.];[CZECH: Kořenovník.];[INDIA: Garjan.];[INDONESIA: Bakau minyak (general); Bako, Janglear (Javanese); Babakoan laut (Sundanese); Donggo akit.];[MALDIVES: Randho.];[MALAYSIA: Bakau, Bakau minyak, Bakau putih, Bakau tandok, Bakau akik, Pokok Bakau (Malay); Bangkita (Sabah).];[MYANMAR: Pyoo.];[PAPUA NEW GUINEA: Abia (Gulf Province), Bahkweh.];[PHILIPPINES: Bakauan (lalaki).];[SINGAPORE: Bakau minyak, Red-tree.];[THAI: Kong kang (Ranong); Kong kang bai lek (Central); Phang ka bai lek (Phangnga); Phang ka sai (Krabi).];[VIETNAM: Cây Đước, Đước đôi, Do nhớc.];[TRADE NAME: True mangrove.].
EPPO Code---RHZAP (Preferred name: Rhizophora apiculata.)
ชื่อวงศ์---RHIZOPHORACEAE
ถิ่นกำเนิด---ป่าชายเลนเขตร้อนทวีปเอเซีย  
เขตกระจายพันธุ์---อินเดีย ศรีลังกา เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ตลอดถึงหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกและตอนเหนือของออสเตรเลีย
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Rhizophora' ที่มาจากคำภาษากรีก  rhiza ซึ่งแปลว่า "ราก" และ  phoro ซึ่งแปลว่า "การสนับสนุน" อ้างอิงถึงรากไม้ค้ำยันจำนวนมาก ; ชื่อระบุชนิด 'apiculata' จากภาษาละติน 'apiculatus'= มีปลายแหลมสั้นแหลมคม อ้างอิงถึงลักษณะใบ
Rhizophora apiculata เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์โกงกาง (Rhizophoraceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดย Carl Ludwig von Blume. (1789–1862) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน - เนเธอร์แลนด์ในปี พ.ศ.2370

 

สถานที่ถ่ายภาพ: อุทธยานธรรมชาติศึกษาสิรีรุกขชาติ ม.มหิดล ศาลายา ประเทศไทย

ที่อยู่อาศัย---ขึ้นกระจายทั่วไปในป่าชายเลนส่วนใหญ่ในเอเชียเขตร้อนจากสามเหลี่ยมปากแม่น้ำสินธุในปากีสถานไปจนถึงเวียดนามและไหหลำ มันเกิดขึ้นทั่วภูมิภาค Malesian และไปทางทิศใต้ถึง รัฐควีนส์แลนด์และทางตะวันออกไปจนถึง New Caledonia และ Ponape (ไมโครนีเซีย) พบเป็นหมู่ไม้ ที่มีพันธุ์ไม้ชนิดเดียว ตามปากแม่น้ำลำคลอง และพื้นที่ริมชายฝั่งทะเลที่มีดินอ่อนค่อนข้างลึกและน้ำทะเลท่วมถึงสม่ำเสมอ บางครั้งมีโกงกางใบใหญ่ขึ้นปะปน
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่สูง 25-30 เมตร ลำต้นมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 30-50 ซม.เรือนยอดรูปกรวยคว่ำและแผ่กว้าง รากค้ำยันสูง 3-8 เมตร รากค้ำยันแตกแขนงระเกะระกะไม่เป็นระเบียบ โคนรากทำมุมเกือบตั้งฉากกับลำต้นแล้วหักศอกลงดินเกือบเป็นมุมฉาก มีรากอากาศแตกตามกิ่ง เปลือกต้นสีเทาคล้ำหรือสีเทาอม ชมพู เรียบแล้วแตกเป็นร่องตามยาวตื้นๆ บางครั้งแตกตามแนวขวางคั่นไม่เป็นระเบียบคล้ายตารางสี่เหลี่ยม ใบเดี่ยวเรียงตรงข้ามสลับฉากออกเป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง แผ่นใบรูปรีถึงขอบขนานแกมรูปรี ขนาดกว้าง4-8ซม.ยาว8-18ซม.โคนใบสอบรูปลิ่มถึงมน ชอบใบเรียบปลายใบเป็นติ่งแหลมอ่อนสีดำ ผิวใบเกลี้ยง ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ด้านล่างสีซีดกว่า และมีจุดสีน้ำตาลเล็กๆกระจายทั่วผิวใบ เนื้อใบอวบน้ำแกมเหนียวคล้ายแผ่นหนัง หูใบแคบปลายเรียวแหลมสีชมพูถึงแดงเรื่อ ประกบคู่ที่ปลายยอดยาว4-8ซม.หลุดร่วงง่าย ดอกสมบูรณ์เพศ ดอกแบบช่อกระจุกด้านเดียวช่อดอกสั้นมาก ออกตามง่ามใบที่ใบร่วงไปแล้ว ก้านช่อดอกยาว 0.6-2 ซม.แต่ละช่อประกอบด้วยดอกย่อย1คู่ไม่มีก้านดอก สีเหลืองหรือเหลืองอมเขียว แข็งหนา ผลแบบผลมีเนื้อเมล็ดเดียว รูปทรงไข่กลับปลายคอด ยาว 2-3 ซม.ผิวหยาบค่อนข้างขรุขระสีน้ำตาลคล้ำ เมล็ดงอกตั้งแต่อยู่บนต้น ลำต้นใต้ใบเลี้ยงหรือฝัก คล้ายรูปทรงกระบอกขนาด 1-1.5 ซม.ยาว 20-40 ซม.มักโค้งงอทางด้านยอดฝัก แล้วเหยียดตรงและขยายขึ้นที่ส่วนโคนส่วนของปลายโคนฝักทู่ ผิวเป็นมันสีเขียวหรือเขียวอมม่วง ค่อนข้างเรียบหรือมีตุ่มขรุขระกระจายทั่วไป ใบเลี้ยงที่ยื่นออกมาสีส้มหรือสีน้ำตาลแดงยาว 1-2 ซม.
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---เจริญเติบโตในภูมิอากาศเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน และไม่ทนต่อความเย็นจัด ( USDA Zone: 10-11) ต้องการตำแหน่งแสงแดดเต็ม (แสงแดดโดยตรง 6 ชั่วโมงขึ้นไปต่อวัน) ถึงร่มเงาบางส่วน (แสงแดดโดยตรง  4 ถึง 6 ชั่วโมงต่อวัน ชั่วโมงเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องต่อเนื่องกัน) ปรับตัวได้กับดินที่หลากหลายและชุ่มชื้นอยู่เสมอ การบำรุงรักษาค่อนข้างต่ำ
การรดน้ำ---ปรับให้เหมาะกับการปลูกในน้ำกร่อยซึ่งเป็นส่วนผสมของน้ำเค็มและน้ำจืด ด้วยเหตุนี้ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องแน่ใจว่าต้นไม้ได้สัมผัสกับทั้งน้ำเค็มและน้ำจืดเป็นประจำ
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---ไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ยเป็นประจำ เนื่องจากมันถูกปรับให้เข้ากับการเจริญเติบโตในดินที่ขาดธาตุอาหาร อย่างไรก็ตาม ปุ๋ยที่ละลายช้าอาจเป็นประโยชน์ในดินที่มีคุณภาพต่ำ
ศัตรูพืช/โรคพืช---ค่อนข้างทนทานต่อโรคและแมลงศัตรูพืช ปลวกอาจเป็นปัญหาได้ในบางพื้นที่/ โรคเชื้อรา เช่น แอนแทรคโนส และใบจุด อาจส่งผลกระทบต่อต้นไม้ โดยเฉพาะในสภาพอากาศชื้น
รู้จักอ้นตราย---None known

 

ใช้ประโยชน์---ใช้กิน ยอดอ่อน นำมาเป็นผักสดจิ้มน้ำพริก
ใช้เป็นยา---เปลือกไม้ใช้เป็นยาต้านโรคบิด เปลือกนำมาต้มกับน้ำดื่มช่วยแก้อาการคลื่นเหียนอาเจียน น้ำจากเปลือกใช้กินแก้อาการท้องร่วง ช่วยแก้บิด ใช้ภายนอกน้ำจากเปลือกใช้ชะล้างแผลและใช้ห้ามเลือดได้
วนเกษตรใช้--- เป็นสายพันธุ์ที่ต้องการในโครงการปลูกป่าในพื้นที่ป่าชายเลน ส่วนใหญ่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
อื่น ๆ---ไม้เมื่อทุบทิ้งไว้สักครู่ด้านในของเปลือกจะเป็นสีแสดอมแดงไปจนถึงสีเลือดหมู ส่วนกระพี้เป็นสีเหลืองอ่อน แก่นเป็นสีน้ำตาลแดง เนื้อไม้มีลักษณะเป็นมันวาว เสี้ยนไม้ตรง มีรอยแตกตามแนวตั้งมากกว่าแนวนอน ไม้ใช้ทำเสาที่ใช้สำหรับตอกเสาเข็มในการก่อสร้างและเป็นเสาประมง ไม้เหมาะสำหรับทำเฟอร์นิเจอร์  
- เปลือกอุดมไปด้วยแทนนินใช้สำหรับฟอกหนังและใช้ในการทำเชือก
- เนื้อไม้มีค่าพลังงานสูงทำให้เป็นที่ต้องการอย่างมากสำหรับทำฟืนและทำถ่าน
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ล่าสุดได้รับการประเมินในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2008 Rhizophora apiculata ถูกระบุว่า เป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2010)
source: Duke, N., Kathiresan, K., Salmo III, SG, Fernando, ES, Peras, JR, Sukardjo, S. & Miyagi, T. 2010. Rhizophora apiculata . IUCN Red List of Threatated Species 2010: e.T31382A9623321. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-2.RLTS.T31382A9623321.en _ เข้าถึงเมื่อวันที่ 2 มีนาคม 2567 .
สถานะการอนุรักษ์ท้องถิ่น---มีถิ่นกำเนิดในสิงคโปร์ (LC-Least Concern) https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/3/2/3265
การดำเนินการอนุรักษ์ https://www.iucnredlist.org/species/31382/9623321
- ไม่มีมาตรการอนุรักษ์เฉพาะสำหรับสัตว์ชนิดนี้ แต่ขอบเขตอาจรวมถึงพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่งบางแห่ง
- แนะนำให้ติดตามและวิจัยอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการรวมพื้นที่ป่าชายเลนในพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่ง พืชชนิดนี้บางครั้งใช้เพื่อการฟื้นฟูป่าชายเลน
ระยะออกดอก/ติดผล---กันยายน-มกราคม ผลจะแก่ในช่วงเดือนเมษายน-ธันวาคม
ขยายพันธุ์ --- ด้วยวิธีการใช้ฝักโดยตรง ต้นกล้าทรงกระบอกยาวโผล่ออกมาจากปลายที่เล็กกว่า ในขณะที่ผลยังคงติดอยู่กับต้นแม่ เงื่อนไขนี้เรียกว่า viviparity


121 ตะบูนขาว/Xylocarpus granatum

[zy-lo-KAR-pus] [gran-AH-tum]

 

ชื่่อวิทยาศาสตร์---Xylocarpus granatum J. Koenig.(1784)
ชื่อพ้อง---No synonyms are recorded for this name. See https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:579970-1/general-information
ชื่อสามัญ---Cannonball Mangrove, Cedar mangrove, Puzzle fruit tree, Puzzlenut tree.
ชื่ออื่น---กระบูนขาว, ตะบูน, ตะบูนขาว (ภาคกลาง,ภาคใต้); [BENGALI: Dhundal, Dhundul, Tutul, Karamphul, Karambola, Karamfola.];[CHINESE: Hai you, Mu guo lian.];[MALAYSIAN: Nyireh ayer, Nyireh hudang, Nyireh bunga, Nireh, Niri, Pokok nyireh bunga (Malay).];[MARATHI: Karpa.];[PHILIPPINES: Piyagaw, Tabigi, (Tag.); Kolimbaning (Ilk.); Lubanayong (Ibn.); Tambu-tambu (Mag.).];[SINGHALESE: Kontalai, Mutti kad.];[TAMIL: Somuntheri, Kadal manga.];[TELUGU: Chenuga.];[THAI: Krabun khao, Tabun, Tabun khao (Central, Peninsular).].
EPPO Code---XYCGR (Preferred name: Xylocarpus granatum)
ชื่อวงศ์---MELIACEAE
ถิ่นกำเนิด---ทวีปเอเซีย
เขตกระจายพันธุ์---เอเชีย ออสเตรเลีย -ปาปัว นิวกินี หมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก -แอฟริกา
นิรุกติศาสตร์---ชื่อสกุล 'Xylocarpus' ในภาษาละตินหมายถึง ผลไม้ไม้ ; ชื่อระบุชนิด 'granatum' ความหมาย เมล็ดจำนวนมาก
- ชื่อสามัญ "ต้นปริศนา" ("puzzlenut tree") มาจากรูปร่างที่ไม่ปกติของเมล็ด
Xylocarpus granatum เป็นสายพันธุ์ของพืชดอกในครอบครัววงศ์กระท้อนหรือมะฮอกกานี (Meliaceae)ได้รับการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ครั้งแรกโดยJohann Gerhard König (1728–1785) นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมันในปี พ.ศ.2327

 

ที่อยู่อาศัย---มีถิ่นกำเนิดในภูมิภาคอินโดแปซิฟิกตะวันตกเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนเกิดขึ้นในคาบสมุทรอินเดีย ศรีลังกา บังคลาเทศ อินโดจีน มาเลเซีย แอฟริกาตะวันออก มาดากัสการ์ ถึงออสเตรเลียและหมู่เกาะแปซิฟิก พบได้ตามตามชายฝั่งทะเล พื้นที่ป่าชายเลนบริเวณที่มีกระแสน้ำขึ้นน้ำลง
ลักษณะ---เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง เป็นไม้ไม่ผลัดใบ แม้ว่าในบางพื้นที่ที่มีสภาพอากาศตามฤดูกาล ต้นไม้อาจผลัดใบได้ในช่วงสั้นๆ สูงประมาณ 10-15 เมตร ผลัดใบเจริญเติบโตดีในน้ำกร่อย ลักษณะทรงต้นและเรือนยอดแผ่กว้าง ลำต้นมักคดงอ ส่วนที่โคนต้นมีลักษณะเป็นพูพอน เปลือกต้นสีเทาหรือสีเทาอมขาว หรือเป็นสีน้ำตาลแดง เปลือกแตกล่อนเป็นแผ่นบาง ๆ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ (paripinnate) เรียงสลับกัน ใบย่อยเรียงตรงข้ามอยู่ 2 คู่ รูปไข่กลับ กว้างประมาณ 4.5-5 ซ.ม.ยาว 6-12 ซ.ม.ปลายใบมนโคนใบเรียวสอบ แผ่นใบหนาและเปราะ ขอบใบโค้งลงและเป็นคลื่นเล็กน้อยดอกสีขาวอมเหลือง ส่งกลิ่นหอมในช่วงบ่ายถึงค่ำ ดอกออกรวมเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงตามซอกใบ ดอกบานเต็มที่กว้างประมาณ 1-1.2 ซ.ม.ผลแคปซูลทรงกลม สีน้ำตาล มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 9-12 ซ.ม.ผลแห้งแล้วแตก มีเมล็ดขนาดใหญ่ซึ่งแข็งเป็นไม้ประมาณ 4-17 เมล็ด
* ดอกไม้เป็น unisexual, ดอกเพศผู้ มีรังไข่ไม่ทำงาน ค่อนข้างเรียว ดอกเพศเมียมีเกสรเพศผู้ไม่ทำงานไม่ว่าจะไม่แตกหรือมีละอองเกสรที่ปลอดเชื้อ มีการตั้งข้อสังเกตว่ามีต้นไม้บางต้นถึงแม้จะออกดอกมาก แต่ก็ไม่เคยเกิดผลเลย สิ่งนี้ชี้ให้เห็นว่าบางครั้ง dioecism ก็เกิดขึ้น sourde: https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Xylocarpus%20granatum
ข้อกำหนดสิ่งแวดล้อม---พืชในเขตร้อนชื้นที่ราบลุ่ม (USDA Zones: 10-12) อุณหภูมิกลางวันต่อปีอยู่ในช่วง 22 - 30°C แต่สามารถทนอุณหภูมิได้ 10 - 40°C เติบโตได้ดีที่สุดในตำแหน่งที่มีแสงแดดส่องถึง ทนแสงแดดจัดได้ โดยเฉพาะเมื่อมีขนาดเล็ก เติบโตได้ในดินหลากหลายชนิด รวมทั้งดินทราย ดินร่วน และดินเหนียว ชอบดินที่อุดมไปด้วยอินทรียวัตถุที่มีการระบายน้ำดีซึ่งมีความชื้นแต่ไม่มีน้ำขัง สามารถทนน้ำท่วมและน้ำเค็มได้เป็นระยะ ค่า pH ในช่วง 6.8 - 7.2 ทนได้ 6.5 - 7.5
การรดน้ำ---ความต้องการน้ำโดยเฉลี่ยปานกลาง ดินที่ชื้นสม่ำเสมอ อย่าปล่อยให้ดินแห้งระหว่างการรดน้ำ และอย่ามากเกินไปจนน้ำขังอยู่ตลอดเวลาเป็นเวลานาน
การตัดแต่งกิ่ง---Unknown
การใส่ปุ๋ย---ไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ยเป็นประจำ แต่สามารถได้รับประโยชน์จากการใช้ปุ๋ยที่สมดุลเป็นครั้งคราวในช่วงฤดูปลูก
ศัตรูพืช/โรคพืช---ค่อนข้างทนทานต่อโรคและแมลงศัตรูพืช อย่างไรก็ตาม อาจได้รับผลกระทบจาก ไรแมงมุม(Spider Mites) อาจทำให้ใบร่วงและเปลี่ยนสีได้, แมลงเกล็ด (Scale Insects) /โรคใบจุด (Leaf Spot) เป็นโรคเชื้อราที่ทำให้เกิดจุดสีน้ำตาลบนใบ สามารถรักษาได้ด้วยยาฆ่าเชื้อรา
รู้จักอ้นตราย---None known

  

ใช้ประโยชน์--- ต้นไม้ถูกใช้ในท้องถิ่นสำหรับไม้ แทนนินและสรรพคุณทางยา
ใช้กิน--- เปลือกผลไม้ใช้เติมลงในซุป  เปลือกผลไม้แห้งใช้เป็นอาหารเรียกน้ำย่อย
ใช้เป็นยา--- ผลไม้ใช้รักษาอาการบวมของเต้านมและโรคเท้าช้าง ยาต้มของผลไม้บดจะเมาเหมือนยาโป๊ว เปลือกสมานแผลมีสรรพคุณทางยาบางอย่าง มีรายงานการรักษาโรคบิดท้องร่วงและปัญหาท้องอื่น ๆ และ ใช้เป็นยาแก้ไข้ เมล็ดถูกเผาแล้วผสมกับกำมะถันและน้ำมันมะพร้าวเพื่อรักษาโรคผิวหนังและอาการคัน
- *มีรายงาน ว่าพืชมีความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งหลายชนิดและมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระจากสารพฤกษเคมี source: https://www.nature.com/articles/s41598-021-85383-3
ใช้อื่น ๆ---แก่นไม้สีน้ำตาลแดง เนื้อละเอียดและมันวาวไม้มีความแข็งมาก หนักปานกลาง แข็งแรง ทนทาน ไม่ค่อยมีแมลงโจมตีแต่ไม่ทนต่อปลวก แต่เนื่องจากลำต้นมักจะคดเคี้ยวและเป็นโพรง จึงตัดเป็นท่อนยาวตรงไม่ได้ ใช้สำหรับการทำวัตถุขนาดเล็กเช่น หมุด เครื่องมือจับ  เมื่อมีชิ้นส่วนขนาดใหญ่เพียงพอจะใช้สำหรับสร้างเรือ และก่อสร้าง ตลอดจนเฟอร์นิเจอร์คุณภาพดี ท่อนไม้ที่ใหญ่กว่า หากมี จะเป็นไม้ที่ดีที่สุดและสวยงามที่สุดในฟิลิปปินส์
- เปลือกไม้บางครั้งใช้ย้อมผ้าสีน้ำตาล สีย้อมสีแดงเข้มได้มาจากเปลือกไม้ เรซินได้มาจากต้นไม้
- น้ำมันสีขาวกึ่งแข็งได้มาจากเมล็ด กลายเป็นของเหลวที่อุณหภูมิสูงขึ้น ใช้ในอินเดียสำหรับการเผาไหม้และในบางสถานที่ใช้เป็นน้ำมันใส่ผม
- ไม้ยังใช้สำหรับฟืน มันให้ความร้อนสูงแต่เผาไหม้เร็วมาก ดังนั้นโดยทั่วไปจึงนิยมใช้ไม้ชนิดอื่น
ภัยคุกคาม---เนื่องจากสายพันธุ์นี้มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างมาก มีประชากรจำนวนมาก ปัจจุบันไม่พบภัยคุกคามที่สำคัญใดๆ และไม่มีการระบุถึงภัยคุกคามที่สำคัญในอนาคต ล่าสุดได้รับการประเมินในบัญชีแดงของ IUCN ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในปี 2008 Xylocarpus granatum ถูกระบุว่าเป็นความกังวลน้อยที่สุด
สถานะการอนุรักษ์---LC - Least Concern - ver 3.1 - IUCN Red List of Threatened Species.(2010)
source: Ellison, J., Koedam, N.E., Wang, Y., Primavera, J., Jin Eong, O., Wan-Hong Yong, J. & Ngoc Nam, V. 2010. Xylocarpus granatum. The IUCN Red List of Threatened Species 2010: e.T178845A7624881. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-2.RLTS.T178845A7624881.en. Accessed on 20 February 2024.
การดำเนินการอนุรักษ์ source: https://www.iucnredlist.org/species/178845/7624881
-ไม่มีมาตรการอนุรักษ์เฉพาะสำหรับชนิดนี้ แต่ขอบเขตอาจรวมถึงพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่งบางแห่ง
- แนะนำให้ติดตามและวิจัยอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการรวมพื้นที่ป่าชายเลนในพื้นที่คุ้มครองทางทะเลและชายฝั่ง
สถานะการอนุรักษ์ท้องถิ่น---มีถิ่นกำเนิดในสิงคโปร์ [(ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง (CR)] source: https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/3/2/3210
ระยะออกดอก---มีนาคม-เมษายน
ขยายพันธุ์ ---เมล็ด หลังจากที่ตกลงมาจากต้นแม่ พวกมันจะลอยอยู่ใต้ผิวน้ำและกระจายไปตามกระแสน้ำในมหาสมุทร ความมีชีวิตของเมล็ดจะลดลงอย่างรวดเร็วเมื่อเก็บรักษา ควรหว่านเมล็ดโดยให้ด้านนูนขึ้นด้านบน มีการงอกประมาณ 70% ใน 4 - 10 สัปดาห์ ต้นกล้าสามารถบรรลุความสูง 50 ซม. ใน 3 เดือน

อ้างอิง, แหล่งที่มา
ข้อมูลในเว็บไซต์นี้ได้รวบรวมจากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ เช่น
---หนังสือพรรณไม้ในสวนหลวง ร.๙ เล่ม1,เล่ม 2,เล่ม 3 2554 .  
---หนังสือ สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม1,เล่ม2,เล่ม3, เล่ม4 2548
---หนังสือ ต้นไม้เมืองเหนือ คู่มือศึกษาต้นไม้ยืนต้น ในป่าภาคเหนือ ประเทศไทยโดย ไซมอน การ์ดเนอร์,พินดา สิทธิสุนธร,วิไลวรรณ อนุสารสุนทร หอพรรณไม้ ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 2549
---ไม้ต้นในสวน Trees in the Gardenโดย องค์การสวนพฤกษศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี The Botanical Garden Organization Office of the Prime Minister พิมพ์ครั้งที่1 พฤษภาคม 2542 จัดพิมพ์โดย มูลนิธิ ศาสตราจารย์ ดร.สง่า สรรพศรี
---คู่มือดูพรรณไม้ป่าสะแกราช เล่ม1, เล่ม2 โดย ดร. ปิยะ เฉลิมกลิ่น,จิรพันธ์ ศรีทองกุล,อนันต์ พิริยะภัทรกิจ
---หนังสือ พรรณไม้วงศ์กระดังงา ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น ภาพ: อภิชัย อิงควุฒิ                                                      
---อ้างอิง,ภาพประกอบการศึกษา-หนังสือป่าเชายเลน นิเวศวิทยาและพรรณไม้ โดย สรายุทธ บุญยะเวชชีวิน (ผู้แต่งและภาพ) รุ่งสุริยา บัวสาลี พิมพ์ครั้งที่1 เมษายน 2554
---หนังสือ ดอกไม้ และประวัติไม้ดอกเมืองไทย จาก ชุดธรรมชาติศึกษา โดย วิชัย อภัยสุวรรณ 2532
---ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์  BGO Plant Databases, The Botanical Garden Organization http://www.qsbg.org/database/
---สำนักงานหอพรรณไม้. (2557). ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันท์ ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2557. กรุงเทพฯ: สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช http://www.dnp.go.th/botany/mplant/index.aspx
---The International Plant Names Index and World Checklist of Selected Plant Families 2017. Published on the Internet at http://www.ipni.org and http://apps.kew.org/wcsp/
---The Plant List (TPL) was a working list of all known plant species  http://www.theplantlist.org/
---Useful Tropical Plants. http://tropical.theferns.info/viewtropical.                       
---India Biodiversity Portal. http://indiabiodiversity.org/species/show/                    
---Plants of the World Online Kew Science.www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org
---GBIF.the Global Biodiversity Information Facility.https://www.gbif.org/species/
---IUCN. Red List of Threatened Species.https://www.iucnredlist.org/
---https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/who-we-are
---http://www.dnp.go.th/botany/detail.aspx?wordsnamesci=Winitia0cauliflora0(Scheff.)0Chaowasku
---http://www.asianplant.net/Annonaceae/Stelechocarpus_cauliflorus.htm
---http://khaophrathaew.org/Biodiversity_Flora2.htm
---https://whatflower.net/about/
---IPNI , 2003, ดัชนีชื่อพืชสากล. ฐานข้อมูลออนไลน์ < http://www.ipni.org/ >
---https://gd.eppo.int/search
---http://www.worldfloraonline.org
---https://llifle.com/Encyclopedia/PALMS_AND_CYCADS/Family/Arecaceae/
---https://www.cabidigitallibrary.org/
---การออกเสียงสะกดชื่อละตินโดย edric https://www.palmpedia.net/wiki/
REFERENCES ---General Bibliography
REFERENCES ---Specific & complementary

Check for more information on the species:
---Plants Database    Names, synonymy and distribution    The Garden.org Plants Database    https://garden.org/plants/
---Global Plant Initiative    Digitized type specimens, descriptions and use    หอพรรณไม้ - กรมอุทยานแห่งชาติ    www.dnp.go.th/botany/Herbarium/GPI.html
---Tropicos    Nomenclature, literature, distribution and collections    Tropicos - Home    www.tropicos.org/
---GBIF    Global Biodiversity Information Facility    Free and open access to biodiversity data    https://www.gbif.org/
---IPNI    International Plant Names Index    The International Plant Names Index - home page    http://www.ipni.org/
---EOL    Descriptions, photos, distribution and literature    Global access to knowledge about life on Earth    Encyclopedia of Life eol.org/
---PROTA       Uses    The Plant Resources of Tropical Africa  
---Prelude    Medicinal uses    Prelude Medicinal Plants Database    http://www.africamuseum.be/collections/external/prelude

รวบรวมและเรียบเรียงโดย Tipvipa..V
บริษัท สวนสวรส การ์เด้น ดีไซน์ จำกัด
www.suansavarose.com

Update
7/7/2019
4/5/2021
22/6/2022
Late update 4/9/2023 - 9/9/2023 -10/10/2023 - 9/1/2024


















 


  Copyright 2005-2009 suansavarose All rights reserved.
view